Fitonemamatodalarni dastlab O`rta Osiyoda laboratoriya sharoitida o`stirish
jarayonida amalga oshirilgan. G`o`za nematodalari orasida nisbatan xarakterli va
43
raqobatga bardoshli turlaridan
Aphelochus avenae va
Cephalobus nanus lar
hisoblanadi.
Bu nematodalar laboratoriya sharoitida zamburug`li kulturaga nisbatan
yaxshiroq o`sadi. Laboratoriya tajribalari uchun tazalanmadan sholi va uning
poholi hamda Alternaria tenuis zamburug`idan ozuqa muhit ishlab chiqqan.
Bulardan tashqari g`o`za va sholining mahsulotlari chiqindilari: g`o`zapoya,
g`o`za sheluhasi va to`ppasi, sholining donli aralashmasi, sheluxasi hamda
maydalangan guruchlardan ham foydalanib ko`rilgan. Natijalarda shu ma`lum
bo`ldiki, nematodalarni o`stirish uchun ozuqa muhiti sifatida yaxshi optimali
sifatida don aralashmali-poxol topildi. 1gr quruq substratda 219-348 ming individ
ko`paygani aniqlangan. Etalon muhitda esa ularning soni 187-243 ming tani tashkil
etgan. Cephalobus nanus g`o`zapoyadan tayyorlangan ozuqa muhitda ham yaxshi
natija berib 1gr quruq substratda ularning soni 100 ming nusxaga etgan [61].
G`o`zaning to`ppasi va sheluxalaridan tayyorlangan oziqa muhitlari
nematodalar uchun noqulay hisoblanadi, ularni bu 1gr quruq substratlarda bir
necha yuz va bir necha mingdan oshmagan. Olingan ma`lumotlarning tahlili shuni
ko`rsatganki, nematodalarning ko`payishi uchun ozuqa muhitning pH ko`rsatkic hi
hal qiluvchi omillardan biri hisoblangan. Barcha muhitlar sterilizatsiyalangandan
so`ng kuchsiz-ishqoriy muhitga-pH=5,0-5,2 teng bo`lgan. Keyinchalik reaksiya
muhiti o`zgarib ishqoriy tomonga siljigan. Don aralashmalari va guruchdan
tayyorlangan ozuqa muhitlari butun tajribalar davridan 6 dan 7 oralig`ida saqlanib
turgan. Bu vaqt ular uchun optimal muhit hisoblangan. O`stirishning oxirida bu
muhitlarni ishqoriyligi ortib ketganligini kuzatgan. Ayniqsa bu g`o`za to`ppasi
qo`llanilgan ozuqa muhitiga (pH=7,8-8,75) kuzatildi. Bu paytda birorta ham
nematoda uchramagan. Shunday qilib, g`o`zaning tipik nematoda faunasi uchun
xos bo`lgan turlarni o`stirish uchun sholi donidan tayyorlangan, hamda donli
aralashmalar, g`o`zapoya yaxshi ozuqa muhiti bo`lib xizmat qilgan [2].
Dostları ilə paylaş: