ƏMƏKÖMƏCĠ –Malvaceae Juss. Fəsiləsi MeĢə əməköməcisi –Malva sylvestris L. Əməköməci fəsiləsinin dünya florasının tərkibində 75 cinsi, 1500-ə qədər növü yayılmıĢdır.
Bu növlərin içərisində birillik, ikillik, çoxillik kol və ağac formalarına rast gəlmək olar. Bunlar ən
çox tropik zonalarda yayılmıĢlar. Əməköməci fəsiləsinə aid olan növlərin
içərisində qiymətli yağ təbiətli, lif xüsusiyyətli, dərman əhəmiyyətli,
boyaq və bəzək növlərinin geniĢ spektrinə rast gəlmək olar. Bunlardan
biri də meĢə əməköməcisidir. Bu ikillik ot bitkisi olub, qollu-budaqlı
gövdəyə malikdir. Yarpaqları uzunsaplaqlı, növbəli, ürəkvari girdə, 5-7
dilimli,
kənarları
yarımdairəvi
diĢlidir.
Dəstə-dəstə
yarpaqların
qoltuğunda yerləĢən çiçəkləri çəhrayı-bənövĢəyi rəngdədir. Bitki may-
iyun aylarında çiçəkləyir, meyvələri iyuldan baĢlayaraq oktyabra qədər
yetiĢir.
MeĢə əməköməcisinə - M.sylvestris L. Azərbaycanın demək olar
ki, hər yerində - ovalıqlardan baĢlayaraq orta dağ qurĢaqlarına qədər rast gəlmək olar. Bundan baĢqa
bitkiyə alaqlı yerlərdə, bağ və bostanlarda, yaĢayıĢ binalarının ətrafında, həyətyanı sahələrdə, meĢə
açıqlıqlarında təsadüf etmək olar.
Bitkinin çiçək və yarpaqlarının tərkibində 7,7% D-qlükoza, D-fruktoza, saxaroza, rafınoza,
1,35-6,12%-ə qədər selikli maddə, 3-B-D-qlükoprianozid malvidin, malvin, mirtilin antosianları, S-
O-B-D-qlükozid-3-sulfat qossipetin, 8-O-B-D-qlükozid-3 sulfat qipolaetin, 8-0-B-D-qlükyronid-3-
sulfat qossipetin və s. aĢkar edilmiĢdir. Çiçəklərində isə sulu karbohidratlardan: D-qlükoza,
fruktoza, saxaroza, 6,10-7,25% selikli maddə və s. müəyyən olunmuĢdur. Qədim tərəvəz və müalicə
bitkisi hesab edilir. Müalicə məqsədləri ilə bitkinin yarpaq və çiçək hissələrindən istifadə edilir.
Çiçəyi quruyan zaman bənövĢəyi rəng alır. Çiçəyinin tərkibində selikli maddə, yarpaqlarında 3%-
dək askorbin turĢusu tapılmıĢdır. Toxumlarında 10-18% piyli yağ aĢkar edilmiĢdir.
Əməköməcidən alınan preparatlar bakterisid, soyuqdəymə, yarasağaldıcı, bəlğəmgətirici,
yumĢaldıcı, zəif iĢlədici təsirlərə malikdirlər.