Pul, kredit va banklar


Birinchi jahon urushi va undan keyingi davr



Yüklə 1,98 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə133/154
tarix01.01.2022
ölçüsü1,98 Mb.
#50588
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   154
Birinchi jahon urushi va undan keyingi davr  
(1914 – 1926 yy). 
 
Klassik  oltin  standarti  pul  tizimi  mukammal  bo’lib,  hozirgi  kungacha 
insonlar  undan  samaraliroq  va  qulayroq  pul  tizimini  o’ylab  topa  olishmagan.  O’z 
navbatida  “Agar  oltin  standarti  mukammal  amal  qilgan  bo’lsa,  nima  uchun 
muomaladan yo’qoldi degan savol tug’iladi.” Buning asosiy sababi, davlatning pul 
tizimiga  aralashuvining  ortishi  va  banklarning  o’z  majburiyatlarini  to’liq 
bajarmasligi  oqibatida  pul  tizimining  izdan  chiqishidir.  Birinchi  jahon  urushi 
natijasida  urushda  ishtirok  etgan  barcha  davlatlarda  xarajatlarning  oshishi 
natijasida  pul  taklifini  haddan  ziyod  ko’paytirishga  majbur  bo’ldilar.  O’zaro 
urushda ishtirok etayotgan mamlakatlarda inflyatsiya darajasi shu darajada yuqori 
ediki, ular xarajatlarni qoplash maqsadida emissiya qilingan qog’oz pullar oltin va 
boshqa qimmatbaho metallar bilan ta’minlanmagan edi. Shu tariqa ushbu davlatlar 
oltin standartidan voz kechdilar va o’zlarini bankrot deb e’lon qildilar.  
Urushda ishtirok etgan davlatlar ichidan faqatgina AQShda dollarning taklifi 
belgilangan 
me’yoridan  orttirilmadi.  O’z  vaqtida  boshqa  davlatlarda 
devalvatsiyaning  ortishi,  o’zaro  turli  valyutaviy  to’siqlarning  yuzaga  kelishi, 
bojxona  tariflari  va  kvotalarining  joriy  qilinishi  natijasida  xalqaro  savdo  va 
investitsiya faoliyati izdan chiqdi, bu esa mamlakat pul tizimiga jiddiy salbiy ta’sir 
ko’rsatdi. Inflyatsiya oqibatida Angliya funti, Frantsiya franki,  Germaniya markasi 
oltinga  nisbatan  qadrsizlandi.  Bu hol  keyinchalik  dollarning  ham  oltinga  nisbatan 
kursini tushishiga olib keldi. Ushbu vaziyatda dunyo pul tizimi inqirozga uchragan 
va  dunyoning  etakchi  ekspertlari  va  siyosatchilari  iqtisodiy  barqarorlikni 
ta’minlovchi oltin standartiga qaytish ustida bosh qotirayotgan edi. 
 

Yüklə 1,98 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   154




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin