Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

Mulkni tasarruf etish
– mol-mulk taqdirini mustaqil hal qilish. 
Mulkka egalik qilish
– mulkdorlik huquqining uning egasi qo‘lida saqlanib 
turishi va yaratilgan moddiy boyliklarni o‘zlashtirishning iqtisodiy shakli. 
Mulk obyektlari 
– mulkka aylangan barcha boylik turlari. 
Mulk subyektlari
– mulk obyektini o‘zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy 
munosabatlar ishtirokchilari. 
Xususiylashtirish
– mulkka egalik qilish huquqining davlatdan xususiy va 
boshqa shaxslarga o‘tishi. 
Davlat tassarrufidan chiqarish
– mulkni davlat hisobidan chiqarilib, boshqa 
nodavlat mulk shakllarining vujudga keltirilishi. 
 
Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar 
1. Taraqqiyot bosqichlarini bilishda qanday yondashuvlar mavjud? 
2. Ishlab chiqarish usuli nima va uning tarkibiy qismlari nimalardan iborat? 

---

127 
3. Ishlab chiqarish usullarining eng muhim o‘ziga xos belgilarini ajratib 
ko‘rsating. Bir ishlab chiqarish usulining boshqasiga almashinishi sabablari haqida 
mulohaza bildiring. 
4. Ishlab chiqarish texnologik usulining tarkibiy qismlarini sanab ko‘rsating. 
Fan-texnika taraqqiyotining ishlab chiqarish texnologik usuliga ta’siri qanday?
5. Ishlab chiqarish texnologik usullarining bosqichlari bir-biridan nima bilan 
farqlanadi? 
6. Iqtisodiy tizim nusxalarini farqlantiradigan asosiy belgilarini sanab 
ko‘rsating. 
7. Mulkchilikning mohiyatiga ta’rif bering va uning turli shakllarining 
iqtisodiy mazmunini tushuntiring. Mulkchilikning iqtisodiy va huquqiy mazmunini 
ajratib ko‘rsating. 
8. Mulk subyektlarining ko‘p darajali bo‘lishiga sabab nima? Mulkchilik 
shakllarining farqlanishi asosida nima yotadi?
9. Bozor iqtisodiyotiga o‘tish nima uchun mulkchilikning turli shakllarini 
taqozo qiladi? Davlat mulkini uning tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish 
nima uchun hozirgi bosqichda obyektiv zaruriyat hisoblanadi? Xususiylashtirish 
bosqichlari va shakllariga tavsif bering. 
10. Xususiylashtirishning qanday usullarini bilasiz? Bu usullardan birini 
tanlab olishga qanday omillar ta’sir ko‘rsatadi? 

---

128