Fİrarperest yazan: Elif Şafak Yayın hakları

   
     Kız Kardeşlik Ölçümleri 
   
 
 
   
Bu  aralar  ne  zaman  "kız  kardeşlik"  kelimesi  düşse  dilime  ya  da 
gönlüme,  sevgili  Leyla  Alaton'un  ortak  bir  Konya  gezisinde  bir  salon 
dolusu  işkadınına  söylediği  çarpıcı  cümleler  geliyor  aklıma:  "Bizim 
ülkemizde  kız  kardeşlik  bilinci  yeterince  yeşermemiş.  Kendimize 
sormamız lazım: Bir başka kadının başarısıyla mutlu oluyor muyuz? Bir 
hemcinsimizin  hayatında  daha  mutlu,  işinde  daha  başarılı  olması  için 
ona  açıktan  destek  veriyor  muyuz?  En  azından  bunu  bir  iyi  niyet 
temennisi  olarak  içimizden  geçiriyor  muyuz?  Cevaplarımız  hep  'hayır' 
ise biz kız kardeşlik filan bilmiyoruz demektir." 
   
Ben  buna  KÖKA  diyorum:  Kız  Kardeşlik  Ölçüm  ve  Kıyaslama 
Aygıtı.  Ne  de  olsa  lafa  gelince  dayanışmadan,  dostluktan,  kardeşlikten 
söz etmek çok kolay. Ama burada peş peşe sorulmuş sorular var. Somut, 
sarih  ve  sabit.  İnanıyorum  ki,  bilhassa  iş  yaşamında  koşturan  biz  tüm 
kadınların  durup  bir  kez  olsun  kendimize  sormamız  gereken  sorular 
bunlar.  Ve  sorduğumuz  takdirde  acaba  kaçımız  samimiyetle  "evet" 
diyebilecek bunlara? 
   
Bu  memlekette kadınların  kadınlarla ilişkilerinde tuhaf bir çelişki 
var  sanki.  Bir  yandan  bakıyorum,  geleneksel  aile  yapılarında  kadınlar 
birbirine  ne  çok  destek  oluyor.  Bir  kadın  dışarıda  çalışırken  onun 
çocuklarını anneanne, babaanne ya da teyzeler büyütüyor. Söylediklerim 
uzaktan  yapılmış  bir  gözlemden  ibaret  değil.  Ben  de  böyle  büyüdüm, 
annem  çalışırken  anneannem  tarafından  yetiştirildim  bir  dönem. 
Çocukluğumun Ankarası'ndan kalmış izlerdir, komşu kadınların, akraba 
kadınların sessiz ve derin dayanışma ağları... 
   
Demek ki istediklerinde kadınlar birbirlerini pekâlâ idare ediyorlar, 
downloaded from KitabYurdu.org

168 
 
birbirlerine  kol  kanat  geriyorlar.  Ama  ne  hikmetse,  geleneksel 
ortamlarda  mevcut  olan  bu  dayanışma  modern  mekânlara  girildiğinde 
kayboluyor.  Medyada,  sanatta,  edebiyatta,  akademide,  iş  dünyasında, 
bürokraside,  kadınlar  kadınlara,  bırakın  destek  vermeyi,  fena  halde 
köstek  oluyor.  Bir  kadına  yönelik  en  hırçın  ve  acımasız  eleştirileri 
bakıyorum gene kadınlar yöneltiyor. Halbuki zannedersiniz ki kadınların 
eğitim seviyesi arttıkça, maddi durumları düzeldikçe hemcinslerine karşı 
daha duyarlı olur. Ne yazık ki resim bunun tam tersini gösteriyor. Nedir 
acaba eğitimli ve modern kadınların birbirleriyle alıp veremedikleri? 
   
 
 
   
"Hemşire-i keremkârım efendim..." 
   
Böyle  başlar  Emine  Semiye,  Nigâr  Hanım'a  yazdığı  nice 
mektubundan  birine.  Emine  Semiye,  Osmanlı  kadın  hareketinin  en 
parlak öncülerindendir. Romanlar, hikâyelerin yanı sıra gazetelerde köşe 
yazarlığı  yapmış,  bağımsız  duruşu,  bilgisi,  derinliği  ve  duyarlılığı  ile 
dikkat çekmiştir. Döneminin diğer kadın yazarlarıyla fikir alışverişinde 
bulunmayı  sever,  önemser.  Aynı  mektupta  bir  seyahatini  anlatır  uzun 
uzun.  Ve  şöyle  bitirir  satırlarını:  "Baki  teveccüh  ve  muhabbet-i 
hâherânenizin bekasını niyaz ederim efendim." 
   
Bakakalıyorum  bu  cümleye.  Bugün  bir  kadın  yazarın  bir  başka 
kadın  yazara,  yahut  herhangi  bir  alanda  çalışan  bir  kadının  hemcinsi 
meslektaşına  bu  minvalde  sözler  yazabileceğini  tahayyül  edebiliyor 
musunuz?  Kelimeleri  tane  tane  dilimde  dolaştırıyorum.  Tadına 
bakıyorum.  Oradaki  özen,  hassasiyet,  edep  ve  üsluba  gıpta  ediyorum. 
Kadınların  kadınlara  çelme  takmadığı,  köstek  olmadığı,  birbirleriyle 
anlamsız rekabetlere girişmediği bir ortam yaratmak bizim elimizde. İlk 
adım  olarak  Kız  Kardeşlik  Ölçüm  ve  Kıyaslama  Aygıtı'nı  bir 
uygulayalım kendimize. 
   
downloaded from KitabYurdu.org

169 
 
   
 
   
   
downloaded from KitabYurdu.org

170 
 
   
     "Bilmiyorum" Diyebilmek 
   
 
 
   
Geçenlerde Ankara'da bir sokakta gençten bir adama yakınlardaki 
bir  yerin  adresini  sordum.  Dakikalarca  düşündü,  kem  küm  etti,  bir  o 
tarafı  gösterdi,  bir  bu  tarafı.  Sonunda  sorduğum  adresle  ilgisi  olmayan 
bir  yönü  gelişigüzel  işaret  ediverdi.  Kafadan  attığı  o  kadar  barizdi  ki, 
dayanamadım  soruverdim.  "Tarif  ediyorsun,  ama  aslında  sorduğum 
yerin neresi olduğunu bilmiyorsun, değil mi?" Önce boş boş baktı. Sonra 
yarı  mahcup  gülümsedi,  çocukça  bir  tebessümle  durumu  kabul  etti. 
"Doğrudur abla" dedi. "Peki öyleyse niye garip garip tarifler uydurmak 
yerine açıkça 'Bilmiyorum' demiyorsun?" diye sordum. Bu seçenek hiç 
aklına  gelmemiş  gibi  şaşkın  baktı  yüzüme.  Söyleyecek  laf  kalmadı. 
Sustuk karşılıklı. 
   
Sahi  niye  bir  türlü  "bilmiyorum"  diyemiyoruz  şu  hayatta  hemen 
hemen  hiçbir  konuda?  En  bilmediğimiz  zamanlarda  bile  bilirmiş  gibi 
yapmalarımız neden? Basit bir adres de sorsalar, kapsamlı siyasi ya da 
felsefi  analizler  yapmamızı  da  isteseler  verdiğimiz  tepki  aynı:  Bilirmiş 
gibi yapmak. Gözümüzü yumup başlıyoruz konuşmaya. Kelimeler köşeli 
bir  uçurtma  gibi  çıkıyor  boğazımızdan.  Kuyruğu  uzun  mu  uzun  bir 
uçurtma,  git  git  bitmiyor.  Her  konuda  ha  bire  bir  şeyler  söylüyor, 
tanımadığımız  şahıslar  hakkında  gayet  iyi  tanırmış  gibi  ileri  geri 
konuşuyoruz. Bazen konuşmakla kalmayıp yazıyoruz da. Bilmeden, ama 
bildiğimizi zannederek. Bildiğimiz izlenimini vererek. 
   
Bilgi  çağında  yaşıyoruz.  Yarım  yamalak  bilgiler  çağında.  Kitap 
okumak  veya  derinlemesine  sabırla  araştırmak  yerine,  internetten 
üstünkörü  bir  şeyler  öğreniveriyoruz.  Yetiyor.  Televizyon  kanallarında 
her akşam ha bire tartışma üstüne tartışma izliyoruz. Sanki her konuda 
downloaded from KitabYurdu.org

171 
 
zıt  fikirlerde  olmak  ve  çatır  çatır  tartışmak  durumundayız.  Bu 
"mevzilenme  arayışı"  beraberinde  "düşünsel  sabitlenmeyi"  getiriyor. 
Kendimizi  hep  bir  öteki  üzerinden  tanımladığımız  için  adeta  çivi 
çakıyoruz  bulunduğumuz  yere.  İşte  o  zaman  "fikir  sahibi"  olmaktan 
çıkıp  "sabit  fikir  sahibi"  olmaya  doğru  yol  alıyoruz,  pupa  yelken.  Şu 
basit  hakikati  bile  söyleyemiyoruz  kendi  kendimize:  "Bugün,  şu  anda 
filanca  konuda  böyle  düşünüyorum.  Ama  yarın  fikirlerim  değişebilir. 
Ben değişebilirim. Başka bir açıdan bakabilirim. Bir ihtimaldir. İhtimal 
güzel şeydir. Belki değişirim." 
   
Cahilin cehaleti kötüdür. Hamdır. Koftur. İçi boştur. Ama daha da 
kötüsü  "bilen"in  gafletidir  aslında.  Bilgiyle  gelen  cesaret  ve  cehalet 
karışımıdır.  Bazen  bilgi  sadece  bir  perdedir.  İner  gözümüzün  üstüne, 
kapatır  gönlümüzü.  Çok  bilenin  çok  daha  iyi  anladığını  sanmak  hata 
olur.  "Bildiklerini  unut"  diyor  Dost.  "Gel  al  eline  bir  silgi,  şu  yeni 
başlayan  güne bilgilerini  silmekle başla." Zihnimin tahtasında kargacık 
burgacık harfler, ne çok kelimeler var. Alıyorum kumaş silgiyi. Tahtayı 
siliyorum  boydan  boya.  Bir  temizlik,  bir  hafiflik,  bir  ferahlık  hali  ki 
değmeyin gitsin. 
   
"Zanlarını,  yargılarını,  önyargılarını  ve  dahi  tüm  genellemelerini 
koy  bir  çuvala  ve  hepten  terk  et.  Gıybet  etme  sakın,  bil  ki  dedikodu 
denilen şey mıknatıs gibi kötü enerji çeker. Kimsenin aleyhine konuşma, 
uzaktan atıp tutma, insanları kem dille yargılama, bil ki yanılırsın. Birini 
ne kadar çok aşağılar yahut dışlarsan, onun durumuna düşme ihtimalin o 
kadar artar. Kâinatın matematiğidir. Bir koyar, bir alır insan. Bilmeden 
kendi hesabını dürer." 
   
Dinliyorum sessizce. "Hiçbir konuda yüzde yüz emin olma" diyor 
Dost.  "Kendini  ayrıcalıklı  sayma.  Konumuna  ya  da  mevkine,  ismine 
veya  şöhretine  güvenme.  Şu  hayatta  tüm  zahiri  kisveler  sabun 
köpüğünden  ibarettir.  Nazlı  nazlı  yükselir  köpük,  derken  pat  diye 
sönüverir.  Her  zaman  başkalarından  öğrenmeye  açık  ol.  En  iyi  bildiğin 
downloaded from KitabYurdu.org

172 
 
konularda  bile  köşeli  düşünme,  büyük  konuşma.  Cümlelerinin  sonuna 
nokta değil, ünlem değil, virgül yahut üç nokta koy. Açık bir kapı bırak 
daima.  Ne  kadar  bilsen  de  hiçbir  zaman  yeterince  bilemeyeceğini 
unutma.  Tevazudan  şaşma.  Ancak  o  zaman  kurtulabilirsin  bilginin 
cehaletinden..." Bu yüzden Tebrizli Şems nam bir güzel insanın tutup da 
Hazreti  Mevlânâ'nın  tüm  kitaplarını  tek  tek  suya  atması.  Bu  yüzden 
kendinden  "Ümmi"  diye  bahsetmesi  Yunus  Emre'nin.  Bu  yüzden 
tasavvuf  tarihi  boyunca  pek  çok  hakikat  ehlinin  "Cahilim,  bilgisizim, 
ben  bilemem"  demesi.  Yoksa  hakikaten  okuryazar  olmadıklarından 
değil.  Dün  de  zordu,  ama  içinde  yaşadığımız  "enformasyon  çağı"nda 
artık  daha da zor  "bilmiyorum" kelimesini  telaffuz edebilmek.  Halbuki 
bir  söyleyebilsek  şunu,  hafifleyeceğiz.  Berraklaşacağız.  Duru  ve  yalın. 
Bir  kelimenin  idraki  değiştirecek  bakışımızı,  duruşumuzu.  Güzel  şey, 
"Bilmiyorum, bilmiyorum, bilmiyorum..." diyebilmek. 
   
downloaded from KitabYurdu.org

173 
 
   
 
   
   
downloaded from KitabYurdu.org

174 
 
   
     Özgürlük Sokaktan Gelir! 
   
 
 
   
Paris'te, Seine Nehri'nin kıyısında sakin bir gece. Gökyüzü kat kat 
derinleşen  bir  lacivert  derya  halinde.  Vakit  ilerlemiş  olmasına  rağmen 
şehir cıvıl cıvıl. Uyumaya niyeti yok daha. Ve Fransız gençler, ellerinde 
sandviçler,  sigaralar,  içeceklerle  oturmuşlar  kaldırımlara.  Bazıları 
ayaklarını  nehre  sarkıtmış,  bazıları  sırtlarını  birbirlerine  yaslamış. 
Konuşuyor,  şakalaşıyor,  gülüşüyorlar.  Ortalık  turistten  geçilmiyor. 
Dünyanın  her  köşesinden  yolcu  kalkmış  gelmiş  buraya.  Japon, 
Amerikalı,  Arap  aileler  yüzlerinde  saklamaya  gerek  duymadıkları  bir 
merakla  dolaşıyorlar.  İnsanlarda  gözle  görülür  bir  rahatlık  var;  beden 
dillerine  yansıyan  bir  rahatlık.  Turistler  bile  birbirlerine  selam  veriyor, 
aynı tecrübeleri yaşıyor olmanın verdiği yakınlıkla tebessüm ediyor. İki 
adımda bir âşık bir çift ilişiyor gözünüze. Ya herkes âşık bu şehirde ya 
buraya  sadece  âşıklar  geliyor.  Ve  ben  en  "uykusu  kaçmış,  çoluğunu 
çocuğunu evde bırakmış, yalnız ve durgun" halimle bir kenardan usulca 
seyrediyorum bu manzarayı. Paris'te dolaşan hemen her İstanbullu kadın 
gibi benim de içimde bir damar hafiften cızz ediyor. Gönlüm istiyor ki 
canım İstanbul, güzelim İstanbul da öyle sadece belli başlı  semtlerinde 
değil,  her  köşesinde  böyle  bir  rahatlığa  kavuşsun.  Sokaklarında 
kadınların  gece  vakti  de  olsa  rahat  rahat  yürüyebildikleri,  gençlerin 
aşklarını  özgürce  yaşayabildikleri,  kimsenin  kimseyi  taciz  etmediği, 
insanların  gergin  ya  da  şüphede  olmadığı  ve  yabancıların  bile 
birbirlerinden bir Allah selamı esirgemediği bir şehir halini alsın. 
   
