2. 3. Elektronlarning energetk pog`onalar va pog`onachalarda
taqsimlanishi.
Pauli prinsipiga binoan atomda to`rtala kvant soni bir xil bo`lgan ikkita
elektron bo`lishi mumkin emas.
Har bir atom orbital uchun uchta kvant son - n, l va m qiymatlari bir xil
kattalikka ega bo`lishi mumkin. Shunday xolda bir orbitalda (yacheykada)
antiparallel spinlarga ega bo`lgan faqat ikkita elektron bo`lishi mumkin, bunda
ikkala elektronning kvant sonlari (spin kvant soni) turli ishorali bo`lishi kerak.
Pauli prinsipiga binoan bir yacheykada uchta elektron bo`lishi mumkin emas.
Demak yacheykada yagona elektron bo`lsa, yuqorida yozilgan kabi s-qobiqchada
bitta, p-qobiqchada 3 ta va d-qobiqchada 5 ta elektron bo`ladi, bu pog`onachalar
yarim to`lgan pog`onachalar, har birida ikkitadan qarama-qarshi spinli elektron
joylashsa, bunday pog`onachalar to`lgan pog`onachalar deb ataladi. Elektroni
bo`lmagan pog`onachalar va orbitallar vakant (bo`sh) holat deb ataladi.
Elektron pog`onaning bosh kvant son qiymati ortib borishi natijasida undagi
pog`onachalar miqdori ham kupaya boradi va shu bilan birga pog`onalarning har
biridagi elektronlar soni ham ortib boradi. Bu xolat bosh kvant son n orqali
quyidagicha ifodalanadi:
n
2
— pog`onalardagi orbitallar soni,
N
e
=2n
2
— pog`onalardagi elektronlar soni.
Quyidagi jadvalda D. I. Mendeleev sistemasining davrlar, energetik
pog`onalar, pog`onacha va pog`onalardagi elektronlar soni orasidagi bog`lanishi
aks ettirilgan.
| 
