Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi

 
Cədvəl 1 
 
A və B* qrupları tam konservlərinin mikrobioloji təhlükəsizlik (sənaye sterilliyi) 
göstəriciləri 
 
Sıra 
№-si 
Konservlərdə aĢkar edilən 
mikroorqanizmlər 
Ümumi təyinatlı konservlər 
UĢaq qidası və pəhriz 
qidalanması üçün 
konservlər 
1. 
B. subtilis qrupunun spor əmələ 
gətirən mezofil aerob və fakul-
tativ anaerob mikroorqanizmləri 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavab verirlər.Bu mikroorqanizmlərin təyin 
olunması  hallarında  onların  miqdarı  məhsulun  1  qr-da  (sm
3
)  11 
hüceyrədən çox olmamalıdır. 
2. 
B.cereus  və  (yaxud)  B.poly-
myxa  qruplarının  spor  əmələ 
gətirən  mezofil aerob və fakul-
tativ anaerob mikroorqanizmləri 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavab vermir. 
3. 
Mezofil  klostridilər 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavb verir, 
o  şərtlə  ki,aşkar  edilən  mezofil 
klostridlər C. botulinum və (yaxud) C. 
perfringensə  aid   olmasınlar. Mezofil 
klostridilərin təyin olunması hallarında 
onların  miqdarı  məhsulun  1  qr-da 
(sm
3
) 1 hüceyrədən çox olmamalıdır. 
məhsulun 10 qr-da (sm
3
) aşkar 
edilməsi  zaman sənaye 
sterilliyi 
tələblərinə 
cavab 
vermir.  
4. 
Spor 
əmələ 
gətirməyən 
mikroorqanizmlər  və  (yaxud) 
kif  göbələkləri  və  (yaxud) 
mayalar 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavab vermir. 
5. 
Kif  göbələkləri,mayalar,  süd 
turşusu  mikroorqanizmləri  (bu 
qruplara görə əkilərkən) 
- 
sənaye  sterilliyi  tələblərinə 
cavab vermir 
6. 
Spor  əmələ  gətirən  termofil 
anaerob,aerob  və    fakultativ  –
anaerob mikroorqanizmlər 
Sənaye  sterilliyi  tələblərinə  cavab 
verir,lakin 
saxlanma 
temperaturu 
20
0
C-dən yüksək olmamalıdır. 
sənaye sterilliyi tələblərinə 
cavab vermir. 
 
*- qatılaşdırılmış sterilizə edilən  süd konservləri üçün sənaye sterilliyinin qiymətləndirilməsi qüvvədə olan Dövlət 
standartlarına uyğun həyata keçirilir. 
 
Cədvəl 2 
 
 B və Q  qrupları tam konservlərinin  mikrobioloji təhlükəsizlik (sənaye sterilliyi) göstəriciləri 
 
Sıra 
№-si 
Konservlərdə aĢkar edilən 
mikroorqanizmlər 
B qrupu 
Q qrupu 
1. 
B.polymyxa    qrupunun    qaz 
yaradan 
spor 
əmələ  gətirən 
mezofill  aerob  və  fakultativ-
anaerob mikroorqanizmləri 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavab vermir 
təyin edilmir 
2. 
Qaz  yaratmayan  spor  əmələ  gəti-
rən    mezofill  aerob  və  fakultativ-
anaerob mikroorqanizmlər 
Məhsulun  1  qr-da  (sm
3
)  bu  mikro-
orqanizmlərin  miqdarının  90  KƏGV-dən 
çox  olmadan  təyin  edilməsi  zamanı  sənaye 
sterilliyi tələblərinə cavb verir. 
təyin edilmir. 
3. 
Mezofil klostridilər 
Sənaye  sterilliyi  tələblərinə  cavab  verir,  o 
şərtlə  ki,  aşkar  edilən    mezofil  klostridilər. 
C.  botulinum  və  (yaxud)  C.perfringensə  aid 
olmasınlar.  Mezofil  klostridilərin  aşkar 
edilməsi 
hallarında 
onların 
miqdarı 
məhsulun  1  qr-da  (sm
3) 
1  hüceyrədən  çox 
olmamalıdır. 
təyin edilmir 
4. 
Spor 
əmələ 
gətirməyən 
mikroorqanizmlər  və  (yaxud)  kif 
göbələkləri, (yaxud) mayalar. 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavab vermirlər. 