Belki  diyeceksiniz  ki,  "İyi  de  makyaja  aldanmamak  lazım.  Aynı 
Fransızlar  kendi  içlerindeki  yabancı  göçmenlere  eşit  davranmıyor.  İlk 
bakışta  görünmeyen  derin  bir  toplumsal  ayrımcılılık  var  orada."  Ya  da 
downloaded from KitabYurdu.org

175 
 
belki diyeceksiniz ki, "Paris sokaklarında hava öyle şeker şerbet olabilir, 
ama  bu  arada  Fransız  siyasetçiler  ha  bire  gerginlik  üretiyor.  Türkiye'yi 
açıkça  ötekileştiriyor..."  Belki  de  haklı  olarak  itiraz  edeceksiniz: 
"İstanbul  gibi  bir  şehir  yok  ki  yeryüzünde.  Nasıl  bir  başka  şehirle 
kıyaslarsın? Yapay bir karşılaştırma bu. Zoraki." Tüm bunlara amenna. 
Hatta kim bilir belki kiminiz daha sert çıkacak, diyeceksiniz ki, "Amma 
da  kompleksli,  özenti  bir  tavır  içindesiniz.  Paris'e  gidip  etrafa  gıpta 
ediyorsunuz... Sonra da oradan buraya bakıp yazıyorsunuz. Osmanlı'dan 
bu yana dinmeyen tipik aydın kompleksi..." 
   
Bütün bu lafları duyar gibiyim.  Duyuyor ve anlıyorum. Ama ben 
bu  yazıda  öyle  büyük  makro  meselelerden  değil,  küçük,  ufacık  bir 
özgürlükten söz ediyorum: Sokakta yürüyebilme özgürlüğünden! 
   
Çocukken  başlayan  bir  özgürlük  bu.  Sokakta  oynayabilme 
imkânıyla gelen temel bir hak. Basit, ama etkileri ömür boyu süren bir 
kentsel  ayrıntı.  Bugün  orta  yaşını  geçmiş  kime  sorsanız  benzer  bir 
şikâyet  duyarsınız:  "Bizim  zamanımızda  her  akşam  sokakta  oynardık. 
Kapıcının çocuğu da apartman yöneticisinin çocuğu da her fırsatta dışarı 
çıkardı. Hep beraber bağrış çağrış oyunlar kurardık. Mahalle diye bir şey 
vardı.  Sokak  diye  bir  şey  vardı  o  zamanlar.  Anne  babalarımız  merak 
etmezdi.  Ara  sıra  balkondan  bakarlardı,  o  kadar.  Oysa  şimdi  böyle  bir 
şey  kalmadı.  Artık  kimse  çocuğunu  sokağa  bırakamıyor.  Yeni  kuşak 
sokak nedir tanımadan büyüyor." 
   
XXI.  yüzyıl  başında  İstanbul'da  giderek  daha  fazla  sayıda  çocuk 
daracık bir apartman odasında, kendi başına, televizyon ya da bilgisayar 
karşısında, yaşıtlarından uzak, dış dünyadan kopuk ve sokaktan ürkerek 
büyüyor. 
   
Halbuki  özgürlük  sokakta  başlar.  Demokrasi  zihinlere  sokakta 
yerleşir. Farklılıklarla birlikte yaşama alışkanlığı, hiç kimsenin dünyanın 
merkezi  olmadığı  idraki,  ortak  nezaket  kalıpları  ve  birbirine  saygı 
sokakta öğrenilir. Bir şehrin, bir ülkenin insanlarını mutlu ya da mutsuz 
downloaded from KitabYurdu.org

176 
 
eden  ayrıntılar  hep  gündelik  hayatın  içinde  saklıdır.  Birey  olarak 
sokaklarla ilişkimiz toplumsal dokumuzu etkiler. Pencereyi açtığımızda 
gördüğümüz  o  daracık  yollardan  ya  da  gün  içinde  geçtiğimiz 
güzergâhtan ibaret değildir sokaklar. Kültürün, medeniyetin tıp tıp atan 
damarlarıdır.  İnce  ince,  mavi  mavi  uzanırlar  şehrin  bağrında.  Binalar, 
anıtlar, müzeler, sergiler, kafeler tamam da, bir şehrin yaşam kalitesinin 
asıl göstergesi sokaklarıdır. 
   
