Yer: Van, Rescate Otel program ve özetler programme and abstracts
Anahtar Kelimeler: Çocuk, Onam, Türkiye’deki Düzenlemeler
Yüklə 6,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Key Words: Child, Consent, Regulations in Turkey 161 Türkiye’de Hasta Hakları ve Çocukların Tedaviye
- Informed on the Participation to the Treatment in the Acts and Regulations in Turkey Hülya ÖZTÜRK*
- Doğu Bilgelerinden Farabi ve Müzikle Tedavi Bahsi Music Therapy in the Works of al-Farabi, One of the Foremost Eastern Scholars Hülya ÖZTÜRK*
- Anahtar Kelimeler: Çocuk, Onam, Türkiye’deki Düzenlemeler Summary
- Key Words: Child, Consent, Regulations in Turkey 162 Türkiye’de Hasta Hakları ve Çocukların Tedaviye
|
Anahtar Kelimeler: Çocuk, Onam, Türkiye’deki Düzenlemeler Summary Below conversation was between the patient (girl, age 16) and the intern, in a pedi- atrics clinic, room XX. Intern: We are conducting a study on the children’s quality of life. Do you want to answer the questionnaire to help us? Patient (girl, age 16): I don’t want to tell anything to anyone. Intern: You do not have to tell anything. I just want to give you a questionnaire that you do not have to write your name on. Do you want to answer it? Patient (girl, age 16): Everyone is willing to know why I don’t want to die, but I don’t want to tell. Intern: Okay, don’t tell. I am not asking about you coming to the hospital, and not expecting you to tell. The doctors that are taking care of you would want to know certain things in order to help you, and determine the treatment process, only if you want and tell. From the perspective of the above conversation, the effects of the children patient’s choices and decisions in case of the attempts on their bodies, on their lives are aimed to be explained based on the acts and regulations in Turkey. The 41th item of the Constitution in 1982 of the Turkish Republic is about the Protection of Family and Children Rights. In the 6th item of the Turkish Criminal Law, the word “children” refers to “someone who has not turn 18”. In the 3rd item of the Child Protection Act, it was stated that, “Child, even mature in earlier ages, is someone have not turn 18”. According to the 17th item of the Constitution of the Turkish Republic, even though the Right to Live is gained at the birth in a full and healthy condition, the usage of this Right occurs in certain circumstances. These are being mature, capacity of discernment, and not being restricted. Socially, child is defined in the point of not fully having the ability to decide, and not having the ability on decide on own. Yet, according to the Turkish Criminal Law, a child that do not have a perception problem, is hold responsible from the acts that he/she does, if older than 12 year old. Should a child, who is hold as responsible from her/his acts, have the right to say something on the operations on his/her own body beginning from this age? When taking into account that our acts consider the children are limited and insuffi- cient to decide, the question “who to inform for the attempts, and take the consent from?” comes to the fore. In this direction, the Patient Rights Regulation, which was prepared considering the acts, regulations, and ethical problems and principles; has maintained the following: “even for the cases, in which the legal representative’s (guardian) acquiescence is necessary and sufficient (item 26)”, the little or interdict patient’s contribution to the medical treatment is provided by listening him/her, in so far as possible. On the basis of the legislations and the discussion provided above, it is concluded that, however the children’s right to know and to be informed are reserved, taking the consent of the child patient is required considering his/her age, before starting to the medical intervention, in addition to the parent’s written consent. Key Words: Child, Consent, Regulations in Turkey 161 Türkiye’de Hasta Hakları ve Çocukların Tedaviye İştiraklerinde Bilgilendirilme Haklarının Yasa ve Yönetmeliklerdeki Yeri The Place of Patient Rights and the Children’s Right to be Informed on the Participation to the Treatment in the Acts and Regulations in Turkey Hülya ÖZTÜRK* *Araştırma Görevlisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı. hulyaozturk-53@hotmail.com/ hulyao@ogu.edu.tr Özet Bir Pediatri kliniği……nolu oda : Asistan: Çocukların yaşam kalitesi konusunda bir çalışmamız var. Bize yardımcı olmak için bırakacağım soru kağıdını yanıtlamak ister misin? Hasta M .16 yaşında kız : Hiç kimseye bir şey anlatmak istemiyorum Asistan: Anlatmak zorunda değilsin, sadece ismini yazmak zorunda olmadığın bir form vermek istiyorum, cevaplamak ister misin? Hasta M .16 yaşında kız : Herkes neden ölmek istediğimi bilmek için çok hevesli ama ben söylemek istemiyorum. Asistan : Peki bir şey anlatma, Ben de hastaneye gelişinle ilgili bir şey sormuyorum, anlatmanı da beklemiyorum. Sana yardımcı olunabilmesi ve tedavi sürecinin belirlenebilmesi için sana bakan doktorlar bazı şeyleri bilmek isteyeceklerdir, ama sen istersen, sen anlatırsan Çalışmamızda bu anlatıdan yola çıkarak, çocuk hastaların, onların kendi bedenler- ine yapılacak girişimlerde bireysel tercih ve kararlarının yaşamları üzerine etkisi, Türkiye’deki yasa ve yönetmelikler temelinde açıklanmaya çalışılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasasının 41.maddesi Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları ile ilgilidir. Türk Ceza Kanunu’nun(TCK) 6.maddesinde, “çocuk deyiminden; henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişi” anlaşılır. Çocuk Koruma Kanunu’nun 3.maddesinde de, “Çocuk: daha erken yaşta ergin olsa bile, on sekiz yaşını doldurmamış kişidir.” Denmektedir. Anayasanın 17. Maddesi uyarınca “Yaşama Hakkı” tam ve sağ doğumla elde edilse de bu hakların kullanabilmesi belli koşullar altında gerçekleşebilmektedir. Bunlar; ergin olmak, ayırtım gücüne sahip olmak ve kısıtlı olmamaktır. Çocuk, toplumsal olarak ve yasalar karşısında karar verme yetilerine tam olarak sahip olmayan, kendi hakkında tam olarak karar veremeyen bir noktada Doğu Bilgelerinden Farabi ve Müzikle Tedavi Bahsi Music Therapy in the Works of al-Farabi, One of the Foremost Eastern Scholars Hülya ÖZTÜRK* *Araştırma Görevlisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı. hulyaozturk-53@hotmail.com/ hulyao@ogu.edu.tr Özet Farabi, 870 yılında doğmuştur. Tam adı Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed bin Turhan bin Uzluk el-Farabi el Türki olup Türkistan’ın Farab kentinin yetiştirdiği en önemli şahsiyetlerin başında gelmektedir. Türk düşünce tarihinin en büyük isimlerinden olan Farabi, aklı insanın sahip olabileceği en yüce değer olarak benimsemiş, grek düşüncesinden büyük ölçüde etkilenmiş, bu alanda yaptığı çalışmaları kendisine Aristoteles'ten sonra ikinci öğretmen lakabının verilmesine sebep olmuştur. Doğunun batıya açılan düşünce tarihinde köşe taşlarından biri olma özelliğini taşıyan Farabi adeta “Doğu Bilgeliğinin Kapısı” olmuştur. Farabi, mantık-matematik-astronomi-astroloji-fizik-psikoloji-doğa tarihi- müzik-genel felsefe-ahlak, siyaset-dil-bilim-tasavvuf-din gibi pek çok alanla ilgilenmiştir. Bunlardan müzik alanında verdiği eserlerinde daha çok tasavvufi anlayış ağır basmaktadır. İslam Medeniyeti tarihinde özellikle tasavvuf ekolü mensupları müzikle uğraşmış, akli ve asabi hastalıklarda müzikle tedaviyi önermişlerdir. Bu dönemde yaşamış büyük Türk-İslam alimleri ve hekimlerinden olan Zekeriya Er-Razi, İbn-i Sina ve Farabi, müzikle tedavinin psişik hastalıkların tedavisinde kullanılabileceğini söylemiş ve kullanmışlardır. Çalışmamızda Farabi’nin hayatı, eserleri ve sağlık alanına olan etkisi üzer- inde durulduktan sonra bu alandaki eseri olan Musiki-ul-Kebir adlı eserinde müziğin önemi, ruha olan etkileri ve müzikle tedavinin ne şekilde yapılabileceğiyle ilgili verdiği bilgiler açıklanmaya çalışılmıştır. Musiki, Farabiye göre ilimler sınıflamasında matematiğin bir dalı olarak ele alınmıştır. Bu konuda Oklides’in eserlerinden de yararlanan Farabi musiki alanıyla ilgili, el-medhel, sanaa’el musiki, kitab fi ihsa-ul ika’va-l ikaat, sanaate fi-l musiki ve el musiki-l kebir adlı büyük eserlerini kaleme almıştır. Bunlardan bugüne kadar ulaşan el-musiki-l kebir adlı eseri bu alandaki en önemli ve Ortaçağ’ın en büyük eseridir. Sonuç olarak İslam medeniyetinde müzikle tedavi şekli daha sonraları daha da geliştirilerek gerek Selçuklu gerekse Osmanlı hekimleri tarafından tatbik edilmiştir. Summary Al-Farabi was born in 870. His full name is Abu Nasr Muhammad ibn Muhammad ibn Tarhan ibn Uzalag al-Farabi. He is one of the most prominent figures who was born in Farab, Turkestan. One of the greatest figures in the Turkish history of thought, Farabi predicated that reason is the most sublime value that a person may have. He was considerably influ- enced by the Greek thought, and his studies in this field earned him the title of “Second Teacher”, following Aristotle. One of the pillars in the history of thought, opening from east towards the west, Farabi was the “Door of the Eastern Wisdom”. Farabi was interested in plenty of disciplines including logic, mathematics, astronomy, astrology, physics, psychology, history of nature, music, general philosophy, ethics, politics, languages, sciences, sufism and religion. In his works related to music, the influence of Sufism is tangible. In the history of the Islamic civilization, particularly the members of the mystic school were interested in music and suggested the use of music in the treatment of mental and neural disorders. Great Turkish-Islamic scholars and physicians who lived in that age, including Zakariya al-Razi, Ibn Sina (Avicenna) and Farabi used musical therapy for the treat- ment of psychic diseases. After providing an overview of the biography and works of Farabi as well as his influence on the field of medicine, this study offers information on the importance of music, mental effects of music and methods of music therapy, as dealt with in his work Kitab al-Musiqa al-Kabir (The Great Book of Music). In Farabi’s classification of disciplines, music is a subfield of mathematics. Making use of Euclid’s works, Farabi produced great works related to music, i.e. Al-Madhal, Sanaa’al Musiqi, Kitab Ihsa’ al-Iqaat (Classification of Rhythms), Sanaate fi-l musiqi and Kitab al-Musiqa al-Kabir. Among these works, Kitab al-Musiqa al-Kabir, which reached our present day, is his most notable work in this field and the greatest work on music written in the medieval age. In the Islamic civilization, music therapy increasingly developed and was used by the Seljuk and Ottoman physicians. tanımlanmıştır. Oysa ki TCK'nun 31.maddesine göre çocuğun, algılama ile ilgili bir problemi yoksa 12 yaşından itibaren yaptığı eylemden sorumlu tutulmaktadır. Yaptığı olumsuz eylemlerden 12 yaşından itibaren sorumlu tutulan çocuk kendi bedeni üzerinde yapılacak işlemlerde de bu yaştan itibaren söz sahibi olmalı mıdır? Yasaların, Çocukları karar vermede sınırlı ya da yetersiz olarak kabul etmekte olduğu düşünülürse, yapılacak eylemlerde bilgilendirme kime karşı yapılmalı, onam kimden alınmalıdır? Bu doğrultuda ülke yasa ve yönetmelikleri ve etik prob- lemler, ilkeler göz önünde bulundurularak hazırlanan Hasta Hakları yönetmeliği; "Kanuni temsilcinin muvafakatinin gerektiği ve yeterli olduğu hallerde dahi, mümkün olduğu ölçüde küçük veya mahcur olan hastanın dinlenmesi suretiyle tıbbi müdahaleye iştiraki sağlanır." şeklinde bir tutum izlemiştir. Yukarıda verilen mevzuat ve tartışma temelinde; Çocuk hastaların bilme ve katılma hakları saklı tutulsa da tıbbi müdahaleye başlamadan önce yazılı ebeveyn onamı yanında yaş dikkate alınarak çocuğun da izni alınması gerekliliği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Çocuk, Onam, Türkiye’deki Düzenlemeler Summary Below conversation was between the patient (girl, age 16) and the intern, in a pedi- atrics clinic, room XX. Intern: We are conducting a study on the children’s quality of life. Do you want to answer the questionnaire to help us? Patient (girl, age 16): I don’t want to tell anything to anyone. Intern: You do not have to tell anything. I just want to give you a questionnaire that you do not have to write your name on. Do you want to answer it? Patient (girl, age 16): Everyone is willing to know why I don’t want to die, but I don’t want to tell. Intern: Okay, don’t tell. I am not asking about you coming to the hospital, and not expecting you to tell. The doctors that are taking care of you would want to know certain things in order to help you, and determine the treatment process, only if you want and tell. From the perspective of the above conversation, the effects of the children patient’s choices and decisions in case of the attempts on their bodies, on their lives are aimed to be explained based on the acts and regulations in Turkey. The 41th item of the Constitution in 1982 of the Turkish Republic is about the Protection of Family and Children Rights. In the 6th item of the Turkish Criminal Law, the word “children” refers to “someone who has not turn 18”. In the 3rd item of the Child Protection Act, it was stated that, “Child, even mature in earlier ages, is someone have not turn 18”. According to the 17th item of the Constitution of the Turkish Republic, even though the Right to Live is gained at the birth in a full and healthy condition, the usage of this Right occurs in certain circumstances. These are being mature, capacity of discernment, and not being restricted. Socially, child is defined in the point of not fully having the ability to decide, and not having the ability on decide on own. Yet, according to the Turkish Criminal Law, a child that do not have a perception problem, is hold responsible from the acts that he/she does, if older than 12 year old. Should a child, who is hold as responsible from her/his acts, have the right to say something on the operations on his/her own body beginning from this age? When taking into account that our acts consider the children are limited and insuffi- cient to decide, the question “who to inform for the attempts, and take the consent from?” comes to the fore. In this direction, the Patient Rights Regulation, which was prepared considering the acts, regulations, and ethical problems and principles; has maintained the following: “even for the cases, in which the legal representative’s (guardian) acquiescence is necessary and sufficient (item 26)”, the little or interdict patient’s contribution to the medical treatment is provided by listening him/her, in so far as possible. On the basis of the legislations and the discussion provided above, it is concluded that, however the children’s right to know and to be informed are reserved, taking the consent of the child patient is required considering his/her age, before starting to the medical intervention, in addition to the parent’s written consent. Key Words: Child, Consent, Regulations in Turkey 162 Türkiye’de Hasta Hakları ve Çocukların Tedaviye İştiraklerinde Bilgilendirilme Haklarının Yasa ve Yönetmeliklerdeki Yeri The Place of Patient Rights and the Children’s Right to be Informed on the Participation to the Treatment in the Acts and Regulations