139 
 
 
                                                            
Cədvəl 3 
 
E qrupu konservlərinin mikrobioloji təhlükəsizlik (sənaye sterilliyi) göstəriciləri   
 
Sıra 
№-si 
Göstəricilər 
Sənaye sterilliyi tələblərinə  cavab verən 
yolverilən hədd 
1. 
Mezofil aerob və  fakultativ-anaerob 
mikroorqanizmlərinin miqdarı  (MAFAnMM) 
50 KƏGV/qr (sm
3
) çox olmamalı 
2. 
Süd turşusu mikroorqanizmləri 
Məhsulun 1 qr-da (sm
3
) yol verilmir 
3. 
Bağırsaq  çöpləri  qrupu  bakteriyaları  (BÇQB) 
(koliformalar) 
Məhsulun 1000 qr-da (sm
3
) yol verilmir 
4. 
Mayalar 
Məhsulun 1 qr-da (sm
3
) yol verilmir 
5. 
Kiflər 
50 KƏGV/qr (sm
3
) çox olmamalı  
 
                                                                                                                                                                     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cədvəl 4 
 
D. qrupu yarımkonservlərinin mikrobioloji təhlükəsizlik ( sənaye sterilliyi) göstəriciləri 
 
Sıra 
№-si 
Göstəricilər 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavab 
verən yolverilən hədd 
1. 
Mezofil aerob və fakultativ-anaerob mikroorqanimzmlərin 
miqdarı (MAFAnMM) 
2.10
2
 KƏGV/qr (sm
3
) çox olmamalı 
2. 
Bağırsaq 
çöpləri 
qrupu 
bakteriyaları 
(BÇQB, 
koliformalar) 
məhsulun 1 qr-da (sm
3
) yol verilmir 
 
3. 
B.cereus 
məhsulun 1 qr-da (sm
3
) yol verilmir 
 
4. 
Sulfitreduksiyaedici  klostridilər 
məhsulun 0,1 qr-da (sm
3
) yol verilmir.* 
 
5. 
S.aureus 
məhsulun 1 qr-da (sm
3
) yol verilmir 
 
6. 
Patogenlər, o cümlədən salmonellalar 
məhsulun 25 qr-da (sm
3
) yol verilmir. 
 
 
*Balıq yarımkonservləri üçün məhsulun 1 qr-da (sm
3
)  yol verilmir 
 
 
Cədvəl 5 
 
Sterilizə edilmiĢ  içməli süd və  qaymaqlar, aseptik süzülmüĢ digər süd əsaslı  məhsulların 
mikrobioloji təhlükəsizlik (sənaye sterilliyi) göstəriciləri 
 
Sıra 
№-si 
Göstəricilər 
Sənaye sterilliyi tələblərinə cavab verən yolverilən 
hədd və Ģərtlər 
1. 
3-5  sutka  ərzində  37
0
  C  temperaturda 
termostatda saxlanma 
görünən  qüsurların  və  xarabolma  əlamətlərinin 
olmaması  (qablaşmanın  şişməsi,xarici  görünüşün 
dəyişməməsi və s) 
2. 
Turşuluq, 
0
T
*
 
 titrlənən turşuluğun dəyişməsi 2
0
 T-dən  çox olmamalı 
3 
Mezofil 
aerob 
və 
fakultativ–anaerob 
mikroorqanizmlərin miqdarı*  
10 KƏGV/ qr (sm
3
 ) – çox olmamalı 
4. 
Mikroskopik  preparat 
 bakteriya hüceyrələri olmamalı 
5. 
Orqanoleptik xüsusiyyətlər 
dad və konsistensiyada dəyişiklik olmamalı 
 
* sanitariya-epidemioloji ekspertizanın aparılması  zamanı,  uşaq qidalarına  və pəhriz qidalarına nəzarət zamanı  və 
təkrar müayinələr zamanı təyin edilir. 

140 
 
Sanitariya-epidemioloji  
qaydalar və normativlərə 
Əlavə 9 
 
9. QIDA ƏLAVƏLƏRI VƏ KONTAMINANTLARI ÜZRƏ FAO–ÜST  
EKSPERTLƏRININ BIRGƏ KOMITƏSI TƏRƏFINDƏN TÖVSIYƏ EDILƏN 
HEYVANI MƏNġƏLI QIDA MƏHSULLARINDA BAYTARLIQ (ZOOTEXNIKI) 
PREPARATLARININ QALIĞININ MAKSIMAL SƏVIYYƏLƏRI 
 
Ġndeks 
Preparatların adı 
Kənd təsərrüfatı 
heyvanlarının 
növləri 
Məhsulun 
adı 
Qalığın maksimal səviyyəsi 
SYVDO*
*** 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
1. 
Boy tənzimləyiciləri 
1.1. 
Estradiol -17 β * 
Estradiol -17 β 
toyuq, 
qaramal, 
davar 
qaraciyər, 
böyrəklər 
piy 
- 
0,-0,05 
(7) 
1.2. 
Proqesteron * 
Progesterone 
qaramal, 
davar, 
toyuq 
qara ciyər, 
böyrəklər, 
piy 
- 
0-30 
(7) 
1.3. 
Testosteron* 
Testosterone 
qaramal 
qara ciyər, 
böyrəklər 
piy 
- 
0-2 
(7) 
1.4. 
Zeranol*** 
Zeranol 
qaramal 
ət,  
qara ciyər 
0,002 
0,01 
0-0,5 
(3) 
1.5. 
Trenbolon asetat 
Trenbolon asetate 
qaramal 
ət,   
qara ciyər,  
böyrəklər 
0,02 
β-trenbolon kimi 
0,01 
0,01 
α-trenbolon kimi 
0-0,01 
(3) 
1.6. 
Karbadoks 
Carbadox 
donuz 
ət, 
qara ciyər 
0,005 
0,03 
xineksalin-2-karbon turşusu kimi 
- 
(3) 
1.7. 
Öküz soma 
totropinləri** 
Bovine 
somatotropins 
südlük  qaramal 
süd 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
- 
- 
(6) 
1.8. 
Melengestrol 
asetat*** 
Melengestrol Acetat 
qaramal 
qara ciyər 
piy 
0,002 
0,005 
0-0,3 
(8) 
2. 
Qlükokortikoidlər 
2.1. 
Deksametazon*** 
Dexamethasone 
qaramal,at, donuz 
 
 
qaramal 
ət 
böyrəklər 
qara ciyər 
süd 
0,0005 
0,0005 
0,0025 
0,0003 
0-0,015 
(6) 
3. 
Trankvilizatorlar 
3.1. 
Azaperon 
Azaperone 
donuz 
ət 
piy 
qara ciyər 
böyrəklər 
0,06 
0,06 
0,1 
0,1 
azaperon və azaperolun cəmi kimi 
0-6 
(6) 
4. 
β - Adrenoseptor- blokatorlar 
4.1. 
Karazolol***    
Carazolol 
donuz 
ət,piy 
qara ciyər 
böyrəklər 
0,005 
0,025 
0,25 
0-0,1 
(7) 
5. 
Mikrob əleyhinə vasitələr 
5.1. 
Spektinomisin**
* 
Spectinomycin 
qaramal, donuz,  
qoyun, toyuq 
 
 
toyuq 
qaramal 
ət, 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
yumurta 
süd 
0,5 
2,0 
5,0 
2,0 
2,0 
0,2 
0-40 
(6) 

141 
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
5.2. 
Neomisin*** 
Neomycin 
qaramal 
 
 
 
 
 
donuz, 
qoyun, 
keçi, 
ördək, 
hind toyuğu, toyuq 
ət, 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
ət 
qara ciyər 
piy 
yumurta 
0,5 
15,0 
20,0 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0-60 
(7) 
5.3. 
Qentamisin*** 
Gentamycin 
qaramal,donuz 
 
 
 
qaramal 
ət 
piy 
qara ciyər 
böyrəklər 
süd 
0,1 
0,1 
2,0 
5,0 
0,2 
0-20 
(6) 
5.4. 
Seftiofur 
Ceftiofur 
qaramal, 
donuz 
 
 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
1,0 
2,0 
6,0 
2,0 
0,1 desfuroil seftiofur kimi 
0-50 
(5) 
5.5. 
Sulfadimidin*** 
Sulphadimidine 
qaramal, qoyun, donuz, 
quş 
 
 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
0,1 
0,1 
0,1 
0,1 
0,025 
0-50 
(3) 
5.6. 
Flumekvin *** 
Feumequine 
qaramal, donuz, qoyun, 
toyuq 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,5 
0,5 
3,0 
1,0 
0-30 
(8) 
5.7. 
Linkomisin*** 
Lincomycin 
qaramal, donuz, qoyun, 
toyuq 
 
 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
0,1 
0,5 
1,5 
0,1 
0,15 
0-30 
(8) 
5.8. 
Tiamfenikol 
Thiamphenicol 
Donuz 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,05 
0,1 
0,5 
0,05 tiamfenikol və tiamfenikolun konyuqat-
larının cəminin tiamfenikola hesablanması 
kimi 
0-5 
(7) 
5.9. 
Danofloksasin*** 
Danofloxacin 
qaramal, toyuq 
 
 
 
donuz 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,2 
0,4 
0,4 
0,1 
0,1 
0,05 
0,2 
0,1 
0-20 
(5) 
5.10. 
Spiramisin 
Spiramycin 
qaramal 
 
 
 
 
toyuq 
 
 
 
 
 
 
donuz 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,2 
0,6 
0,3 
0,3 
0,2 
0,2 
0,6 
0,8 
0,3 spiramisin və neospiramisinin cəmi kimi 
0,2 
0,6 
0,3 
0,3spiramisin kimi 
0-50 
(5) 
5.11. 
Sarafloksasin*** 
Sarafloxacin 
hind toyuğu, 
toyuq 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,01 
0,08 
0,08 
0,02 
0-0,3 
(6) 

142 
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
6. 
Helmint əleyhinə vasitələr 
6.1. 
Klozantel*** 
Closantel 
qoyun 
 
 
 
 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
1,5 
1,5 
5,0 
2,0 
1,0 
1,0 
3,0 
3,0 
0-30 
(3) 
6.2. 
İvermektin 
İvermectin 
qaramal 
qara ciyər 
piy 
süd 
0,1 
0,04 
0,01 
22,23 –dihidroivermektin B
1a
 (H
2
B
1a
) 
kimi 
0-1 
(8) 
6.3. 
Flubendazol*** 
Flubendazole 
donuz 
 
 
quş 
ət 
qara ciyər 
 
ət 
qara ciyər 
yumurta 
0,01 
0,01 
 
0,2 
0,5 
0,4 
0-12 
(3) 
6.4. 
Tiabendazol 
Tiabendazole 
qaramal,qoyun,keçi, 
donuz 
 
qaramal, 
keçi 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
0,1 
0,1 
0,1 
0,1 
0,1Tiabendazol  və  5-oksitiabenda-
zolun cəmi kimi 
0-100 
(5) 
 
 
 
 
6.5. 
Triklabendazol 
Triclabendazole 
qaramal 
 
 
 
qoyun 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,2 
0,3 
0,3 
0,1 
0,1 
0,1 
0,1 
0,1 
5-xlor-6-(2
1
, 3
1
,- dixlorfenoksi) –  
benzimi dazol-2-on )  kimi 
0-3 
(1) 
6.6. 
Levamizol*** 
Levamizole 
qaramal,qoyun,donuz, 
quş 
ət 
böyrəklər 
piy 
qara ciyər 
0,01 
0,01 
0,01 
0,1 
0-6 
(2) 
6.7. 
Febantel,Fenbendazo
l və 
Oksfendazol 
Febantel, 
Fenbendazole and  
Oxfendazole 
qaramal 
qoyun,donuz,at,keçi 
 
 
qaramal 
ət 
böyrəklər 
piy 
qara ciyər 
süd 
0,1 
0,1 
0,1 
0,5 
0,1 
fenbendazol, oksifendazol və  
oksifendazol sulfonun cəmi 
oksfendazolsulfona hesablanan kimi 
0-7 
( 6) 
6.8. 
Moksidektin*** 
Moxidectin 
qaramal 
maral 
qoyun 
qaramal,maral,qoyun 
ət 
ət 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,02 
0,02 
0,05 
0,1 
0,05 
0,5 
0-2 
(6) 
6.9. 
Doramektin*** 
Doramektin 
qaramal 
donuz 
qaramal,donuz 
ət 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,02 
0,005 
0,1 
0,03 
0,15 
0-05 
(7) 
6.10. 
Abamektin 
Abamectin 
qaramal 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,1 
0,05 
0,1 
avermektin B
1a
 kimi 
0-1 
(4) 

143 
 
1. 
2 
3 
4 
5 
6 
6.11. 
Eprinomektin 
Eprinomectin 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
0,1 
2,0 
0,3 
0,25 
0,02 eprinomektin B
1a
 kimi 
0-10 
(6) 
7. 
Protozoylar əleyhinə vasitələr. 
7.1. 
Diklazuril*** 
Diclazuril 
qoyun,dovşan,quş 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,5 
3,0 
2,0 
1,0 
0-30 
(6) 
7.2. 
İmidokarb*** 
İmidocarb 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
0,3 
2,0 
1,5 
0,05 
0,05 
0-10 
(6) 
8. 
Tripanosid vasitələr 
8.1. 
İzometamidium*** 
İzometamidium 
qaramal 
ət 
piy 
süd 
qra ciyər 
byrəklər 
0,1 
0,1 
0,1 
0,5 
1,0 
0-100 
(3) 
8.2. 
Diminazen*** 
Diminazene 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
süd 
0,5 
12,0 
6,0 
0,15 
0-100 
(2) 
9. 
İnsektisidlər 
9.1. 
Sixalotrin*** 
Cihalothirin 
 
qaramal,donuz,qoyun 
 
 
 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
0,02 
0,02 
0,02 
0,4 
0,03 
0-2 
(8) 
9.2. 
Disiklamil*** 
Diciclamil 
qoyun 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
0,2 
0,4 
0,4 
0,15 
0-7 
(8) 
9.3. 
Trixlorfon*** 
Trichlorfon 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
süd 
0,05 
0,05 
0,05 
0,05 
0-20 
(8) 
9.4. 
Deltametrin*** 
Deltamethrin 
qaramal ,qoyun ,toyuq 
 
 
 
qaramal 
toyuq 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
yumurta 
0,03 
0,05 
0,05 
0,5 
0,03 
0,03 
0-10 
(70 
9.5. 
Foksim*** 
Phoxim 
qaramal,  donuz,  qoyun, 
keçi 
 
 
qaramal 
ət 
qara ciyər 
böyrəklər 
piy 
süd 
0,05 
0,05 
0,05 
0,4 
0,01 
0-4 
(7) 
 
QEYD: 
 
*FAO/ÜST –ün  ekspertlər komitəsi cinsi hormonların və progesteronun qalıq miqdarnın analizinin  qara ciyərdə, böyrəklərdə və 
piydə  aparılmasını  tövsiyə edirlər, amma həmin steroidlərin qalığının maksimal yolverilən həddləri  daxil edilməyib. 
**Gen mühəndisliyi metodu ilə alınmış çox yüksək səviyyədə təmizlənmiş (praktiki olaraq  qatışıqsız) və öküz somatotropininin 
(ÖST) tam analoqu olan preparatlara: samaqrebov (somagrebove), sometribov (sometribove), somavubov (somavubove) və 
somidobova    (somidobove)aid  edilir.  Öküz    somatotropinlərinin  insan  somatotropinlərindən  kimyəvi  tərkibinə,  fiziki-
kimyəvi, immunoloji xüsusiyyətlərinə və növ spesifikliyinə görə əhəmiyyətli fərqlərinə görə, eləcə də ayrı-ayrı preparatların 
qiymətləndirilməsinə əsaslanaraq, komitə hesab edir ki, qida məhsullarında öküz somatotropinlərinin mümkün qalıqlarının 
olması    insan  sağlamlığı  üçün  təhlükəli  deyil  və  ona  görə  də  həmin  preparatların  qalıq  miqdarının  maksimal  hədlərinin 
müəyyən  edilməsinə  ehtiyac  yoxdur.  Somatotropinlərin-asılı  somatomedinlərin  analizi  əsasında  heyvani  məhsulların 
qiymətləndirilməsinin əlavə metodlarnının istifadəsinin mümkünlüyü göstərilmişdir. 
*** qalıqların göstərilən maksimal hədləri başlanğıc (əsas ) preparata görə verilmişdir. 
**** SYVDO- sutkalıq yolverilən daxil  olma bədən kütləsinin mkqr/kq-da. 

144 
 
Sanitariya-epidemioloji  
qaydalar və normativlərə 
Əlavə 10 (məlumat) 
 
 
10. QĠDA   MƏHSULLARINDA   YOL   VERĠLƏN   XÜSUSĠ   AKTĠVLĠYĠN   
ĠġLƏNMƏSĠ   ZAMANI   ĠSTĠFADƏ   EDĠLƏN   ƏSAS   QAYDALAR   VƏ 
MÜƏYYƏNLƏġDĠRĠLƏN   NORMATĠVLƏRƏ   UYĞUNLUĞUN   GĠGĠYENĠK 
QĠYMƏTLƏNDĠRĠLMƏSĠ 
 
