Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

4.
 
Boshqa tovarlar narxi.
Boshqa tovarlar narxlarining o‘zgarishi ham 
mazkur tovar taklifini o‘zgartiradi. Masalan, boshqa o‘zgarmas sharoitlarda qo‘y 
go‘shti narxining pasayishi natijasida undan olinadigan foyda darajasi ham 
pasayib, qassoblar tomonidan mol go‘shti taklifining oshirilishiga olib keladi.
5.
 
Narx o‘zgarishining kutilishi.
Kelgusida mahsulot narxi o‘zgarishining 
kutilishi ham ishlab chiqaruvchining bugungi kundagi bozorga mahsulot yetkazib 
berish xohishiga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Masalan, kelajakda neft narxining 
keskin pasayishining kutilishi neftning taklifini pasaytiradi. 
6.
 
Ishlab chiqaruvchilar yoki sotuvchilar soni.
Tovar ishlab chiqaruvchilar 
qanchalik ko‘p bo‘lsa, taklif qilinadigan mahsulot miqdori shunchalik ko‘p bo‘ladi. 
Tarmoqdagi ishlab chiqaruvchilar soni ortib borishi taklifni ko‘paytiradi, chunki 
tovar ishlab chiqarish ko‘payadi. 
Taklif hajmining o‘zgarishiga tovarning saqlanish xususiyati, saqlash 
xarajatlari va transport-tashish imkoniyatlari ham ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, uzoq 
vaqt saqlab bo‘lmaydigan qishloq xo‘jalik va oziq-ovqat mahsulotlari uchun taklif 

---

219 
kamdan-kam o‘zgaruvchan bo‘ladi. Ishlab chiqarish jarayonining xususiyati, tabiiy 
resurslarning mavjud darajasi ham taklifga ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, narxning 
o‘zgarishiga javoban ishlab chiqarishni kengaytirish yoki boshqa xil mahsulot 
ishlab chiqarishga o‘tish imkoniyati mavjud bo‘lsa taklif o‘zgaradi. Qishloq 
xo‘jaligiga yaroqli bo‘lgan yerlar cheklangan bo‘lsa, uning narxi (renta) qanchalik 
oshmasin, yer taklifini oshirib bo‘lmaydi. 
Ijodiy kasb soha xodimlarining (masalan, olimlar, shoirlar, yozuvchilar, 
musavvirlar va boshqalar) mehnat mahsuli va noyob san’at asarlarining taklifi ham 
noo‘zgaruvchan bo‘ladi.