HAJARUL ASVAD TARIXI Endi Hajarul asvad toshini o‘z joyiga o‘rnatib qo‘yish vaqti edi. Shu o‘rinda Hajarul asvad
toshi tarixidin bir oz ma’lumot berib o‘taylik: «Ma’lum bo‘lgayki, hadislarning
mazmunlaricha, Baytulloh yer ustiga bino bo‘lgan chog‘ida Alloh taoloning amri ila
«Hajarul as’ad» toshi jannatdin keltirildi. Baytullohni tavof qilishda boshlash o‘rni
belgilanishi uchun uni kun chiqish do‘qmishiga qo‘ydilar. Jannatdin yangi chiqqan
chog‘ida o‘z nuri bilan butun Haram xududini, ya’ni Makka shahri atrofini yoritur edi.
Fatarot zamonlarida, ya’ni ikki payg‘ambar orasi uzoqlashib, din yo‘lidin xalqlar
adashgan davrlarida ham Baytullohni tavof qilish odatlari tashlanmagan edi. Lekin
ularga Baytullohning xurmat-odoblarini o‘rgatishga din olimlari qolmaganlikdan, arablar
o‘z so‘yganlaricha tavof qilur edilar. G‘usl, tahorat, satri-avrat kabi diniy ishlarni xalq
unutgan edi. Shu sifatlik arab mushriklari, tahoratsiz er-xotunlar tavof qilganlarida,
odatlari bo‘yicha Hajarul as’adga yuz-ko‘z, qo‘llarini surtishur edi. Mana shu beodobchilik
kasofatiga qolib ketib, bu muborak toshdin ilgarigi yorug‘lik nuri ko‘tarildi. Avvalda sham
chirog‘idek oq nurlik bo‘lishi bilan «Hajarul as’ad», ya’ni «muborak tosh» deb atalgan
bo‘lsa ham, u insonlar kasofatidin nurlari so‘nib, «Hajarul asvad», ya’ni «qora tosh»
nomini ko‘tardi. Endi bu muborak tosh shu sifat bilan zohiriy husnidin ajragan bo‘lsa
ham, ma’naviy fayzi-ilohiysi abadiy o‘zida boqiydur. Shuning uchun Payg‘ambarimiz
sollallohu alayhi vasallam aytdilar:
«Qiyomat kunida Alloh taolo Hajarul asvadni ko‘rar ko‘zlik, so‘zlar tillik qilib, burungi
husni-jamoliga qaytargay, ixlos ila uni ziyorat qiluvchilarning iymoniga Xudo oldida
guvohlik bergay» dedilar. Almiysoq kunida hamma arvohlardin olingan ahdnoma Hajarul
asvadda saqlanmishdur, degan rivoyat bordur. Yana onamiz Oishadin rivoyat ham
bordur.
Payg‘ambarimiz: «Ey mo‘minlar, Hajarul asvadni ko‘p ziyorat qilinglar, ani g‘animat
bilinglar, bir kun bo‘lurki, odamlar Baytullohni kechalab tavof qilurlar, ertalab
turganlarida Hajarul asvadni topa olmaslar. Chunki jannatdin chiqqan barcha narsalarni
Alloh taolo qiyomat oldida yana jannatga qaytarur», dedilar.
Yana o‘z so‘zimizga kelaylik. Hajarul asvadni hazrati Ibrohim Xalilulloh qo‘ygan joylariga
o‘rnatish kerak edi. Hajarul asvadni o‘z joyiga o‘rnatish uchun ko‘tarishni talashib,
Quraysh xalqi o‘rtada janjal chiqardilar. Har urug‘ bu ishda o‘zlarini boshqalardin
haqliroq ko‘rishar edi. Bu to‘g‘rida so‘zlari bir joyga to‘xtayolmasdin, kelisha olmay oxiri
qilich, nayzalariga yugurishib, urushmoqchi bo‘ldilar. Ish shu joyga yetganda, oqil