TORPAĞIN REQRADASİYASI (lat. reqradatio – geriyə hərəkət)
– 1) torpaqəmələgəlmənin əvvəlki mərhələsinə qayıtması prosesi; 2)
əlverişli təbii (iqlim, nəmlik, termik rejim, otarmanın azaldılması,
mikroorqanizmlərin iştirakı ilə üzvi qalıqların parçalanması,
humuslaşması) və antropogen (torpağın düzgün şumlanması, elmə
əsaslanmış meliorasiya üsullarının tətbiqi və s.) amillərin təsiri
nəticəsində torpağın münbitliyinin bərpası.
TORPAĞIN SU REJİMİ – torpaq suyunun hərəkətini, bitki
tərəfindən onun sərf edilməsi və istifadəsini təyin edən hadisə və
proseslərin məcmusu; torpaq münbitliyinin amillərindən biri. T.s.r.
torpağın tərkibi və xassələrindən (hiqroskopikliyi, susızdırması, su tu-
tumu və s.) iqlim və hava şəraitindən, relyefdən, torpaq hazırlanmasının
(şumlanması) üsulundan, becərilən bitkinin xüsusiyyətindən asılıdır.
Torpağın su balansı müəyyən dövr ərzində ona daxil olan sulardan (at-
mosfer yağıntıları, kondensasiya olunan atmosfer suyu, qonşu
sahələrdən daxil olan səthi və torpaq su axımı, suvarma suyu) və xaric
455
olan sulardan (səthi və torpaq su axınları, bitki tərəfindən və torpaqdan
buxarlanan sular) ibarətdir.
Torpağın hazırlanması üsulları, fiziki, kimyəvi və mikrobioloji
proseslər, bitkinin su ilə təmin olunması T.s.r.-ndən asılıdır. T.s.r.-ni
təmin etmək üçün torpaq suyunu toplamaq, saxlamaq və səmərəli
istifadə etmək lazımdır (qarın toplanması, qar suyunun saxlanması,
torpağın düzgün hazırlığı, suvarma, qurutma və s.). T.s.r. hava və istilik
rejimləri, həmçinin bitkinin qida rejimi ilə sıxı əlaqədardır.
Dostları ilə paylaş: |