HƏYATIN EKOLOJİ DAVAMİYYƏTİ – populyasiyanın həyat
və davamiyyətinin mühit şəraitindən və populyasiyanın özünün ekoloji
plastikliyindən asılılığı.
HƏYATIN FİZİOLOJİ MÜDDƏTİ (UZUNLUĞU) – ideal
şəraitdə populyasiyanın fərdlərinin maksimum uzunmüddətli həyatı;
belə şəraitdə populyasiya limitlənmiş təsirlərə məruz qalmır. H.f.m. orta
hesabla adətən ekoloji yaşayış müddətindən xeyli uzun olur.
HƏYATIN MÜTLƏQ UZUNLUĞU – fərdin yarandığı
(doğulduğu) andan ölənə (məhv olana) qədər yaşama müddəti.
HƏYATİLİK – bitki və heyvan fərdlərinin bu və ya digər dərəcədə
bioekoloji davamlılığı, qruplaşmalarda növarası əlaqədə çoxalma
qabiliyyəti, müəyyən ekotopun şəraitinə uyğunlaşması. A.A.Qrossheym
(1929) bitkilərin aşağıdakı beşballı həyatilik şkalasını irəli sürmüşdür.
1. Vegetativ və generativ qabiliyyəti çox aşağıdır.
2. Vegetativ çoxalma normadan aşağıdır, çiçəklənmə və
meyvəvermə qabiliyyəti itirilmişdir.
3. Vegetativ çoxalması, çiçəklənməsi və meyvəverməsi normaldır.
4. Vegetativ çoxalma normadan yuxarı, çiçəklənməsi və
196
meyvəverməsi yüksək dərəcədədir.
5. Bol çoxalma, yüksək dərəcədə çiçəklənmə və meyvəvermə
qabiliyyəti.
Uranova (1960) görə həyatiliyin ən yaxşı kriterisi (əsrlik dinamikası
çərçivəsində) biosenozda növün davamlılıq dərəcəsidir.
Dostları ilə paylaş: |