3.Daxili elektrik təchizat sxemləri. Elektrik enerjisinin zavoddaxili paylanması
magistral, radial, yaxud qarışıq sxem üzrə yerinə yetirilir.
Elektrik enerjisi bilavasitə qidalandırıcı mənbədən qəbul məntəqəsinə
ötürülərsə, belə sxem radial adlanır. Çox zaman pillələrin sayı ikidən çox olmayan
radial sxemlər tətbiq edilir. Birpilləli radial sxemlər kiçik və orta güclü müəssisələrdə
qidalandırıcı mənbədən müxtəlif istiqamətdə yerləşmiş toplu tələbatçıların (nasos
stansiyaları, sobalar, çevirici qurğular, sex yarımstansiyaları) qidalandırılması üçün
tətbiq edilir (şəkil 3.3). Radial sxemlərdə qidalandırıcı mənbədən sex
yarımstansiyalarına qədər olan hissədə yığma şinlərin seksiyalanması aparılır.
~ 31 ~
Şəkil 3.3. Enerjinin birpilləli paylanma sxemi
I kateqoriyalı işlədicilərin üstünlük təşkil etdiyi böyük güclü yarımstansiyaların
və ya PM-lərin qidalanması qidalandırıcı mənbənin müxtəlif seksiyalarından çıxan
radil xətlərlə (ikidən az olmayaraq) həyata keçirilir.
Gücü 400–600 kVA olan ayrıca yerləşdirilmiş birtransformatorlu
yarımstansiyalar bir (I və II kateqoriyalı işlədicilər olmadıqda) və ya ikikabelli bir (II
kateqoriyalı işlədicilər olmadıaqa) xətlə yerinə yetirilir.
Aralıq PM-lərə malik ikipilləli radial sxemlər (şəkil 3.4) orta və böyük güclü
müəssisələri qidalandırmaq üçün tətbiq edilir.
Şəkil 3.4. Enerjinin ikipilləli paylanma sxemi
~ 32 ~
Elektrik enerjisinin paylanmasının magistral sxeləri tələbatçıların çox olması və
radial sxemlərin məqsədəuyğun olmaması halında tətbiq olunur. Magistral sxemlərdə
kommutasiya bölmələrinin sayı az olur. Müəssisə ərazisində yarımstansiyalar düz
xətt boyunca yerləşdikdə belə sxemlərin tətbiqi tövsiyə olunur. Magistral sxemlər
radial sxemlərə nisbətən kiçik etibarlığa malikdir.
Magistral sxemlərin müxtəlif tipləri vardır ki, bunlar etibarlıq dərəcəsinə görə
iki qrupa bölünür: birmagistrallı (şəkil3.5,a) və ikiqat magistrallı (şəkil 3.5, b).
Ehtiyatı olmayan birmagistrallı sxemlər ancaq III kateqoriyalı işlədicilərin
qidalanması üçün tətbiq edilir. İkiqat magistrallı sxemlər isə istənilən halda tətbiq
edilə bilər.
~ 33 ~
Şəkil 3.5. Bir magistrallı (a) və ikiqat magistrallı (b) sxemlər
İkiqat magistrallar iki seksiyalı yığma şinlərə malik sex TY-rı və ya PM-ləri
qidalandırmaq üçün tövsiyyə olunur. Ötürülən gücdən asılı olaraq hər magistrala
ikidən dördədək yarımstansiya qoşula bilər. TY və PM-lərdəki seksiya şinləri normal
rejimdə ayrılıqda işləyir. Magistralın birində qəza baş verdikdə TY və PM-lər işdə
qalan magistrala qoşulur.
Sex TY-lərinin qidalanması üçün magistral sxemlər tətbiq edildikdə
transformatorun girişində daha ucuz kommutasiya aparatı olan yük açarları və ya
ayırıcılar qoyulur. Transformatorlarda baş verən zədələnmələrin açılması üçün ПK
tipli qoruyuculardan istifadə edilir.
İstismar şəraitində sırf radial və magistral sxemlər nadir hallarda tətbiq olunur.
Adətən onların hər birini özündə birləşdirən qarışıq sxemlər daha geniş tətbiq olunur
və yüksək texniki-iqtisadi göstəricilərə malik elektrik təchizat sistemi yaratmağa
imkan verir.
Dostları ilə paylaş: |