Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Yalpi (umumiy) naflilik so‘nggi qo‘shilgan naflilik 
ko‘rsatkichlarini jamlash orqali aniqlanadi.
Agar iste’molchi manfiy so‘nggi 
qo‘shilgan naflilikka ega bo‘lsa, u holda yalpi naflilik kamayadi. So‘nggi 
qo‘shilgan naflilikning pasayib borish qonunini iste’mol qilingan muzqaymoq 
misolida 7.3-jadval orqali ifodalash mumkin. 
Jadvaldan ko‘rinadiki, musbat ishorali so‘nggi qo‘shilgan naflilikning oshib 
borishi bilan, yalpi naflilik miqdori o‘sib bormoqda. Biroq, bu o‘sish sur’ati 

---

228 
muzqaymoqlarning navbatdagi soni qo‘shilishi bilan pasayib bormoqda. Manfiy 
ishorali so‘nggi qo‘shilgan naflilik yalpi naflilikning qisqarishiga olib kelmoqda. 
7.3-jadval 
 Muzqaymoq iste’mol qilishdan olingan so‘nggi qo‘shilgan va yalpi 
naflilik 
Iste’mol qilingan 
muzqaymoqlar soni 
So‘nggi qo‘shilgan naflilik 
(MU) 
Yalpi naflilik (U) 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
- 
4 
3 
2 
1 
0 
-3 
0 
4 
7 
9 
10 
10 
7 
Iste’molchi tovarlarning turli to‘plamini xarid qilishda doimo 
naflilikni 
maksimallashtirish qoidasiga
amal qiladi. Bu qoidaning mazmuni quyidagicha 
bayon etiladi: 
iste’molchi o‘zining daromadini shunday sarflashi kerakki, 
daromad to‘liq sarflangan holatda tovarni xarid qilishdan olingan so‘nggi 
qo‘shilgan naflilikning tovar narxiga nisbati barcha tovarlar uchun bir xil 
qiymatga ega bo‘lishi lozim
, ya’ni: 
y
y
x
x
P
MU
P
MU

, 
bu yerda: 
MU 
– 
X
va
Y
tovarlarning so‘nggi qo‘shilgan nafliligi;
P 
– ularning 
narxi. Bu qoida