E. G' G'oziev O'zbekiston respublikasi
Yüklə 112 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Geliogen nazariyasi.
Ushbu nazariya 1936 yilda chet el olim lari tomonidan yaratilgan b o‘lib, uning asosiy mohiyati akseleratsiya hodisasi quyosh nurining bevosita ta ’siri bilan vujudga keladi, degan g ‘oyadan iboratdir. Bu g ‘oya tarafdorlarining fikricha, bolalar k o ‘p vaqt oftobda bo‘lishi natijasida ulam ing o ‘sishida tezlashish, ya’ni akseleratsiya ro‘y beradi, chunki quyosh nuri organizmni zarur elementlar, moddalar, oziqalar bilan ta ’minlaydi. A m m o hozirgi davrda akseleratsiya hodisasi janubiy (quyosh nurlari serob) m am lakatlarda shim oliy j o ‘g lrofiy kenglikka joylashgan mamlakatlarda ham bir tekis ro ‘y bermoqda. Ikkinchi tomondan, s h ii a r muhitidagi qizlar va o ‘g ‘iI bolalar qishloq bolalariga qaraganda tezroq voyaga yetishi ko‘rilmoqda, vaholanki, qishloq 148 odamlari quyosh nurida k o ‘proq toblanadilar. Demak, hozirgi davrda geliogen nazariyasi ziddiyatlarga sabab bo‘lmoqda. Umuman oftobda toblanishni akseleratsiya jarayonining muhim jihatlaridan biri deyish n oto'g'ridir. G eteroziya n az ariy a si. 0 ‘n to‘qqizinchi asr oxiri yigirmanchi asr boshlaridan buyon ijtimoiy hayotda, turmushda keskin o‘zgarishlar sodir boMgani insonlar o ‘rtasidagi ijtimoiy, diniy, milliy, irqiy tafovutlam ing kam ayishiga olib keldi. Turli m illat vakillarining aralash nikohga kira boshlagani bunga yorqin misoldir. Diniy e ’tiqodlar, irqiy farqlar, etnik va milliy xususiyatlar, xarakter, an’analar, urf-odatlar, marosimlar, rasm-rusum va hokazolar aralash nikohga hech qanday to‘siq bo‘la olmadi. H ayot tarzi har xil m am lakatlam ing xalqlariga xos xususiyatlar ham aralash nikohni to‘xtata olmadi. Aralash nikohga kirish tobora kengaymoqda. M azkur nazariyaga muvofiq psixik dunyodagi qayta qurishlar nasliy belgilar keskin o ‘zgarishiga sabab bo‘ldi, natijada farzandlaming o ‘sishida kuchayish, jadallashish, akseleratsiya hodisasi vujudga keldi. Biroq m azkur muam m oni ilmiy jihatdan atroflicha asoslab berish uchun yuqorida ta ’kidlangan omillar yetarli emas. Shunga qaramay, geteroziya nazariyasi biologik o ‘sishda jadallashish jarayonini vujudga keltirishda alohida ahamiyat kasb etadi. U rb a n iz atsiy a n azariy asi. Jamiyat rivojlanishi da shaharlam ing roli ortishi bu nazariyaga asos qilib olingan. 0 ‘n to'qqizinchi asm ing o ‘rtalaridan boshlab, qishloq aholisining shaharga ko‘chishi (voqelik tariqasida) avj oldi, ya’ni aholi orasida migratsiya yoki urbanizatsiya hodisasi yuzaga keldi. Shaham ing turmush tarzi, o ‘ziga xos xususiyatlari, axborot tarmoqlarining kengligi, madaniyat darajasi, fan-texnika, transport, maishiy xizmat kabi omillar bolalam ing aqliy, axloqiy, jin siy jihatdan ertaroq voyaga yetishi uchun zam r shart-sharoitlar yaratdi. Q ishloq aholisi bilan shahar xalqining yashash muhiti va turmush sharoitining yaqinlashishi akseleratsiya jarayoniga ijobiy ta ’sir etdi, lekin bu omilning o‘zi akseleratsiyaning sababi bo* la olmaydi. N u tritiv n az a riy a . Bu g ‘oyaning tub mohiyati shuki, o'sishdagi jadallashish (akseleratsiya) odam lam ing ovqatlanishi yaxshilanishi, iste’mol qilinayotgan ozuqalarda darmondorilar miqdorining ko‘payishi sababli vujudga keladi. Ushbu g*oya nam oyandalarining fikricha, V-6, V-12 darmondorilari va foliev kislotasini odam lar ko‘proq iste’mol qilishi mazkur holat namoyon bo(lishining asosiy omili emish. Tabiiyki, inson o ‘sishining jadallashuvida darm ondorilar m a’lum darajada ijobiy ta’sir etishi mumkin, lekin mazkur om illam ing o*zi akseleratsiya uchun muhim va yagona negiz bo‘Ia olmaydi. Shuniig uchun tibbiyot xodimlari gigienachilar, biologlar, fiziologlar, psixologlam ing ayrim lari bu g ‘oyani qo‘llab-quwatlaydilar. Shuning uchun tahlil qilinayotgan, sharhlanayotgan ilmiy nazariya akseleratsiya uchun m a’lum turtki vazifasini o ‘taydi. N u rlan ish n azariy asi. Bu nazariya namoyandalarining fikricha, yer yuzida rentgen qurilm alarining ko‘payishi, atom, vodorod va neytron bom balarining portlashi natijasida insonda radioaktiv moddalar, radiatsiya nurlanishi 149 darajasining sezilarli darajada ortishiga olib keladi. Yer kurrasiga tarqalgan zaryadlar bilan inson organizm ining nurlanishi o ‘sishni kuchaytiradi, ya’ni akseleratsiya jarayoni yuzaga keladi. Shuning uchun bu nazariyaning himoyachilari turli xususiyatga ega b o ‘Igan nurlam ing aniq dozasi organizm ga ta ’sir etishi, tarqalishi yem irilishga sabab bo‘Imasa, insonning jism oniy o ‘sishi jadallashishi uchun im koniyat yaratar emish. M a’lumki, m e’yoridan ortiq rentgen nuridan foydalanish ham organizm uchun zararlidir. A na shu m ulohazaga asoslanib organizm ayrim qism larining rivojlanishi nurlar bilan bog‘liqdir, degan xulosa chiqarish m umkin. Hatto, ayrim ilmiy m anbalarda payvandlash apparatining yog‘dusi ham, chaqmoq nuri ham organizm ga ijobiy ta ’sir qilishi aytiladi. Biroq tom m a’nodagi akseleratsiya uchun m ana shu om illam ing o ‘zi yetarli emas, albatta. Yüklə 112 Kb. Dostları ilə paylaş:
|