Ölüm hallar , bütün ya lar (h r 100000 n f r ) sas S b bl r (ICD-10 t snifat ) 1995 2000 2004 2007 III Xarici s b bl r (V01–Y89) Yol-n qliyyat q zalar
(V01–V99)
10,5
6,7 4,6 1,1
Bütün xarici s b bl r, travmalar v
z h rl nm l r
52,8 29,7 26,1 28,6
IV Ni anlar, lam tl r v düzgün a kar edilm mi hallar 29,2 32,5 36,8 70,8 M nb : ÜST (2009-cu il)
“Ham Üçün S hiyy ” m lumat bazas na daxil edil n m lumatlar göst rir ki, 2007-ci ild
Az rbaycanda ölümün üç sas s b bi – qan dövran x st likl ri ( halinin h r 100000
n f rin 551,6), x rç ng ( halinin h r 100000 n f rin 87,4 n f r) v m d -ba rsaq
x st likl ri ( halinin h r 100000 n f rin 60,4 n f r) olmu dur; dig r MDB ölk l rind n
f rqli olaraq xarici s b bl rd n ba ver n ölüml rin ölüm msal n n ba l ca s b b olmas
ehtimal olunmur (C dv l 8-8). Lakin 2007-ci ild yol-h r k t q zalar n tic sind ölüm
say n n h tta h min ild ÜST-nin Avropa regionunda n a a olan göst ricisind n az
olmas na nec nail olundu u ayd n deyil: h min il yol-h r k t q zalar üzr halinin h r
100000 n f rin 1,1 ölüm dü mü dür. Bu r q m ölüml rin say na dair m lumatlar n
etibarl l
n sual alt nda qoyur (ÜST, 2009-cu il). S hiyy y dair m lumatlar n etibarl l
birinci növb li s hiyy proqramlar n n inki af üçün sasd r (misal üçün, ana v u aq
ölümünü h d f qoyan proqramlar üçün). Qeyd olunan fakt v ölk nin bu sah d z if
t r fl rini n z r alaraq, halinin statistikas v ölüm say na dair m lumatlar
t kmill
dirm k üçün bir s ra istiqam tl r diqq t yön ldilmi dir. V ziyy ti yax la d rmaq
üçün davaml s yl r dig r planlar il birlikd kompleks milli s hiyy informasiya sistemi
Konsepsiyas nda birl
diril c k (ÜST, 2009-cu il).
Az rbaycanda sas ölüm s b bl rinin qeyri-yoluxucu x st likl r olmas na baxmayaraq,
yoluxucu x st likl rin qar s n n al nmas s hiyy nin mühüm m s l sidir, xüsusil d
v r ml ba l , çünki çoxsayl d rmanlara davaml v r min (ÇDDV) s viyy sin gör
Az rbaycan bu göst ricinin Avropada n yüks k oldu u ölk l r aras ndad r. Az rbaycan,
h mçinin, 2006-c ild qu qripinin t hlük li H5N1 növün m ruz qalan ölk l rd n biri
olmu dur v bunun köç ri qu lar n miqrasiyas yolu il ba verdiyi bildirilmi dir. X st liyin
yay lmas n n qar s u urla saxlan lm d r, lakin burada s kkiz hal t sdiq olunmu dur v
onlardan be i ölüml n tic l nmi dir (ÜST, 2006-c il).
Clark v dig rl ri t r find n (2011-ci il) üç rayonun k nd sakinl ri aras nda apar lan r y
sor usuna gör , respondentl rin yaln z 4,5 %-i h r hans xroniki tibbi v ziyy t bar d
m lumat vermi dir. Son be il rzind ba ver n a r x st likl r , bir h ft d n art q davam
ed n q zd rma (7), epilepsiya (24), iflic (3) v koma v ziyy ti (3) daxil idi. Altm yeddi (9%)
n f r son iki h ft d ki x st likl ri bar d m lumat vermi dir, bunlar, sas n, ba a r s
(28%), yor unluq (15%) v oynaq a r lar (12%) olmu dur. Son be il rzind n az bir ail
üzvinin ölümü il ba l yetmi s kkiz ail d ür k-damar x st liyi (21 ölüm) v nam lum (14)
s b bl r bar d m lumat verilmi dir.
2006-c il Az rbaycan Demoqrafiya v S hiyy Sor usuna ara d rma nümun si kimi qan
t zyiqi göst ricil ri daxil edilmi dir v a kar olunmu dur ki, 15-49 ya lar nda qad nlar n 16
%-i v 15-49 ya lar nda ki il rin 17 %-i hipertonikdir. Ki il rin t xmin n üçd biri v 40
CQNKL Geni l ndirilm si Layih si, Az rbaycan
traf mühit v sosial sah y t sirin qiym tl ndirilm si
Son Variant
Sosial-iqtisadi baza
8-27
ya ndan yuxar qad nlar n hipertoniya x st si oldu u m lum olmu dur. Bu da onu göst rir
ki, yüks k qan t zyiqi olan respondentl rin ks riyy tinin hipertonik olduqlar ndan özl ri
x b rsiz olsalar da, bu x st lik Az rbaycanda ciddi sa laml q problemidir (Az rbaycan
Respublikas n n Dövl t Statistika Komit si v Macro International, 2008-ci il). Eyni sor u
n tic sind mü yy n edilmi dir ki, 15-59 ya aras ki il rin dem k olar ki, yar s siqaret
ç kir; qad nlar aras nda siqaret ç kib-ç km dikl ri bar d sor u is keçirilm yib.