Bağnazlık  kapalı  kapılar  arkasında  örülür.  Bağnaz  insan  kendini 
herkesin  üstünde  görür.  Kibirli,  elitist  insan  camdan  duvarlar  çeker 
kendiyle başkaları arasına. Sokağı sevemez. Zihin ve gönül açıklığı ise 
sokakta  ve  sokaklarla  büyür.  Sanatçı  dediğin  sokak  sevmemezlik 
edemez. Edebiyatın enerjisi ve ritmi sokaktan gelir. Resimler atölyelerde 
yapılır,  filmler  platolarda  çekilir,  müzik  albümleri  stüdyolarda 
tamamlanır,  romanlar  evlerde  yazılır  belki  ama  sanatın  her  türlüsü 
ilhamını sokaktan alır. 
   
Türkiye'de  hep  siyaset  ve  ekonomi  konuşmaktan,  ha  bire  sıcak 
gündem  tartışmaktan,  gündelik  hayatımızın  temel  unsurlarına  yakından 
bakmaya  bir  türlü  fırsat  bulamıyoruz.  Büyükşehir  belediyesi  keşke  bir 
kampanya başlatsa. İstanbul'un altyapısına, köprülerine ya da binalarına 
değil,  bu  sefer  sadece  sokaklarına  odaklansa.  Kadınların  sokakta  daha 
rahat yürüyebilmeleri, çocukların sokakta oynayabilmeleri, vatandaşların 
ortak  yaşam  kültürünü  geliştirebilmeleri  için...  Velhasıl  sokakların 
elimizden  kayıp  gitmediği  bir  güzel  şehir  için  kampanya...  Sokakları 
kaybedersek kültürü kaybederiz. 
   
downloaded from KitabYurdu.org

177 
 
   
 
   
   
downloaded from KitabYurdu.org

178 
 
   
     Baba Ben Eşcinselim... 
   
 
 
   
Babalık tek bir günde edinilen bir paye değil. İnsanın bebeği olur 
olmaz  kazandığı  bir  unvan  değil.  Baba  olmak,  öğrenmesi  belki  de  bir 
ömür  boyu  süren  bir  hayat  dersi  aslında;  yürümekle  aşınmayan  hem 
engebeli  hem  dallı  budaklı  bir  uzun  yol.  Ne  dönemeçlerden  geçiyor 
insan  yol  boyunca.  Ne  dağlar  tepeler  aşıyor  farkında  bile  olmadan. 
Nerelerde  tökezleyip  düşüveriyor  yere,  dizini  incitme  pahasına,  sonra 
kalkıp ayağa, yola devam ediyor. Azimle, olgunlukla... 
   
Babalık,  annelikten  daha  geç  başlıyor.  Anne,  daha  henüz 
karnındayken  hissediyor  bebeği,  sevmeye  başlıyor.  Hatta  daha  rahme 
bile  düşmeden,  bebeğin  fikrini,  idealini,  soyut  halini  seviyor  belki  de. 
Günbegün  büyüyor  sevgisi.  Cisimleşiyor,  kristalleşiyor.  Annelik  de  bir 
nevi  öğrencilik,  ama  mayası  ve  kimyası  itibariyle  babalığınkinden  çok 
farklı.  Baba  olmak  bebek  doğduktan  sonra  başlıyor,  önce  değil.  Göz 
teması  lazım  muhakkak.  Ama  o  da  yeterli  değil.  Ne  zamanki  bebek 
dilleniyor,  ayaklanıyor,  bebeklikten  çıkıp  çocuk  oluyor,  baba  daha  iyi 
iletişim kurmaya başlıyor. 
   
Geçiyor  yıllar.  Buluğ  çağı  geldiğinde  baba  ilk  büyük  sınavını 
veriyor.  Oğlan  çocuğunun  babaya  karşı  açtığı  ilk  büyük  savaş  bu 
dönemde  yaşanıyor.  Daha  önce  su  yüzüne  çıkan  küçük  küçük 
sürtüşmeler  ve  babaya  duyulan  o  büyük  hayranlık  bir  kenara,  şimdi 
oğlan çocuğu ilk defa bir varoluşsal kopuş yaşıyor. Şöyle bir sallanıyor 
babanın kayığı. Ama ardından yeniden dengesini buluyor. Baba oğlunun 
belli bir şekilde yetişmesini istiyor. Kendi olmak istediği gibi bir adam 
yapmaya  çalışıyor  onu.  Olamadığı  adam.  Hangi  bölümde  okuyacağını, 
kimlerle  arkadaşlık  etmesi  gerektiğini,  boş  zamanlarda  ne  yapacağını 
downloaded from KitabYurdu.org

179 
 
sadece bilmek değil, belirlemek de istiyor. Halbuki oğlan artık olmuş bir 
delikanlı. Ve bir isyan bayrağı asmış güvertesine. Gidiyor pupa yelken, 
açık denizlere. Kendi denizine... 
   
Üniversite  yıllarında  araları  biraz  açılıyor  ister  istemez.  Oğlan 
başka bir şehre gidiyor okumaya. Baba, o sene ilk defa hızla yaşlanıyor. 
Bilmezdi  oğluna  bu  kadar  düşkün  olduğunu,  onu  evden  uğurlayana 
kadar.  Bir  boşluk  hissiyle  uyanıyor  sabahları.  Geceleri  yüreğinde  bir 
sıkışma.  Halbuki  duygusal  bir  adam  değildir.  Ya  da  öyle  zannederdi 
bunca  senedir.  "Hanım  ne  yapar,  ne  eder  bu  oğlan  oralarda?"  diye 
soruyor  zaman  zaman.  Cevabını  beklemediği  bir  soru  bu  aslında. 
Cevaplanması gerekmeyen sorulardan, sırf sorulmuş olması önemli. 
   
Arada  bazı  derslerde  yaşanan  birkaç  aksama  sayılmazsa  eğer, 
oğlan  iyi  bir  ortalamayla  bitiriyor  üniversiteyi.  Mezuniyet  töreninde 
anne ve babası gururla gülümsüyor. Çok resim çekiyorlar o gün. Oğlan 
arkadaşlarını ailesine tanıştırıyor. Anne memnun, baba memnun. Yalnız 
o  zamana  kadar  akla  gelmeyen  bir  düşünce  başlıyor  babanın  içini 
kemirmeye.  Oğlunun  hiç  kız  arkadaşı  yok.  Var  da  yok  gibi.  Halbuki 
bunca  sene  aman  yanlış  kıza  âşık  olur,  yoldan  çıkar  diye  endişe  eden 
kendisiydi.  Oğlunun  hemen  hemen  hiçbir  zaman  karşı  cinsle 
yakınlaşmamasını isteyen de gene kendisiydi. Ama mademki okul bitti, 
üniversite geride kaldı, şimdi birdenbire algıları değişti. Artık istiyor ki 
oğlunun yanında iyi bir kız arkadaş olsun, hani şöyle mazbut bir aileden 
mütevazı güvenilir bir kız. 
   
Zaman  hızla  geçiyor.  Oğlan  iş  hayatına  atılmış.  Tam  bir  işkolik. 
Deli  gibi  çalışıyor.  Babanın  kendini  en  âciz  hissettiği  dönem  başlıyor. 
Öyle  bir  hayat  kurdu  ki  oğlu  kendisine,  değil  müdahale  etmek, 
kurallarını  anlayamıyor,  köşelerini  kavrayamıyor.  İlk  defa  kendi 
kendisine sormaya başlıyor.  Nasıl  bir insan acaba  oğlu? Nasıl  biri? Ve 
baba,  ancak  o  zaman  anlıyor  ki,  aslında  kendi  oğlunu  ne  kadar  az 
tanıyor.  Neler  okuyor,  neler  izliyor,  bilgisayar  karşısında  kimlerle 
downloaded from KitabYurdu.org

180 
 
yazışıyor... hiçbir şey bilmiyor ki. Oğlu bir muamma. Üniversitenin ilk 
yıllarında  oturup  konuşurlardı.  Okudukları  kitapları  paylaşırlardı,  farklı 
farklı görüşlerden filozofları sevmekle beraber, gene de bir ortak zemin 
vardı.  Ama  şimdi  o  da  kalmadı  sanki.  Baba  ilk  defa  oğlunu  daha 
yakından tanıma gereği duyuyor. 
   
Daha  çok  telefon  açıyor.  Sabah  akşam  olmadık  saatlerde  cepten 
yakalıyor.  Oğlan  babasının  bu  ani  ilgisi  karşısında  evvela  biraz 
bocalıyor.  "Bugün  ne  yaptın?"  diye  soruyor  babası.  Halbuki  oğlan 
gelmiş artık otuz iki yaşına. Çocuk değil ki hesap versin. Hem neyi ne 
kadar  anlatabilir  ki?  Tuhaftır,  başka  ailelerde  anneler  baskı  kurar 
"Oğlum  hadi  evlen,  torun  ver  bize"  diye.  Burada  anne  bu  tür  talepleri 
tekrarlıyor,  ama  esas  babaya  bir  haller  oldu.  Bilmek  istiyor.  Oğlunun 
hayatında  olmak  istiyor.  Bir  an  evvel  evlenmesi  bile  sanki  o  kadar 
önemli değil. 
   
Oğlan  bunu  babasının  ölüm  korkusuna  bağlıyor.  Zaman  zaman 
gittiği terapistine anlatıyor. "Babam çok değişti, sabah akşam yokluyor 
beni. Aramadığımda hep sitem ediyor. Çocuk gibi oldu." 
   
Terapist soruyor. "Belki seni daha iyi tanımak istiyordur?" 
   
Acıyla gülümsüyor o zaman genç adam. "Tanımak istemek demek 
yüreğini önyargısızca o insana açmak demek. Yoksa bunun adı görmek 
istediğini  görmektir.  Babamın  beni  hakikaten  tanımak  istediğini  hiç 
sanmam." 
   
Kapanmayan  bir  gedik  var  baba  oğul  arasında.  Ne  zaman  böyle 
oldu,  açıldı  bu  mesafe?  Ve  neden  şimdi  bir  köprü  kuramıyorlar  bu 
boşluğun üstüne? 
   
Otuz altı yaşında genç adam. Babasının karşısına çıkmaya cesaret 
ediyor  hayatında  ilk  defa.  Ona  açacak  kendini.  Saklamayacak.  "Baba" 
diyor, "sana bir şey söylemem lazım. Seni üzmekten, vereceğin tepkiden 
çekindiğim  için  bunca  zaman  kendime  sakladım.  Ama  artık  böyle 
saklanarak yaşamak istemiyorum. Beni olduğum gibi görmeni istiyorum. 
downloaded from KitabYurdu.org

181 
 
Beni  bu  şekilde  sevebilecek  misin  baba,  merak  ediyorum.  Çünkü  ben 
seni olduğun gibi seviyorum." 
   
Yaşlı  adam  bakıyor  oğluna.  Yüzünde  endişeli  bir  bekleyiş. 
Duymak istediğinden emin değil. Ama susturmaya, durdurmaya da gücü 
yok. 
   
"Baba ben eşcinselim..." 
   
 
 
   
Babalık tek bir günde edinilen bir paye değil. Öğrenmesi bir ömür 
süren  bir  hayat  dersi  aslında.  Ve  bir  erkeğin  babalık  sınavında  ne  not 
alacağı bu tür duygusal dönemeçlerde çıkıyor ortaya. 
   
Baba  var,  sadece  ismi  baba.  Bir  gölgeden  ibaret.  Baba  var, 
otoriteyi ve saygı görmeyi her şeyden fazla seviyor. Güce tapıyor. Baba 
var,  oğluyla  beraber  yürüyor  hayatın  patikalarında;  değişmeyi, 
dönüşmeyi  biliyor,  su  gibi  akışkan,  yüreği  arz  kadar  geniş.  Baba  var, 
oğlunu  eşcinsel  olduğu  için  bir  kalemde  evlatlıktan  reddediyor.  Ve 
etrafın  ne  dediğini,  nasıl  dedikodu  yapacağını  her  şeyden  fazla 
önemsiyor.  Baba  var,  evladının  mutluluğunu  her  şeyden  üstün  görerek 
ve onu iyi bir insan olarak yetiştirmeyi önemseyerek yüreğinin kapılarını 
hayatın nice rüzgârına açık tutuyor... 
   
Baba var, hiç sevmemiş aslında. Baba var, yüreği uçsuz bucaksız 
bir derya. 
   
downloaded from KitabYurdu.org

182