in Turkey Hülya ÖZTÜRK* *Araştırma Görevlisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı. hulyaozturk-53@hotmail.com/ hulyao@ogu.edu.tr Özet Bir Pediatri kliniği……nolu oda : Asistan: Çocukların yaşam kalitesi konusunda bir çalışmamız var. Bize yardımcı olmak için bırakacağım soru kağıdını yanıtlamak ister misin? Hasta M .16 yaşında kız : Hiç kimseye bir şey anlatmak istemiyorum Asistan: Anlatmak zorunda değilsin, sadece ismini yazmak zorunda olmadığın bir form vermek istiyorum, cevaplamak ister misin? Hasta M .16 yaşında kız : Herkes neden ölmek istediğimi bilmek için çok hevesli ama ben söylemek istemiyorum. Asistan : Peki bir şey anlatma, Ben de hastaneye gelişinle ilgili bir şey sormuyorum, anlatmanı da beklemiyorum. Sana yardımcı olunabilmesi ve tedavi sürecinin belirlenebilmesi için sana bakan doktorlar bazı şeyleri bilmek isteyeceklerdir, ama sen istersen, sen anlatırsan Çalışmamızda bu anlatıdan yola çıkarak, çocuk hastaların, onların kendi bedenler- ine yapılacak girişimlerde bireysel tercih ve kararlarının yaşamları üzerine etkisi, Türkiye’deki yasa ve yönetmelikler temelinde açıklanmaya çalışılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasasının 41.maddesi Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları ile ilgilidir. Türk Ceza Kanunu’nun(TCK) 6.maddesinde, “çocuk deyiminden; henüz on sekiz yaşını doldurmamış kişi” anlaşılır. Çocuk Koruma Kanunu’nun 3.maddesinde de, “Çocuk: daha erken yaşta ergin olsa bile, on sekiz yaşını doldurmamış kişidir.” Denmektedir. Anayasanın 17. Maddesi uyarınca “Yaşama Hakkı” tam ve sağ doğumla elde edilse de bu hakların kullanabilmesi belli koşullar altında gerçekleşebilmektedir. Bunlar; ergin olmak, ayırtım gücüne sahip olmak ve kısıtlı olmamaktır. Çocuk, toplumsal olarak ve yasalar karşısında karar verme yetilerine tam olarak sahip olmayan, kendi hakkında tam olarak karar veremeyen bir noktada Doğu Bilgelerinden Farabi ve Müzikle Tedavi Bahsi Music Therapy in the Works of al-Farabi, One of the Foremost Eastern Scholars Hülya ÖZTÜRK* *Araştırma Görevlisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı. hulyaozturk-53@hotmail.com/ hulyao@ogu.edu.tr Özet Farabi, 870 yılında doğmuştur. Tam adı Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed bin Turhan bin Uzluk el-Farabi el Türki olup Türkistan’ın Farab kentinin yetiştirdiği en önemli şahsiyetlerin başında gelmektedir. Türk düşünce tarihinin en büyük isimlerinden olan Farabi, aklı insanın sahip olabileceği en yüce değer olarak benimsemiş, grek düşüncesinden büyük ölçüde etkilenmiş, bu alanda yaptığı çalışmaları kendisine Aristoteles'ten sonra ikinci öğretmen lakabının verilmesine sebep olmuştur. Doğunun batıya açılan düşünce tarihinde köşe taşlarından biri olma özelliğini taşıyan Farabi adeta “Doğu Bilgeliğinin Kapısı” olmuştur. Farabi, mantık-matematik-astronomi-astroloji-fizik-psikoloji-doğa tarihi- müzik-genel felsefe-ahlak, siyaset-dil-bilim-tasavvuf-din gibi pek çok alanla ilgilenmiştir. Bunlardan müzik alanında verdiği eserlerinde daha çok tasavvufi anlayış ağır basmaktadır. İslam Medeniyeti tarihinde özellikle tasavvuf ekolü mensupları müzikle uğraşmış, akli ve asabi hastalıklarda müzikle tedaviyi önermişlerdir. Bu dönemde yaşamış büyük Türk-İslam alimleri ve hekimlerinden olan Zekeriya Er-Razi, İbn-i Sina ve Farabi, müzikle tedavinin psişik hastalıkların tedavisinde kullanılabileceğini söylemiş ve kullanmışlardır. Çalışmamızda Farabi’nin hayatı, eserleri ve sağlık alanına olan etkisi üzer- inde durulduktan sonra bu alandaki eseri olan Musiki-ul-Kebir adlı eserinde müziğin önemi, ruha olan etkileri ve müzikle tedavinin ne şekilde yapılabileceğiyle ilgili verdiği bilgiler açıklanmaya çalışılmıştır. Musiki, Farabiye göre ilimler sınıflamasında matematiğin bir dalı olarak ele alınmıştır. Bu konuda Oklides’in eserlerinden de yararlanan Farabi musiki alanıyla ilgili, el-medhel, sanaa’el musiki, kitab fi ihsa-ul ika’va-l ikaat, sanaate fi-l musiki ve el musiki-l kebir adlı büyük eserlerini kaleme almıştır. Bunlardan bugüne kadar ulaşan el-musiki-l kebir adlı eseri bu alandaki en önemli ve Ortaçağ’ın en büyük eseridir. Sonuç olarak İslam medeniyetinde müzikle tedavi şekli daha sonraları daha da geliştirilerek gerek Selçuklu gerekse Osmanlı hekimleri tarafından tatbik edilmiştir. Summary Al-Farabi was born in 870. His full name is Abu Nasr Muhammad ibn Muhammad ibn Tarhan ibn Uzalag al-Farabi. He is one of the most prominent figures who was born in Farab, Turkestan. One of the greatest figures in the Turkish history of thought, Farabi predicated that reason is the most sublime value that a person may have. He was considerably influ- enced by the Greek thought, and his studies in this field earned him the title of “Second Teacher”, following Aristotle. One of the pillars in the history of thought, opening from east towards the west, Farabi was the “Door of the Eastern Wisdom”. Farabi was interested in plenty of disciplines including logic, mathematics, astronomy, astrology, physics, psychology, history of nature, music, general philosophy, ethics, politics, languages, sciences, sufism and religion. In his works related to music, the influence of Sufism is tangible. In the history of the Islamic civilization, particularly the members of the mystic school were interested in music and suggested the use of music in the treatment of mental and neural disorders. Great Turkish-Islamic scholars and physicians who lived in that age, including Zakariya al-Razi, Ibn Sina (Avicenna) and Farabi used musical therapy for the treat- ment of psychic diseases. After providing an overview of the biography and works of Farabi as well as his influence on the field of medicine, this study offers information on the importance of music, mental effects of music and methods of music therapy, as dealt with in his work Kitab al-Musiqa al-Kabir (The Great Book of Music). In Farabi’s classification of disciplines, music is a subfield of mathematics. Making use of Euclid’s works, Farabi produced great works related to music, i.e. Al-Madhal, Sanaa’al Musiqi, Kitab Ihsa’ al-Iqaat (Classification of Rhythms), Sanaate fi-l musiqi and Kitab al-Musiqa al-Kabir. Among these works, Kitab al-Musiqa al-Kabir, which reached our present day, is his most notable work in this field and the greatest work on music written in the medieval age. In the Islamic civilization, music therapy increasingly developed and was used by the Seljuk and Ottoman physicians. tanımlanmıştır. Oysa ki TCK'nun 31.maddesine göre çocuğun, algılama ile ilgili bir problemi yoksa 12 yaşından itibaren yaptığı eylemden sorumlu tutulmaktadır. Yaptığı olumsuz eylemlerden 12 yaşından itibaren sorumlu tutulan çocuk kendi bedeni üzerinde yapılacak işlemlerde de bu yaştan itibaren söz sahibi olmalı mıdır? Yasaların, Çocukları karar vermede sınırlı ya da yetersiz olarak kabul etmekte olduğu düşünülürse, yapılacak eylemlerde bilgilendirme kime karşı yapılmalı, onam kimden alınmalıdır? Bu doğrultuda ülke yasa ve yönetmelikleri ve etik prob- lemler, ilkeler göz önünde bulundurularak hazırlanan Hasta Hakları yönetmeliği; "Kanuni temsilcinin muvafakatinin gerektiği ve yeterli olduğu hallerde dahi, mümkün olduğu ölçüde küçük veya mahcur olan hastanın dinlenmesi suretiyle tıbbi müdahaleye iştiraki sağlanır." şeklinde bir tutum izlemiştir. Yukarıda verilen mevzuat ve tartışma temelinde; Çocuk hastaların bilme ve katılma hakları saklı tutulsa da tıbbi müdahaleye başlamadan önce yazılı ebeveyn onamı yanında yaş dikkate alınarak çocuğun da izni alınması gerekliliği sonucuna varılmıştır. Yüklə 6,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|