O'qitishning asosiy maqsadlari Matematika so'zi qadimgi grekcha mathema so'zidan olingan bo'lib, uning ma'nosi «fanlarni bilish»



Yüklə 73,3 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/7
tarix07.01.2024
ölçüsü73,3 Kb.
#209783
1   2   3   4   5   6   7
1-maruza

1.Matematikaning vujudga kelishi.
Bu davr eradan oldingi VI-Y 
asrlargacha davom etgan, ya'ni bu davrda matematika o'zining predmeti va 
metodlariga ega bo'lgan mustaqil fanga aylangan. Davrning boshi eng qadimgi davr-
ibtidoiy jamoa tuzumiga borib taqaladi. Bu davrning xarakterli tomoni-matematik 
faktlarning yig'ilishidan iborat. 
2.Elementar matematika davri 
(O'zgarmas miqdorlar matematikasi davri). 
U er.avv. VI-V asrlardan XVII asrgacha davom etgan. Bu davrda o'zgarmas 
miqdorlarni o'rganish sohasida katta yutuqlarga erishildi. Bu yutuqlar haqida hozirgi 
kunda o'rta maktablarda o'qitiladigan matematika kurslari ba'zi tasavvurlarni berish 
mumkin. Bunda o'zbek olimi Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy (780-850 yy.) 
tomonidan algebra fanining yaratilishi, R.Dekart tomonidan analitik geometriyaning 
yaratilishi, cheksiz kichik miqdorlarning rivojlana boshlashini eslash lozim. 
Umuman olganda, elementar matematika tushunchasiga ta'rif berish qiyin, uning 
aniq bir ta'rifi ham yo'q, ammo matematika tarixida mana shunday davrni farqlash 
to'g'ri va u tarixni o'rganishni qulaylashtiradi. 
3.O'zgaruvchi miqdorlar matematikasi davri.
Bu davr R.Dekart (1596-
1650) tomonidan analitik geometriyaning uzul-kesil yaratilishi, I.Nyuton (1642-
1727) va Leybnis (1646-1716) lar tomonidan differensial va integral hisobning 
vujudga kelishi bilan boshlanadi. Davrini oxiri XIX asrning yarmigacha boradi. Bu 
davrda matematika hozirgi zamon ko'rinishiga keldi. Xuddi shu davrda klassik 
matematika deb ataluvchi matematikaning hamma ilmiy asoslari hosil bo'ladi. 
4.Hozirgi zamon matematikasi davri.
U XIX asrning o'rtalaridan 
boshlanadi. Bu davr matematik abstraksiya rolining ortishi, matematikada 
matematik modellash keng ko'lamda qo'llanilishi bilan xarakterlanadi. Mana shu 
davrda klassik matematika deb ataladigan matematika o'zi uchun, matematikaning 
boshqa sohalari uchun tatbiq etishga ancha torlik qilib qoldi. Sababi, matematika 
juda ko'p tarmoqlarga ajralib ketdi, unda aksiomatik metod keng rivojlandi, natijada 
yangi matematik tushuncha-matematik struktura vujudga keldi. Matematik struktura 


tushunchasi bir qaraganda bir-biridan juda uzoq tuyulgan matematik faktlar va 
metodlarning birligini o'rgatishga yordam beradi. 
Ma’lumki, matematika elementlari ixtiyoriy bo'lgan to'plamlar ustida amallar 
bajaradi va turli munosabatlarni qaraydi. To'plamlarning elementlari ularni 
boshqaruvchi aksiomalarga bog'liq ravishda turli matematik strukturalar hosil qiladi. 
Keyingi paytlarda matematikaning turli bo'limlarini, hatto ayrim matematik pred-
metlarni o'sha strukturalarning modeli sifatida talqin qilina boshladi. Shu sababli 
hozirgi zamon matematikasini matematik strukturalar va ularning modellari 
haqidagi fan deb ta'riflash mumkin. 
Matematika hamma boshqa fanlar singari uzluksiz rivojlanib turadi. Buning 
quyidagi ikki sababi mavjud: birinchidan, uning rivojlanishini kundalik hayot va 
amaliyot 
taqozo 
qiladi(sub`ektiv 
sabablar); 
ikkinchidan, 
rivojlanishni 
matematikaning o'z ichki ehtiyoji(ob`ektiv sabablar) talab qiladi. 
Matematikaning tez sura'tlar bilan rivojlanishi texnikani, iqtisodni, ishlab 
chiqarishni boshqarishning rivojlanishiga, shuningdek boshqa qo'shni fanlarning ham 
rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatadi.
Matematika darslari jarayonida tarixiy ma'lumotlardan foydalanish uni 
yanada qiziqarli qiladi, o'quvchilarning o'rganilayotgan materialga qiziqishlarini 
orttiradi, bilimlarni mustahkam egallashlariga yordam beradi. 

Yüklə 73,3 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin