FəNN: vergiLƏr və vergitutma mühaziRƏ MÜƏLLİMİ: İ. E. D. M. C. HÜseynov

Vergi nəzarətinin növləri 
Keçirilmə müddətinə görə 
Aparılma mənbəyinə görə 
operativ 
dövri 
sənədli 
faktiki 
KitabYurdu.az 
47

---

məqsədi vergi qanunvericiliyinin tələblərinə əməl edilməsinin, vergilərin 
tam  və  vaxtında  ödənilməsinin  müəyyənləşdirilməsi,  yoxlanılan 
obyektin  fəaliyyətindəki  çatışmamazlıqların  və  qanun  pozuntularının 
aşkar  edilməsi  və  onların  aradan  qaldırılması  üçün  tədbirlərin 
görülməsidir. 
 
Sənədli  nəzarət  zamanı  yoxlanılan  obyektin  məzmununun  onun 
təyinatına  uyğunluğu  müəyyənləşdirilir.  Bu  yoxlama  sənədlərdə  əks 
olunmuş plan və hesabat məlumatlarının müqayisəsi yolu ilə aparılır. 
 
Faktiki nəzarət zamanı yoxlanılan obyektin kəmiyyət və keyfiyyət 
vəziyyəti  baxış,  ölçmə,  yenidən  hesablanma,  ekspertiza  və  s.  tədqiqat 
üsulları ilə müəyyən edilir. 
 
Dünya  praktikasında  hal-hazırda  auditor  nəzarəti  geniş  yer 
almışdır.  Azərbaycanda  fəaliyyətində  xarici  investorların  iştirak  etdiyi 
müəssisələr,  bank  və  kredit  müəssisələri,  sığorta  təşkilatları,  səhmdar 
cəmiyyətləri üçün məcburi auditor yoxlaması nəzərdə tutulmuşdur. 
 
Vergi orqanları vergi nəzarətini vergi ödəyicilərinin və vergitutma 
obyektlərinin  uçotunu  aparmaqla,  vergi  ödəyiciləri  və  digər  şəxslər 
arasında sorğu aparmaqla, gəlir əldə etmək üçün istifadə olunan binalara 
baxış keçirməklə və Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş digər yollarla 
həyata keçirirlər. 
 
Vergi  nəzarətinin  formaları  vergi  orqanları  tərəfindən  həyata 
keçirilən  müəyyən  tədbirlər  kompleksidir.  Vergi  nəzarətinin  aşağıdakı 
formaları var: 
 
Bunu sxematik olaraq şəkildə olduğu kimi əks etdirmək olar. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Vergi yoxlamaları 
Vergi ödəyicilərinin uçotu