140 sezilməsi də oxşar əlamətlərin sezilməsinə əsaslanır. Deməli, müqayisə prosesində əksliklərin
canlı vəhdəti, oxşarlığın sezilməsi ilə fərqin sezilməsi birliyi özünü göstərir.
Buradan belə bir nəticə çıxarmaq düzgün olmaz ki, fərqli və oxşar əlamətlər müqayisə
prosesində eyni dərəcədə aydın və dəqiq sezilir. Bir sıra amillərdən asılı olaraq bəzən oxşar-
lığın sezilməsi, bəzən də fərqin sezilməsi üstünlük təşkil edir. Oxşarlığın sezilməsi üstünlük
təşkil etdikdə bizə elə gəlir ki, nəzərdən keçirdiyimiz obyektlər arasındakı fərq şüurumuzda
əks olunmur. Fərqli əlamətlərin sezilməsi üstünlük təşkil etdikdə is, əksinə, bizə elə gəlir ki,
müqayisə edilən cisimlər arasındakı oxşarlıq şüurumuzda əks olunmur. Lakin bu, bizə belə
gəlir. Belə bir görünüş isə gah oxşar əlamətlərin, gah da fərqli əlamətlərin sezilməsinin üstün-
lük təşkil etməsi ilə əmələ gəlir.
İnsanın idrak fəaliyyəti proseslərinin təhlili göstərir ki, onların hamısı: duyğu, qavra-
yış, təsəvvür, təfəkkür və başqaları oxşarlıq və fərqli əlamətlərin sezilməsi ilə labüd olaraq
müşayiət edilir. Buna görə də oxşarlıq və fərqin sezilməsi bütün psixi proseslərin tərkib ünsü-
rüdür, bütün psixikanın, psixi fəaliyyətin canıdır. Duyarkən, qavrayarkən, təsəvvür edərkən
mühakimə yürüdərkən psixikamızın yönəlmiş olduğu obyektlər arasındakı oxşarlıq və fərqi
bu və ya digər dərəcədə sezirik. Cisim və hadisələrdəki oxşarlığın psixi proseslərdə sezilməsi
həmin proseslərin bir-birindən ayrılmaz olduğunu göstərir.