10.1.  Normativlər  qida  yolu  ilə  daxil  olma  üçün  daxili  şüalanma  dozasını  müəyyənləşdirən,  texnogen  mənşəli 
aparıcı  radionuklidlər  kimi     -
90
Sr  və 
137 
Cs-a  aid  edilir.  Əsas  qida  məhsulları  ilə   
90
Sr  və 
137 
Cs daxil olmasından 
dozanın zənginləşdirilməsi    1m Zv/ ildən yüksək olmamalıdır. 
10.2.  Rusiya və  Azərbaycan Respublikası əhalisinin qidalanma xüsusiyyətlərinin  təxminən eyni olduğunu nəzərə 
alaraq    1992-1996-cı  illər  üçün  Rusiya  Federasiyasında  aparılmış  tədqiqatları  əsas  götürərək  eynilə  Azərbaycan 
Respublikası üçün hesablamalarda faktiki  orta rasionu istifadə etmək məqsədəuyğun hesab edilir (cədvəl 1). 
 
Cədvəl 1 
 
MƏHSULLAR: 
 
1992 
1993 
1994 
1995 
1996 
Çörək 
və 
çörək 
məhsulları 
(una hesablanır) 
286,0 
293,0 
276,0 
279 
266 
Süd və süd məhsulları* 
563,5 
586,6 
584,5 
478,8 
450,8 
 
Kartof 
293,0 
309,0 
309,0 
309,0 
296,0 
 
Tərəvəz 
və 
bostan 
bitkiləri 
214,0 
210,0 
194,0 
227,0 
214,0 
 
Ət və ət məhsulları 
158,0 
158,0 
158,0 
145,0 
132,0 
 
Balıq və balıq məhsulları 
32,9 
29,6 
23,0 
26,3 
26,3 
 
Meyvə və giləmeyvələr 
78,9 
85,5 
82,2 
82,2 
85,8 
 
CƏMĠ: 
1626,3 
1671,7 
1626,7 
1547,3 
1470,6 
 
 
*- yağ aid edilmir. 
 
10.3. Az istehlak edilən  ( kütləsinə görə) qida məhsulları üçün aşağıda göstərilən yolverilmələr müəyyənləşdirilir: 
-onların istehlakı hesabına olan doza 1m Zv/ il  dozasına daxil edilmir. 
-ayrı-ayrı  belə  məhsulların  hesabına  olan  doza  1%-dək  məhdudlaşdırılır  və  az  istehlak  olunan  bütün  məhsulların 
doza normasının jəmi 10%-dən çox olmamalıdır ( 0,1 m  Çv/il)  
10.4.Hazırkı  Sanitariya  qaydaları    referentlik  populyasiyası  kimi  stronsium-90  üçün  daxil  olma  vahidinin  doza 
koofisientinin  hesablanmasında  uzunmüddətli  qalıq    radioaktiv    çirklənmə  şəraitində  əhalinin  şüalanmasının 
məhdudlaşdırılması  üçün  nəzərdə  tutulması  ilə  əlaqədəar  olaraq  şualanma  dozasının  hesablanması  üçün  
əhalinin  yaş  strukturu  nəzərə  alınmaqla  qəbul  edilir?  Populyasiya  üçün  effektli  doza  koofisienti  (lef)  3,6∙10
-8
 
Zv/Bk bərabərdir. 
10.5.Qida  məhsullarının  radiasiya  təhlükəsizliyi  kriterilərinə  uyğunluğunun  təyin  edilməsi  üçün  nümunədə 
stronsium -90 və  sezium -137-in xüsusi aktivliyinin ölçmə nəticələrinə görə hesablanan B- uyğunluq göstərijisi 
tətbiq edilir. 
 
B= (A/H)
90
Sr + ( A/H) 
137
Cs, burada. 
 
A- qida məhsulunda stronsium-90 və sezium-137-in xüsusi aktivliyinin ölçülən qiyməti, Bk/kq; 
 
H- həmin  məhsulda stronsium -90 və sezium -137 üçün xüsusi aktivliyin  yolverilən həddi. 
 
10.6.Qida məhsullarının xüsusi aktivliyinə nəzarət və gigiyenik qiymətləndirmə  qida məhsulunda  stronsium-90 və 
sezium-137  –ə  radiasiya  nəzarəti  zamanı  nümunənin    seçilməsi,  analizi  və  gigiyenik  qiymətləndirməyə  dair  
qüvvədə  olan metodik göstərişlərə uyğun olaraq aparılır. 
 

145