Yaşlilikta Tedavi Kilavuzu indb

Bölüm 17.  MENOPOZAL ve POSTMENOPOZAL HASTA YÖNETİMİ ............................... 131
İÇİNDEKİLER

---

---

Bölüm
11
1
YAŞLILIK TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
Yaşlılık; bebeklik, çocukluk, ergenlik, gençlik, olgunluk süreçlerinden sonra gelen, yaşamın deva-
mı olan yaşam süreci olarak tanımlanabilir.  Yaşlılık tanımlanmasının toplumsal yargıları olmakla 
birlikte, bireysel özelliklerde taşımaktadır.  Bu görüşlerin ışığı altında yaşlılık ana hatları ile söyle 
yapılabilir.
Yaşlılık kavramı; insanlık tarihi sürecinde değişimler göstermiştir. Tarih içerisinde bazı kaynaklar-
da ortalama ömür 20’li yaş ve ilerleyen süreçte ortalama ömür 40’lı yaşlarda olduğunu görüyoruz. 
Son yıllarda ise kullanılmış olan yaşlılık tanımı 1940’ların hekimleri tarafından yapılmış ve 65 
yaş üzeri yaşlılık olarak kabul edilmiştir. 65-74 genç yaşlı, 75-84 orta yaşlı ve 85 yaş üzeri en yaşlı 
olarak kabul edilmiştir. Ancak ülkelerin ve bireylerin ekonomik gelişimi ve tıptaki olumlu geliş-
melerin insan sağlığına olan olumlu katkısı ile hem kadınlarda hem de erkeklerde ve özelikle de 
gelişmiş ülkelerde daha uzun yaşayan insan sayısı giderek artmıştır. Sonuçta gelişmelerin ışığında 
bu artışın süreceği de görülmektedir.
Ancak yaş sınırı dışında yaşlılık tanımlanmasında başka parametreleri de vurgulamak gerekir. 
Bunlar çocukluk ve gençlik döneminde kazanılmış olan tüm vücut kapasitelerinde azalmalar 
olarak sıralanabilir.  Örneğin telomer kaybı hipotezi, dişlerde azalma, işitmede azalma, ciltte 
kollagen azalmasının sonuçları (kırışıklıklar), saçlarda azalma ve saç pigmentasyonunda azalma, 
ellerde pigmentasyon oluşması, boy kısalması, gonad fonksiyonlarda azalmalar, DNA hasarı, ok-
sidatif stres artışı vs gibi belirti ve bulguların saptanması da yaşlılığın tanımlanmasında yararla-
nılan göstergelerdir.
Vücudun dış kısmında yani cilt görünümü, saçlarda beyazlaşma ve azalma, duruş pozisyonu, 
konuşmada yavaşlama, kamburlaşma vs gibi, saptanan bu değişimlerinin yanı sıra iç organların 
fonksiyonlarında da çok dikkate alınması gereken değişimler olur. Bunlar kas dokusunda azalma, 
solunum kapasitesinde azalma, yağ dokusunda artış ve böbrek fonksiyonlarında bozulma olarak 
sıralanabilir. Bu sorunlar yaşa göre artmakla birlikte 75’li yaşlarda %30-40’lara varan glomerül 
filtrasyon kapasitesinde azalma saptanabilir.
Yağ ve su dağılımındaki değişiklikler, organ fonksiyonlarındaki azalma. polifarmasi uygulama 
zorunlulukları, uygunsuz ilaç kullanımı, yanlış ilaç kullanımı, ilaç etkileşimleri, farmakokinetik 
ve farmakodinamik değişiklikler yaşlıda ilaç seçimini etkilemektedir. Yaşlı bireylerde ilaç tedavi-
lerine düşük doz başlamak, titre etmek, yan etki takip etmek ve gerektiğinde doz arttırmak ve 
ayarlama yaşlı hastada ilaç tedavisinde ana stratejik yöntemlerdendir.
Frailite son yıllarda yaşlılık tanımlarında ortaya çıkmış fonksiyonelliği temel alan en güncel yaş-
lılık terminolojilerindendir. Kişiler frail (kırılgan), prefrail ve nonfrail (zinde, dinç, fit) olarak te-
melde 3 grupta alınır. Bu kavramdaki en önemli görüş, bir kişi 80 yaşında dinç ve fit olabilirken, 
60 yaşında bağımlı, frail, kırılgan olabilmektedir. Frailite temelde 3 alanda belirlenir. Sosyal frai-
lite (yalnızlık, destek sistemleri…), fiziksel frailite ve kognitif frailite olarak tanımlanır. Kişi yaşlı 

---

12