Yer: Van, Rescate Otel program ve özetler programme and abstracts

Anahtar sözcükler; Osmanlı, tıp tarihi, cerrahi müdahale, hukuki sözleşme.
Summary
   Surgery used as a method of medical treatment of diseases is based on ancient 
times. In the historical process, surgical intervention on the human body had begun 
with the influence of knowledge about the human anatomy, diseases and treatments. 
As  parallel  with  civilization,  beginning  time  of  surgical  interventions  to  human 
body changed from society to society. The science of history allows us to have an 
idea about local experiences related to the formation of knowledge and culture to 
cope with diseases, and also provides us with recognizing the impact of spread of 
religions  and  the  mass  immigration  on  this  formation.  When  pre-Islamıc  and 
Turkish-Islamic  periods  in Anatolia  are  considered,  it  is  possible  to  observe  the 
differences in the development of treatment methods in the historical process. As 
known, when Turkish culture began to spread in Anatolia, folk medicine and folk 
remedies which constituted an important part of the culture has been moved to this 
region. Since 14th century, many books about Ottoman medicine has been written 
or translated. It is seen that Ottoman physicians who had a large corpus of informa-
tion on the human body improved their quality and methods related to coping with 
diseases and surgery. Surgery on the human body is a matter which has religious 
and legal aspects. When we look at the practices of Ottoman medicine, we can see 
that the law is formed for the notion of surgical interventions. In this paper, it is 
aimed  to  explain  diseases  treated  through  surgery,  methods  and  some  contracts 
between  patients  and  physicians  in  the  central Anatolian  cities  such  as  Konya, 
Kayseri, Afyon  and  Isparta  in  XVII.  Century  through  texts  to  the  Sharia  Court 
Records.
Key words; Ottoman, history of medicine, surgery, legal contract.
* Assistan Prof. Dr. YYÜ, Faculty of Education, VAN
Fahrettin Kerim ve Tıp Dünyası Mecmuası
                                                                                                                  
Emine KISIKLI
                                                        
Dr. Başkent Üniversitesi
ATAMER-Öğr. Gör.
[e-mail]
Özet
 
Türk-İslâm    tıp  aleminin  önemli  isimlerinden  Ord.  Prof.  Dr.  Fahrettin 
Kerim’in 1928 yılında çıkarttığı,  elimizde 7 sayısı bulunan Tıp Dünyası Mecmuası, 
Cumhuriyet ve öncesi dönem Türk tıbbının sorunlarına ışık tutmuştur.
Mecmuanın  ilk  sayısında;  ağrısız  doğum  ile  ilgili  dünyadaki  gelişmeler  konu 
edilmiş, Tabip Odaları Kanunu tam metin olarak verilmiştir.
 
Mecmuanın 2. sayısında; veremin doğuştan değil, sonradan kazanılan bir 
hastalık  olduğu  istatistiklerle  ortaya  konmuş,  Türkiye’de  Kadın  Hastalıkları 
tedavisinde ilk cerrahi uygulamayı başlatan Asaf Derviş Paşa’dan söz edilmiştir.
 
Mecmuanın  3.sayısında;  Türkiye’de  Hekim  Hakkı  konusu  incelenmiş, 
Genç hekimlerin kurmayı tasarladıkları Genç Hekimler Birliği’ne karşı çıkılmıştır. 
 
Mecmuanın 4. sayısında tıp dilinde Türkçe konusu işlenmiş, Osmanlıların 
kuruluşundan  itibaren  tıp  kitaplarının  Türkçe  yazıldığı,  tıp  eğitiminin  Türkçe 
verildiği,  Sultan  Mahmut  Dönemi’nden  itibaren  Fransızca  eğitime  geçildiği 
vurgulanmıştır.  Bu  sayıda  1928  yılında Türk  kamuoyunu  meşgul  eden Voronoff 
(Gençlik) Aşısı üzerinde durulmuştur.
 
Mecmuanın  5.  sayısında  Türk  tıp  tarihi  üzerine  yazılmış  eserler 
tanıtılmıştır.
 
Mecmuanın  6  sayısında  dünyada  yeni  bulunan  ve  Türkiye’ye  getirilen 
Verem Aşısı’ndan söz edilmiş, ancak kamuoyunun Verem Aşısı’na, Voronoff Aşısı 
kadar ilgi göstermediği eleştirisi yapılmıştır.
 
Mecmuanın  7.  sayısında  478  yıldır  Türklerde  uygulanan  eski  bir  tedavi 
yönteminden  söz  edilmiş,  Fatih  Sultan  Mehmet’in  doktoru  Altuncuzade’nin 
mesaneden taş düşürülmesi konusundaki uygulaması anlatılmıştır.
 
Tamamı eski harflerle yayınlanmış olan Tıp Dünyası Mecmuası günümüz 
Türkçesine  çevrilmiştir.  Bu  bildiri;  Tıp  Dünyası’nda  yer  alan  tüm  haberlerden 
hareketle,  Osmanlı  ve  Cumhuriyet  dönemindeki  tıbbi  sorunları  ve  gelişmeleri  
ortaya koymayı hedeflemektedir.
Summary
 
We have 7 publishments of World of Medicine Magazine shedding light on 
Turkish  medical  issues,  released  by  one  of  the  major  names  in Turkish-Islamic 
medicinal community, professor in ordinary Fahrettin Kerim in 1928.
 
In the first edition of the magazine, studies around the globe on the issue of 
painless labor were studied, and the Code of Doctor’s Lounge was shared as a full 
text.
 
The second edition of the magazine, reviews statistics pointing to the fact 
that tuberculosis is not a congenital but an acquired disease, and makes a mention 
to Asaf  Dervis  Pasha  who  had  initiated  surgical  practice  in  the  field  of Turkish 
Gynecology.
 
In the following third publishment, doctors’ rights in Turkey was observed, 
and Young Doctors Union, an organization aimed to be formed by a group of young 
doctors, was opposed.
 
The fourth edition worked on the role of Turkish language in medicine, and 
stated that since the formation of Ottoman Empire medicine books were written in 
Turkish, but that this was changed to French in Sultan Mahmut period. Another 
mention was made in this publishment in 1928, on the Voronoff Vaxxine (Vaxxine 
of Youth) which was highly popular in those times.
 
In the fifth publication of the magazine, boks on Turkish medicinal history 
were introduced.
 
The sixth edition worked on the new-found and imported vaxxine of tuber-
culosis, and opposed the public for not paying enough attention to it, in comparison 
with the Voronoff Vaxxine.
 
In the seventh edition of the magazine, an ancient medical practice which 
had been used in Turkish history for 478 years at that time was introduced, and a 
mention was made on the method of relieving urinary stones from the bladder, prac-
ticed by Fatih Sultan Mehmet’s doctor Altuncuzade.
 
Originally written with the older alphabet, World of Medicine Magazine 
has been translated to modern Turkish. This notion, aims to clarify the advances and 
issues faced in the medicinal community in both Ottoman and Republic times, with 
respect to all mentions made in the World of Medicine Magazine.
“Nevsal-ı Afiyet” ve “Hikemiyat-ı Tıbbiye”
“Nevsal-ı Afiye”t and “Hikemiyat-ı Tıbbiye”
Engin KURT*, S.Eray YURDAKUL*
*Yrd.Doç.Dr.
**Dr.
Gülhane Askeri Tıp Fakültesi
Tıp Tarihi ve Deontoloji AD
Etlik / ANKARA
[e-mail]
Özet
Prof. Dr. Besim Ömer Akalın ülkemizde çağdaş doğum biliminin öncülerindendir. 
1862'de  İstanbul'da  doğmuştur.  İlk  öğrenimini  Priştine  ve  Kosova'da 
tamamlamıştır. Daha sonar Kuleli Askeri Lisesi'ni bitirmiştir. 1885 yılında Mekteb-i 
Tıbbiye-i Şahane'yi (Tıp Okulu) Yüzbaşı rütbesiyle bitirmiştir. Bir dönem Yunani-
stan sınırında Askeri Hekim olarak görev yapmıştır. 1887'de Paris'e uzmanlaşmak 
için gitmiştir. Paris'teki eğitiminin ardından 1891 yılında İstanbul'a dönmüştür.
Prof. Dr. Besim Ömer Paşa tarafından, İstanbul’da 1315 (1899), 1316 (1900), 1320 
(1904) ve 1322 (1906) yıllarında, 4 sayı olarak yayınlanan “Nevsâl-i Âfiyet” adlı 
yıllıklar, tıp alanında önemli bilgiler içermektedir. Bu eserlerde yer alan  yazılarda 
halka yönelik sağlık konuları ve haberler yer almaktadır. Bununla birlikte ülkede tıp 
alanında yapılan yenilikler, tıp kurumları ve tanınmış hekimler hakkında bilgiler 
içermektedir. Bu çalışmada ise "Hikemiyat-ı Tıbbiye" başlıklı konu,  çağdaş Türk 
Dili ile sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Nevsâl-i Âfiyet, Besim Ömer Paşa, Hikemiyat-ı Tıbbiye, 
Özlü Sözler.
Summary
Prof. Dr. Besim Ömer Akalın in our country, one of the pioneers of the science of 
contemporary  birth.  He  was  born  in  Istanbul  in  1862.  He  completed  his  earlier 
education in Pristina and Kosovo. Then graduated from the Military High School. 
He graduated from the School "Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane" (Medical School) with 
the rank of Captain in 1885. In a period he worked as military physicians at the 
border of Greece. He went to Paris in 1887 to be specialize. After studying in Paris 
he returned to Istanbul in 1891.
Medicinal books called “Nevsâl-i Âfiyet” was published by Prof. Dr. Besim Ömer 
Pasha in İstanbul in 1315 (1899), 1316 (1900). 1320 (1904) and 1322 (1906) years 
as four issues. These books are containing actuel and important health news and 
articles. In these books situated the works for the public health issues. However the 
innovations made in the field of medicine in the country medical institutions and 
information about well-known physician contains. In this study, the "Hikemiyat-ı 
Tıbbiye" topic, will be presented with contemporary Turkish language.
Key Words:  Nevsâl-i  Âfiyet,  Besim  Ömer  Pasha,  Hikemiyat-ı Tıbbiye, Apo-
thegm
135

XVII . Yüzyılda Orta Anadolu’da Cerrahlık ve Hukuki 
Boyutu
Surgery and Its Legal Aspects in the XVII. Century in Cen-
tral Anatolia
*Kemal KAYA 
*Yard. Doç. Dr. , YYÜ, Eğitim Fakültesi, VAN
e-mail:[e-mail]
Özet
  Tıbbi hastalıkların tedavisinde bir yöntem olarak kullanılan cerrahinin geçmişi çok 
eskilere  dayanmaktadır.  Tarihi  süreç  içerisinde  insan  anatomisi,  hastalıklar  ve 
tedavileri hakkında bilgi birikiminin etkisiyle hasta bedenine cerrahi müdahalelerde 
bulunulmaya başlanmıştır. İnsanların medenileşme süreciyle, insan bedenine yöne-
lik cerrahi müdahale bazı toplumlarda erken, bazılarında ise daha geç başlamıştır. 
Tarih  bilimi  hastalıklarla  mücadele  etme  bilgi  ve  kültürünün  oluşmasında  yerel 
tecrübeler  kadar  dinlerin  yayılışı  ve  kitlesel  göçlerin  de  etkisi  olduğu  sonucuna 
varmamıza imkân vermektedir. Anadolu coğrafyasını İslam öncesi ve Türk-İslam 
dönemleri  açısından  değerlendirdiğimizde  tarihsel  süreç  içerisinde  hastalıklar  ve 
tedavi  yöntemlerine  ilişkin  gelişimde  farklılıkları  daha  iyi  gözlemlemek  imkân 
dâhilindedir.  Bilindiği  gibi  Türk  kültürünün  Anadolu'da  boy  göstermesiyle,  bu 
kültürün  önemli  bir  bölümünü  oluşturan  halk  hekimliği  ve  halk  ilaçları  da  bu 
coğrafyaya  taşınmıştır.  14.  yüzyıldan  itibaren  Osmanlı  tıbbı  ile  ilgili  telif  ve 
tercüme birçok eser yazılmıştır. Geniş bir bilgi külliyatına yaslanan Osmanlı hekim-
lerinin  hastalıklarla  mücadele  ve  insan  bedenine  cerrahi  müdahalede  bulunma 
yöntem  ve  niteliklerini  oldukça  iyileştirdikleri  görülmektedir.  insan  bedenine 
cerrahi  müdahale,  dini  ve  hukuki  boyutu  olan  bir  meseledir.  Osmanlı  tıbbının 
uygulamalarına baktığımızda cerrahi müdahaleler konusunda bir hukuk nosyonu-
nun  teşkil  edildiğini  görmekteyiz.  Bu  bildiride  XVII.  Yüzyılda  orta  Anadolu  
kentleri olan Konya, Kayseri, Afyon ve Isparta örneklerinde cerrahi müdahalede 
bulunulan  hastalıklar,  yöntemler  ve  bu  konularda  hasta  ile  hekimler  arasında 
hazırlanmış olan sözleşme metinleri üzerinden dönemin Osmanlı tıbbına Şer’iyye 
Sicilleri penceresinden bir kapı aralanmaya çalışılmıştır.
Anahtar sözcükler; Osmanlı, tıp tarihi, cerrahi müdahale, hukuki sözleşme.
Summary
   Surgery used as a method of medical treatment of diseases is based on ancient 
times. In the historical process, surgical intervention on the human body had begun 
with the influence of knowledge about the human anatomy, diseases and treatments. 
As  parallel  with  civilization,  beginning  time  of  surgical  interventions  to  human 
body changed from society to society. The science of history allows us to have an 
idea about local experiences related to the formation of knowledge and culture to 
cope with diseases, and also provides us with recognizing the impact of spread of 
religions  and  the  mass  immigration  on  this  formation.  When  pre-Islamıc  and 
Turkish-Islamic  periods  in Anatolia  are  considered,  it  is  possible  to  observe  the 
differences in the development of treatment methods in the historical process. As 
known, when Turkish culture began to spread in Anatolia, folk medicine and folk 
remedies which constituted an important part of the culture has been moved to this 
region. Since 14th century, many books about Ottoman medicine has been written 
or translated. It is seen that Ottoman physicians who had a large corpus of informa-
tion on the human body improved their quality and methods related to coping with 
diseases and surgery. Surgery on the human body is a matter which has religious 
and legal aspects. When we look at the practices of Ottoman medicine, we can see 
that the law is formed for the notion of surgical interventions. In this paper, it is 
aimed  to  explain  diseases  treated  through  surgery,  methods  and  some  contracts 
between  patients  and  physicians  in  the  central Anatolian  cities  such  as  Konya, 
Kayseri, Afyon  and  Isparta  in  XVII.  Century  through  texts  to  the  Sharia  Court 
Records.
Key words; Ottoman, history of medicine, surgery, legal contract.
* Assistan Prof. Dr. YYÜ, Faculty of Education, VAN
Fahrettin Kerim ve Tıp Dünyası Mecmuası
                                                                                                                  
Emine KISIKLI
                                                        
Dr. Başkent Üniversitesi
ATAMER-Öğr. Gör.
[e-mail]
Özet
 
Türk-İslâm    tıp  aleminin  önemli  isimlerinden  Ord.  Prof.  Dr.  Fahrettin 
Kerim’in 1928 yılında çıkarttığı,  elimizde 7 sayısı bulunan Tıp Dünyası Mecmuası, 
Cumhuriyet ve öncesi dönem Türk tıbbının sorunlarına ışık tutmuştur.
Mecmuanın  ilk  sayısında;  ağrısız  doğum  ile  ilgili  dünyadaki  gelişmeler  konu 
edilmiş, Tabip Odaları Kanunu tam metin olarak verilmiştir.
 
Mecmuanın 2. sayısında; veremin doğuştan değil, sonradan kazanılan bir 
hastalık  olduğu  istatistiklerle  ortaya  konmuş,  Türkiye’de  Kadın  Hastalıkları 
tedavisinde ilk cerrahi uygulamayı başlatan Asaf Derviş Paşa’dan söz edilmiştir.
 
Mecmuanın  3.sayısında;  Türkiye’de  Hekim  Hakkı  konusu  incelenmiş, 
Genç hekimlerin kurmayı tasarladıkları Genç Hekimler Birliği’ne karşı çıkılmıştır. 
 
Mecmuanın 4. sayısında tıp dilinde Türkçe konusu işlenmiş, Osmanlıların 
kuruluşundan  itibaren  tıp  kitaplarının  Türkçe  yazıldığı,  tıp  eğitiminin  Türkçe 
verildiği,  Sultan  Mahmut  Dönemi’nden  itibaren  Fransızca  eğitime  geçildiği 
vurgulanmıştır.  Bu  sayıda  1928  yılında Türk  kamuoyunu  meşgul  eden Voronoff 
(Gençlik) Aşısı üzerinde durulmuştur.
 
Mecmuanın  5.  sayısında  Türk  tıp  tarihi  üzerine  yazılmış  eserler 
tanıtılmıştır.
 
Mecmuanın  6  sayısında  dünyada  yeni  bulunan  ve  Türkiye’ye  getirilen 
Verem Aşısı’ndan söz edilmiş, ancak kamuoyunun Verem Aşısı’na, Voronoff Aşısı 
kadar ilgi göstermediği eleştirisi yapılmıştır.
 
Mecmuanın  7.  sayısında  478  yıldır  Türklerde  uygulanan  eski  bir  tedavi 
yönteminden  söz  edilmiş,  Fatih  Sultan  Mehmet’in  doktoru  Altuncuzade’nin 
mesaneden taş düşürülmesi konusundaki uygulaması anlatılmıştır.
 
Tamamı eski harflerle yayınlanmış olan Tıp Dünyası Mecmuası günümüz 
Türkçesine  çevrilmiştir.  Bu  bildiri;  Tıp  Dünyası’nda  yer  alan  tüm  haberlerden 
hareketle,  Osmanlı  ve  Cumhuriyet  dönemindeki  tıbbi  sorunları  ve  gelişmeleri  
ortaya koymayı hedeflemektedir.
Summary
 
We have 7 publishments of World of Medicine Magazine shedding light on 
Turkish  medical  issues,  released  by  one  of  the  major  names  in Turkish-Islamic 
medicinal community, professor in ordinary Fahrettin Kerim in 1928.
 
In the first edition of the magazine, studies around the globe on the issue of 
painless labor were studied, and the Code of Doctor’s Lounge was shared as a full 
text.
 
The second edition of the magazine, reviews statistics pointing to the fact 
that tuberculosis is not a congenital but an acquired disease, and makes a mention 
to Asaf  Dervis  Pasha  who  had  initiated  surgical  practice  in  the  field  of Turkish 
Gynecology.
 
In the following third publishment, doctors’ rights in Turkey was observed, 
and Young Doctors Union, an organization aimed to be formed by a group of young 
doctors, was opposed.
 
The fourth edition worked on the role of Turkish language in medicine, and 
stated that since the formation of Ottoman Empire medicine books were written in 
Turkish, but that this was changed to French in Sultan Mahmut period. Another 
mention was made in this publishment in 1928, on the Voronoff Vaxxine (Vaxxine 
of Youth) which was highly popular in those times.
 
In the fifth publication of the magazine, boks on Turkish medicinal history 
were introduced.
 
The sixth edition worked on the new-found and imported vaxxine of tuber-
culosis, and opposed the public for not paying enough attention to it, in comparison 
with the Voronoff Vaxxine.
 
In the seventh edition of the magazine, an ancient medical practice which 
had been used in Turkish history for 478 years at that time was introduced, and a 
mention was made on the method of relieving urinary stones from the bladder, prac-
ticed by Fatih Sultan Mehmet’s doctor Altuncuzade.
 
Originally written with the older alphabet, World of Medicine Magazine 
has been translated to modern Turkish. This notion, aims to clarify the advances and 
issues faced in the medicinal community in both Ottoman and Republic times, with 
respect to all mentions made in the World of Medicine Magazine.
“Nevsal-ı Afiyet” ve “Hikemiyat-ı Tıbbiye”
“Nevsal-ı Afiye”t and “Hikemiyat-ı Tıbbiye”
Engin KURT*, S.Eray YURDAKUL*
*Yrd.Doç.Dr.
**Dr.
Gülhane Askeri Tıp Fakültesi
Tıp Tarihi ve Deontoloji AD
Etlik / ANKARA
[e-mail]
Özet
Prof. Dr. Besim Ömer Akalın ülkemizde çağdaş doğum biliminin öncülerindendir. 
1862'de  İstanbul'da  doğmuştur.  İlk  öğrenimini  Priştine  ve  Kosova'da 
tamamlamıştır. Daha sonar Kuleli Askeri Lisesi'ni bitirmiştir. 1885 yılında Mekteb-i 
Tıbbiye-i Şahane'yi (Tıp Okulu) Yüzbaşı rütbesiyle bitirmiştir. Bir dönem Yunani-
stan sınırında Askeri Hekim olarak görev yapmıştır. 1887'de Paris'e uzmanlaşmak 
için gitmiştir. Paris'teki eğitiminin ardından 1891 yılında İstanbul'a dönmüştür.
Prof. Dr. Besim Ömer Paşa tarafından, İstanbul’da 1315 (1899), 1316 (1900), 1320 
(1904) ve 1322 (1906) yıllarında, 4 sayı olarak yayınlanan “Nevsâl-i Âfiyet” adlı 
yıllıklar, tıp alanında önemli bilgiler içermektedir. Bu eserlerde yer alan  yazılarda 
halka yönelik sağlık konuları ve haberler yer almaktadır. Bununla birlikte ülkede tıp 
alanında yapılan yenilikler, tıp kurumları ve tanınmış hekimler hakkında bilgiler 
içermektedir. Bu çalışmada ise "Hikemiyat-ı Tıbbiye" başlıklı konu,  çağdaş Türk 
Dili ile sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Nevsâl-i Âfiyet, Besim Ömer Paşa, Hikemiyat-ı Tıbbiye, 
Özlü Sözler.
Summary
Prof. Dr. Besim Ömer Akalın in our country, one of the pioneers of the science of 
contemporary  birth.  He  was  born  in  Istanbul  in  1862.  He  completed  his  earlier 
education in Pristina and Kosovo. Then graduated from the Military High School. 
He graduated from the School "Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane" (Medical School) with 
the rank of Captain in 1885. In a period he worked as military physicians at the 
border of Greece. He went to Paris in 1887 to be specialize. After studying in Paris 
he returned to Istanbul in 1891.
Medicinal books called “Nevsâl-i Âfiyet” was published by Prof. Dr. Besim Ömer 
Pasha in İstanbul in 1315 (1899), 1316 (1900). 1320 (1904) and 1322 (1906) years 
as four issues. These books are containing actuel and important health news and 
articles. In these books situated the works for the public health issues. However the 
innovations made in the field of medicine in the country medical institutions and 
information about well-known physician contains. In this study, the "Hikemiyat-ı 
Tıbbiye" topic, will be presented with contemporary Turkish language.
Key Words:  Nevsâl-i  Âfiyet,  Besim  Ömer  Pasha,  Hikemiyat-ı Tıbbiye, Apo-
thegm
136

XVII . Yüzyılda Orta Anadolu’da Cerrahlık ve Hukuki 
Boyutu
Surgery and Its Legal Aspects in the XVII. Century in Cen-
tral Anatolia
*Kemal KAYA 
*Yard. Doç. Dr. , YYÜ, Eğitim Fakültesi, VAN
e-mail:[e-mail]
Özet
  Tıbbi hastalıkların tedavisinde bir yöntem olarak kullanılan cerrahinin geçmişi çok 
eskilere  dayanmaktadır.  Tarihi  süreç  içerisinde  insan  anatomisi,  hastalıklar  ve 
tedavileri hakkında bilgi birikiminin etkisiyle hasta bedenine cerrahi müdahalelerde 
bulunulmaya başlanmıştır. İnsanların medenileşme süreciyle, insan bedenine yöne-
lik cerrahi müdahale bazı toplumlarda erken, bazılarında ise daha geç başlamıştır. 
Tarih  bilimi  hastalıklarla  mücadele  etme  bilgi  ve  kültürünün  oluşmasında  yerel 
tecrübeler  kadar  dinlerin  yayılışı  ve  kitlesel  göçlerin  de  etkisi  olduğu  sonucuna 
varmamıza imkân vermektedir. Anadolu coğrafyasını İslam öncesi ve Türk-İslam 
dönemleri  açısından  değerlendirdiğimizde  tarihsel  süreç  içerisinde  hastalıklar  ve 
tedavi  yöntemlerine  ilişkin  gelişimde  farklılıkları  daha  iyi  gözlemlemek  imkân 
dâhilindedir.  Bilindiği  gibi  Türk  kültürünün  Anadolu'da  boy  göstermesiyle,  bu 
kültürün  önemli  bir  bölümünü  oluşturan  halk  hekimliği  ve  halk  ilaçları  da  bu 
coğrafyaya  taşınmıştır.  14.  yüzyıldan  itibaren  Osmanlı  tıbbı  ile  ilgili  telif  ve 
tercüme birçok eser yazılmıştır. Geniş bir bilgi külliyatına yaslanan Osmanlı hekim-
lerinin  hastalıklarla  mücadele  ve  insan  bedenine  cerrahi  müdahalede  bulunma 
yöntem  ve  niteliklerini  oldukça  iyileştirdikleri  görülmektedir.  insan  bedenine 
cerrahi  müdahale,  dini  ve  hukuki  boyutu  olan  bir  meseledir.  Osmanlı  tıbbının 
uygulamalarına baktığımızda cerrahi müdahaleler konusunda bir hukuk nosyonu-
nun  teşkil  edildiğini  görmekteyiz.  Bu  bildiride  XVII.  Yüzyılda  orta  Anadolu  
kentleri olan Konya, Kayseri, Afyon ve Isparta örneklerinde cerrahi müdahalede 
bulunulan  hastalıklar,  yöntemler  ve  bu  konularda  hasta  ile  hekimler  arasında 
hazırlanmış olan sözleşme metinleri üzerinden dönemin Osmanlı tıbbına Şer’iyye 
Sicilleri penceresinden bir kapı aralanmaya çalışılmıştır.