ŞƏBİH TAMAŞALARININ
HAZIRLANMASI
Şəbih tamaşalarının təşkilatçısına (rejissoruna) şəbihgərdan deyilir.
Şəbihgərdan özü əsas rolları ifa etməklə iştirakçılar arasında rol bölgüsü aparır. Şəbih
oynanılan məkanın bütün tərtibatını, geyimlərin seçilməsini, qrim işlərini də baş şəbihgərdan görür.
İmam övladlarına su verməyən Şümürün lal-dinməz obrazını, adətən, başqa millətdən olanlar
oynayırlar.
Şəbih tamaşalarında şir, göyərçin kimi rəmzi obrazlardan istifadə edilir. Şir imam Hüseynin
damarlarından axan qanın qoruyucusu, göyərçin isə mələklər rəmzidir.
Şəbihgərdan quruluş verdiyi tamaşalarda natural effektlərdən istifadə edir. Məsələn, mal
bağırsaqlarına qan doldurulub əvvəlcədən hazırlanır.
Tamaşa vaxtı bu bağırsaqları şəhid olacaq yetmiş iki nəfərin boyunlarına, sinələrinə
dolayırlar. Yezidin qoşunları onları qılıncdan keçirəndə dəhşətli mənzərə alınır, tamaşaçılar hönkür-
hönkür ağlayırdılar.
Mücərrəd rəmz-effektlərdən də istifadə olunurdu. Belə ki, ortalığa bir ləyən su qoyulurdu.
Şümürü oynayan şəbihçi də əli qılınclı onun yanında dayanırdı. Guya bu, Fərat çayıdır.
Yaxud, yerə sancılan bir neçə ağac budağı camaata xurma bağı kimi çatdırılırdı. Tamaşaçı bu
rəmz effentləri təbii qəbul edir, onu da qanlı at cıdırının, döyüş səhnələrinin reallığı kimi qavrayırdı.
Şəbihçi aktyorlar susuzluq əzablarını, imam övladlarının keçirdəkləri psixoloji sarsıntıları
həssaslıqla, bacarıq və məharətlə ifa edə bilirlər.
Uzun illər şəbih mərasimlərində, xüsusən əza qafiləsində dərvişlər də fəal iştirak ediblər.
Onlar həm tək, həm də dəstə ilə şəhərləri, kəndləri dolanır, həyəcanlı səslə imamları vəsf edən
qəsidələr oxuyur, Kərbəla müsibətləri barədə rəvayətlər söyləyirdilər.
Şəbihlər yay, yaz, payızın ilk aylarında açıq havada, məhərrəmlik ayı miladi təqvimlə qış
günlərinə düşəndə qapalı yerlərdə göstərilib. Bu tamaşalarda çoxlu obrazlardan istifadə edilib və
onların əksəriyyəti tarixi şəxsiyyətlər olublar. Onlardan daha çox işlənənlərini və müəyyən söz
terminlərinin qısaca açıqlamasını vermək müəyyən aydınlıq yaradır.
Dostları ilə paylaş: