Məhbubə Məmmədova фялсяфя доктору прогамы цзря диссертант, ARTPI E-mail: ms.mmahbuba@mail.ru
Ряйчиляр: пед.ц.е.д., проф.А.Н.Аббасов
пед.ц.е.д., проф.И.Щ.Ъябрайылов
Acar sözlər:ümumi təhsilin məzmunu, didaktik prinsiplər, ümumi təhsilin məzmunu-
nun nəticəyönümlülüyü, ümumi təhsilin məzmununun şəxsiyyətyönümlülüyü, kommunikativ-
liyin təmin olunması
Ключевые слова:содержание общего образования, дидактических принципов,
ориентации индивидуальности содержания общего образования, чтобы обеспечить
коммуникативность
Key words:content of general education, didactik principles, result-orient of content
of general education, personality orientation of content of general education, to provide
communicativeness
Sosial hadisə kimi təhsil özünün önəmli xüsusiyyətləri ilə cəmiyyətin bütün problem-
lərinin yaranmasında ciddi məsuliyyət daşıması ilə fərqlənir. Dünyanın inkişaf etmiş ölkələ-
rində cəmiyyətin problemlərinin həll olunmasına məhz təhsil müstəvisindən başlamaqla özlə-
rinin fəaliyyətlərini qururlar. Təcrübə göstərir ki, belə bir yanaşma tərzinə normal hal kimi
baxılmaqla təhsil problemlərinin həll olunmasına təşəbbüs göstərirlər. Təhsil problemlərinin
həll olunmasında isə onun müxtəlif tərəflərdən inkişaf etdirilməsi mümkün hesab edilir.
Təcrübələr göstərir ki, bu tərəflər arasında ən həssas olan təhsilin məzmunu başlıca olaraq
onun seçilməsi prinsipləridir. Bu sahədə kifayət qədər tədqiqat aparılmasa da o, özünün əhə-
miyyətli bir nöqtə olması ilə daha qabarıq görünür və istər-istəməz tədqiqat aparanların mara-
ğına səbəb olur.
Biz də öz araşdırmalarımızda ümumi təhsilin təhsilin məzmunu ilə bağlı əldə olunmuş
qənaətlərə istinad etməklə hazırkı şəraitdə Azərbaycanda gedən sürətli dəyişiklikləri nəzərə
almaqla onun məzmununun aşağıdakı prinsiplər əsasında müəyyənləşdirilməsinin mümkünlü-
yü qərarına gəlmişik.
1.
Ümumi təhsilin məzmununun humanistləşdirilməsi.
2.
Ümumi təhsilin məzmununun cəmiyyətin inkişaf tələblərinə uyğunluğu.
3.
Ümumi təhsilin məzmununun müxtəlif səviyyələrdə formalaşdırılmış struktur cəhət-
dən vahidliliyi.
4.
Ümumi təhsilin məzmununun nəticəyönümlülüyü.
5.
Ümumi təhsilin məzmununun şəxsiyyətyönümlülüyü.
6.
Ümumi təhsilin məzmununun inteqrativliyi.
7.
Ümumi təhsilin məzmununun formalaşdırılması zamanı milli və bəşəri dəyərlərin
nəzərə alınması.
8.
İnformativliyin və kommunikativliyin təmin olunması.
9.
Kreativliyin və çevikliyin nəzərə alınması.
1. Ümumi təhsilin məzmununun humanistləşdirilməsi. Bəşəriyyət yarandığı dövrdən