Həqiqət və haqq. Hər bir həqiqət kimlərsə üçün haqq olmaya bilər. Hər
bir həqiqət haqq deyil. Yalnız tarazlı, pozitiv həqiqət haqdan ibarətdir. Buna
görə də həqiqət nisbi və mütləq haqlardan ibarətdir. Ədalətli həqiqət başqa bir
ş
eydir. Dövlət ədalətli həqiqəti yaratmaq funksiyasını yerinə yetirməldir. Bu da
tarazlı siyasətdir. Deməli, bərabərlik siyasəti özlüyündə bir ədalətli həqiqətdir.
Filosof həqiqətin müəyyən tərəflərini əvvəlcədən görüb deyə bilir. Elmin
funksiyası isə həqiqətin aşkarlanmasının faiz dərəcəsini artıra bilir.
Həqiqət odur ki, mövcuddur. Mövcud obrazlanır, həqiqət meydana gəlir.
Həqiqət olan şeydir. Bu, subyektiv və obyektiv ola bilər. Həqiqətin öz məkanı
olur. Hamı üçün görünən, aydın olan həqiqət universaldır, obyektivdir. Lakin
müəyyən məkanda olan həqiqət də ola bilir. Bu artıq hamı üçün görünməyə
bilər. Lakin mövcuddur. Həqiqət hamıya görünə bilən-universal, hamıya
görünə bilməyən-fərdi və məsxsusi, lokal ola bilər. Buna görə də müəyyən
bucaqlardan həqiqət dərk oluna bilir.
Dövlət həqiqət və haqq fenomenidir. Belə ki, onun mövcudluğu və
fəaliyyəti universal aşkarlıqdadır. Dövlətin bütün arxitektonikası (strukturu)
aşkardır və duyulur. Dövlət həqiqəti və haqqı hiss olunur. Çünki aşkarlıqda
xidmət edən tərəfdir. Dövlət hamı üçün aşkardır. Çünki hər kəs onun içindədir
və onu dərk edir. Onu görür. Dövlətin fəaliyyəti hər kəsə şamil olunur. Bu
aspektdə hər kəs üçün dərrakə obyektidir. Dövlət həm də haqq qurumudur.
Onun fəaliyyəti ədaləti tərənnüm edir. Dövlət pozitiv tərəfdir və hüquq
normaları hər kəs üçün faydavericidir.