2. Çoxhədlinin x – a ikihədlisinin
dərəcələrinə nəzərən ayrılışı
Xarakteristikası sıfır olan meydan üzərində
f (x) =
çoxhədlisinix – c ikihədlisinin dərəcələri üzrə ayırmaq üçün əvvəlcə f (x)-in x-c-yə bölünməsindən
alınan
qismətini və
qalığını Horner sxemi vasitəsilə tapırıq. Sonra
-in x-c
bölünməsindən alınan
qismətini və
qalığını tapırıq. Bu qayda ilə davam edərək, nəhayət
sabit qiymətini və
qalığını tapırıq:
(1)
-------------------------
(1) bərabərliklər sistemində axırıncıdan başlayaraq qismətlərin hər birini özündən əvvəlkində yerinə
yazsaq, nəticədə f çoxhədlisinin ayrılışını alarıq:
n-1
+
n
(2)
Bu düsturdan n tərtibə qədər törəmə alıb hər birində x =c yazsaq əmsalların f və onun törəmələri
vasitəsilə ifadəsini taparıq:
f (x) = f (c) +
(x-c) +
(x-c)
2
+ ....+
(x-c)
n
Bu düstura çoxhədlilər üçün Teylor düsturu deyilir. Praktikada (2) düsturunun əmsallarını tapmaq
üçün Horner sxemini qismətlər üçün davam etdirmək və qalıqları tapmaq əlverişlidir.
f (x)
--------
c
--------
c
--------
----
--------
----------
-------------
c
c
|