bilan ta’minlangan funt, qisman oltin bilan ta’minlangan dollar tashkil etgan va bu
“oltindeviz standarti” deb ataldi, dollar va funt esa “tayanch valyutalar”
hisoblangan.
Buyuk Britaniya iqtisodiyotida pul taklifi hamda kredit hajmining ortishi
hisobiga tashqi savdo balansda taqchillik yuzaga keldi. Bunday vaziyatda oltin
standarti inflyatsiyani cheklashga xizmat qilmay qo’ydi. Oltindeviz standarti
Buyuk Britaniyaga milliy valyuta taklifini oshirish va inflyatsiya darajasini
oshishiga sharoit yaratgan. Evropaning boshqa davlatlari funtni oltin bilan
qoplashni talab qilmas edi. Shu tariqa Evropa va Buyuk Britaniyada inflyatsiya
darajasi taboro chuqurlashayotgan, tashqi savdo kamomadi ortib borayotgan edi.
Undan tashqari, Buyuk Britaniya mamlakatdan oltin va dollarni chiqib ketishini
oldini olish maqsadida AQSh Federal zaxira tizimining dollar taklifini oshirishiga
erishgan edi.
Oltindeviz standartining alohida xususiyati shunda ediki, u uzoq muddat
amal qilishi mumkin emas edi. Chunki ushbu moliyaviy piramidaning izdan
chiqishi qochib bo’lmas haqiqat bo’lgan. AQSh, Frantsiya va boshqa davlatlar
iqtisodiyotida katta hajmda ta’minlanmagan Buyuk Britaniya funt sterlingi yig’ildi.
1931 yilda Evropa mamlakatlarida inflyatsiya darajasi yuqoriligidan Frantsiya
"qattiq pul" siyosatini olib bordi va Buyuk Britaniyadan iqtisodiyotda yig’ilgan
funt sterling o’rniga oltin ayirboshlashni talab qilishi evropa banklarini bankrot
bo’lishiga olib keldi. Bu esa Buyuk Britaniyani butunlay oltin standartidan voz
kechdi. Buning natijasida barcha Evropa mamlakatlari o’zini bankrot deb e’lon
qildilar.
Dostları ilə paylaş: