Tövsiyyə olunan dərslik, dərs vəsaitivə metodik vəsaitlər

Mövzu № 13. Atmalar texnikasının əsasları.Öyrədilmə metodikası və məşqi. 

      Plan: 

 

1.Yüngül atletika atmaların müxtəlif növlərin ardıcıllıqla öyrədilməsi.      

2.Məşqin yarış dövrünün başlıca məqsədi.     

 

  1.Yüngül  atletika  atmalarının  müxtəlif  növlərinin  ardıcıllıqla  öyrədilməsi  məşq 

prosesində əsas rol oynayır.Məhz yüngül atletika atmalarının növlərinin öyrədilmə 

ardıcıllığı,aşağıdakılardan,ibarətdir.                                                                                       

1.Yadro 

itələmək.2.Lövhə 

tullamaq.3.Qumbara 

tullamaq.4.Nizə 

tullamaq.   

5.Çəkic 

tullamaq.                                                                                                                     

–Hərəkətlərin  yerinə  yetirilmə  texnikasında  buraxılan  səhvlər  və  onların  aradan 

qaldırılması üsulları.    

 

---

Bir qayda olaraq öyrəniləcək hərəkətlərin icrasında səhvlər meydana çıxır.Bununla 

əlaqədar  olaraq  məşqçi  idmançının  hərəkətlərində  səhvləri  müəyyən  etməyi 

bacarmalıdır.Məşqçi  aşağıdakıları  nəzərə  almalıdır.  1)  Adətən,idmançıların 

xüsusiyyətləri ilə əlaqədar olaraq atmalarda baş verən fərdi səhvlər(fiziki) cəhətdən 

zəif  inkişaf,hərəkət  uyğunlaşdırmağı  bacarmaq,lazımı  keyfiyyətlərin  çatışmaması 

və  s.2)Atmalarda  öyrəniləcək  hərəkətlərin  başlıca  hissələrinin  icrasına  aid  əsaslı 

səhvləri.3)Əsaslı 

səhvlərin 

nəticəsində 

baş 

verən 

ikinci 

dərəcəli 

səhvlər,4)hərəkətlərin  detallarındakı  və  hissəlindəki  səhvlər;5)Hərəkətlərin  ayrı-

ayrı hissələrinin uyğunluğunda,vəziyyətlərində və hərəkətlərində səhvlər.6) təlimin 

qeyri-normal  maddi  təminatı  zamanı  baş  verən  səhvlər.Səhvləri  düzəltmək  üçün 

aşağıdakıları  nəzərə  almaq  lazımdır.1.Çox  vaxt  başqa  səhvlərin  baş  verməsinə 

tələb  olan  başlıca  əsaslı  səhvləri  ilk  növbədə  aradan  qaldırmaq;2)yalnız  bir  neçə 

səhvi  dərhal  düzəltmək  və  bir  neçə  səhvi  birdən  düzəltməkdən  əl 

çəkmək.3)hərəkətlərin  icrasını  tez  tez  nümayiş  etdirmək.4)səhvin  mahiyyətini  və 

hərəkətin  düzgün  icrası  üçün  lazım  olan  tələbləri  dəqiq  izah  etmək.                                

–Bundan  başqa  səhvləri  düzəltmək  üçün  bir  sıra  başqaüsullardan  istifadə  etmək 

lazım  gəlir.Bunlardan  –düzgün  hərəkətləri  “şişirtmək”  artıq  hərəkətlərin  icra 

edilməsini  göstərmək  yolu  ilə  hərəkətlərinin  düzgünlüyünü  həvəsləndirmək  və  s.               

–Atmalarla  məşğul  olanlara  vacib  olan  fiziki  keyfiyyətləri  inkişaf  etdirməklə 

idmançı  hərəki  vərdişləri  və  bacarıqları,təkmiləşmiş  texnikanı  tam  ölçüdə 

mənimsəyə  bilər.Yüngül  atletikanın  digər  növləriylə  yanaşı  atmalarda  alətin  daha 

da  uzaq  məsafəyə  düşməsinə  nail  olmaq  atletin  hərəkətləri  inkişaf  səviyyəsindən 

asılıdır.      

2.Yüngül  atletikada  illik  məşqin  hazırlıq  dövrü  daha  uzunsürən  dövr  olub,məşq  o 

yükünün  daha  böyük  həcmli  olması  ilə  fərqlənir.Çünki  hazırlıq  dövründə 

idmançının  bütün  hazırlıq  növlərinin  əsas  bünövrəsi  qoyulur.Bu  dövrdə  məşq 

prossesi 

qarşısında 

qoyulan 

başlıca 

vəzifələr 

aşağıdakılardır.                                                

1.Ümumi  fiziki  hazırlıq  səviyyəsinin  yüksəldilməsi;2.İxtisaslaşma  növünün 

tələblərinə  uyğun olaraq  güc,sürət,cəldli,və başqa keyfiyyətlərinin  inkişaf tempinə 

nail  olmaq,3.Hərəkətlərin  icra  üsulunun  təkmiləşdirilməsi.4.Yarış  zamanı  istifadə 

ediləcək  taktiki  variantların  işlənib  hazırlanması.5.Seçilmiş  idman  növündə  nəzəri 

və metodiki biliklərin artırılması.6.Mənəvi və iradi keyfiyyətlərin tərbiyə olunması.        

–Məşqin  yarış  dövrü  başlıca  məqsəd  əvvəlcədən  planlaşdırılmış  yüksək  idman 

nəticələrinə  nail  olmaqdır.  İxtisaslaşma  növünün  xüsusiyyətlərinə  uyğun  fiziki 

keyfiyyətlərin  inkişafının  davamını  təmin  etmək.Əvvəlcədən  düşünülmüş  yarış 

taktikasının  mənimsəmək,yarış  təcrübəsi  əldə  etmək.Hərəkət  texnikası  bacarığını 

möhkəmləndirmək,zəruri olduğu halda onu təkmiləşdirmək.     

 

---

Nəzəri  bilik  səviyyəsini  yüksəltəm,tərbiyə  vəzifəsini  həll  etmək.Bu  dövürdə 

idmançı  yüksək  nəticə  göstərməyə  çalışmaqla  yanaşı  idman  formasını 

saxlamalıdır.Yarış  dövründə  məşq  vasitələrinin  tətbiqi  həcmi  yarışın  yüksək 

zirvəsinə yaxınlaşdıqda azalmalı,yarışlar arasındakı fasilələrdə isə artırılmasıdır.Bu 

həcm  hazırlıq  dövrünə  nisbətən  azdır  lakin  məşq  vasitələrinin  arsenalı  demək 

olarki,eləcədə  qalır.Xüsusi  və  ümumi  hazırlıq  vasitələrinin  ilk  məşq  edilməsinin 

ümumi  həcmindəki  faiz  nisbəti,hazırlıq  dövründə  olduğu  kimi  saxlanılır,bəzən  də 

ümumi  fiziki  hazırlıq  vasitələrinin  faizi  artır.  Məşqin  tamamlayıcı  dövürünün 

məqsədi-əsas  dövrdə  əldə  edilmiş  fiziki  hazırlıq  səviyyəsini  və  idman  taktikasını 

saxlamaqdır.Tamamlayıcı  keçid  dövrünün  vəzifələri  bunlardır;1)hərəkətli  fiziki 

inkişafı  daha  da  yaxşıllaşdırmaq,2)idman  texnikasının  ayrrı-ayrı  hissələrinin 

təkmiləşdirmək.3)fəal istirahət.