134
E
ya
= U
ya
+ R
ya
· I
ya
;
ω =
.
Rekuperativ tormozlanishning asosiy afzalliklari quyidagilar: tormozlanish
energiyasini
foydali ishlatishni hisoblasak, energetik jihatdan samaradorliligi;
mexanik xarakteristikalari bikirligini yuqorligi; xarakat rejimidan tormozlanish
rejimiga silliq o‘tilishi. Mexanik xarakteristikalarning bunday ko‘rsatkichlariga
asosan yuritmani boshqarish sifati yaxshilanadi. 5.7 - rasmni o‘rganishga
qaytamiz. Motor 1 – nuqtada,
xarakat rejimida va M
q
statik moment bilan
ishlayotgan bo‘lsin.
Agar operator tezlikni kamaytirishni hoxlasa, u iste’mol manbasi kuchlanishi
U
ya1
ni U
ya2
gacha kamaytiradi. Mexanik inersiya hisobiga motor tezligi birdan
o‘zgarmaydi, va motor 2 –nuqtada ishlashni boshlaydi. Bu vaqtda motor
valida
tormoz moment i va statik momentlari yig‘indisiga teng bo‘lgan moment paydo
bo‘ladi. Motor tezligi ω
02
gacha tezda pasayadi va undan keyin M
q
statik
moment ta’sirida 3 – nuqtadagi tezlikkacha tushadi (bunda M = M
0
bo‘ladi).
Ikkinchi ehtimoli bo‘lgan tormozlanish rejimi
bu dinamik tormozlanish
rejimidir. Bu rejimda motor yakori o‘zgarmas tok manbaidan uziladi va R
dt
dinamik tormozlanish qarshiligiga ulanadi (5.8 - rasm). Bunda qo‘zg‘atish
chulg‘amining ta’minlanishi albatda saqlanib qolinishi kerak. Ko‘rsatilgan
rejimda M motor o‘zgarmas tok
generatori sifatida ishlaydi, va R
dt.
qarshilik
bilan yuklanadi. Tormozlanish energiyasi R
dt
qarshilikni va motor yakori zanjir
chulg‘amini qizdirishga sarflanadi.
