Tövsiyyə olunan dərslik, dərs vəsaitivə metodik vəsaitlər

Mövzu № 15. Tullanmalar  texnikasının  əsasları. Öyrədilmə  metodikası  və  

məşqi. 

       Plan: 

1.Yüngül  atletika  tullanmalarının  müxtəlif  növlərinin  öyrədilməsinin ardıcıllıqı. 

2.Məşqin  müxtəlif  dövrlərinin  vəzifə  və vasitələri.   

 

1.Yüngül atletika tullanmalarının müxtəlif növlərinin öyrədilməsində ardıcıllıq 

bunlardır.                                                                                                                                                     

                Tullanmalar.     

       1.Qaçaraq uzunluğa tullanmaq.  

       2.Qaçaraq hündürlüyə tullanmaq.   

       3. Qaçaraq üç təkanla tullanmaq.   

      4.Şüvüllə tullanmaq.     

Yüngül atletika tullanmalarının ayrı-ayrı növlərinin texnikası başlıcadan ikinci 

dərəcəliyə və sadədən mürəkkəbə döğru ardıcıllıqla öyrənilməlidir.     

  Hərəkətlərin yerinə yetirilməsi texnikasında buraxılmış səhvlərin və onların 

aradan qaldırılması.  

   Təlim prosesində baş verən səhvlər müxtəlif səbəblər üzündən meydana çıxa 

bilər.Məşqçi aşağıdakıları nəzərə almalıdır.   

-adətən idmançıların əksəriyyətində müəyyən növlərdə baş verən tipik səhvlərin və 

öyrəniləcək hərəkətlərin xüsusiyyətlərinin izahatı.  

-öyrənənlərin xüsusiyyətləri ilə başlıca hissələrinin icrasına aid əsaslı səhvlər.   

-əsaslı səhvlərin nəticəsində baş verən ikinci dərəcəli səhvlər.  

-hərəkətlərin detallarındakı və hissələrindəki səhvlər.  

-hərəkətlərin ayrı-ayrı hissələrinin uyğunluğundakı,vəziyyətlərində və hərəkətləri 

də olan səhvlər.   

-təlimin qeyri-normal maddi təminatı zamanı baş verən səhvlər.   

    Təlim prosesində baş verən səhvlər arzu edilməz və xoşagəlməz hadisədir.Bu 

hər şeydən əvvəl bütün təlim metodikasına düzgün olmadığını göstərir. Təlim vaxtı 

baş verən səhvlər nəqədər müxtəlif olarsa,onların düzəlişi üçün də bir o qədər 

müxtəlif yollar vardır.Onlar aşağıdakılardır.   

 -idmançıların hazırlıq dərəcəsini,yaşını,cinsini,fərdi xüsusiyyətlərini.   

  -bütün təlim metodikasının düzgünlüyinə fikir vermək.   

       Bunlardan başqa səhvləri düzəltmək üçün bir sıra başqa üsullardan da istifadə 

etmək lazımdır.  

 -düzgün hərəkətləri “şişirtmək” artıq hərəkətlərin göstərmək,hərəkəti icra edərkən 

sadə hərəkət tapşırıqları vermək yolu ilə hərəkətin düzgünlüyünü həvəsləndirmək.   

  İdmançıya lazım olan fiziki keyfiyyətlər və onların inkişaf etdirilməsi 

metodları.İdmançının hərtərəfli fiziki inkişafı onun texniki ustalığının artması ilə 

möhkəm bağlıdır.İdmançı hərtərəfli inkişaf etsə təkmiləşmiş texnikaya daha tez 

yiyələnə bilər.   

 

 

 

 

---

İdmançının texniki təkmiləşməsi möhkəm bünovrəyə malik olmasıdır. Belə 

bünovrə isə hərtərəfli fiziki inkişafdır.Yalnız hərtərəfli fiziki inkişafa malik 

idmançı hərəki vərdivləri və bacarıqları,təkmilləşmiş texnikanı tam ölçüdə 

mənimsəyə bilər.  

  2.İl boyu məşq şərti olaraq üç dövrə bölünür;Hazırlıq dövrü.Bu qışı və ilk baharı 

əhatə edir.(dekabr,mart).Hazırlıq dövründə məşqin məqsədi-məşqin əsa dövründə 

yüksək idman nəticələri göstərməkdən ibarətdir.Hazırlıq dövrünün əsas vəzifələri 

aşağıdakılardır;   

-idmançının hərtərəfli fiziki hazırlığın yaxşılaşdırmaq;   

- məşqdə tələb olunan fiziki və mənəvi-iradi keyfiyyətləri inkişaf etdirmək;   

 - əlverişli idman texnikasını mənimsəmək və təkmiləşdirmək.   

               Vasitələr;   

-alətlərsiz,alətlərlə və alətlər üzərində ümumi inkişaf və xüsusi hazırlıq hərəkətləri;  

 -yavaş və orta sürətlə qaçış,estafetlər,adi şəraitdə yeriş və qaçış.   

-bir yerdə duraraq uzununa və hündürlüyə tullanmaq.   

 -yüngül  atletika alətlərini atmaq.    

           Əsas dövr.   

-fiziki və mənəvi keyfiyyətlərin daha da inkişafı;  

-idman texnikası və taktikasının təkmilləşdirilməsi.  

-orqanizmi ən yüksək gərginliyə hazırlamaq;  

-seçilmiş idman növündə ən yüksək nəticələrin göstərilməsi.    

            Vəzifə;   

-ümumi inkişafa təsir edən hərəkətlər və xüsusi hazırlıq hərəkətləri.  

-tullanmaların əsas hərəkət növləri.   

-yarışlarda hərəkət,iştirak.   

          Keçid dövrü.    

-hərtərəfli fiziki hazırlığı daha da yaxşılaşdırmaqdan;    

- idman texnikasınınayrı-ayrı incəliklərini təkmiləşdirməkdən.   

-fəal istirahətdən ibarətdir.       

          Vasitələr.   

-ƏMH-kompleksi normalarına hazırlıq və onları yerinə yetirmək.  

-uzun müddətli gəzintilər;    

-başqa idman növləri ilə məşğul olmaq;    

-idmançının  məşğul olduğu  hərəkətləri    təkmilləşdirmək.    

Məşq yükünün dövr və mərhələlərə əsasən həcm ilə intensivliyi.Məşqin əsas 

qanuna uyğunlarından biri silsiləli xüsusiyyətlərə malik olmasıdır. Yəni müəyyən 

məşq dövrü bu və ya başqa dərəcədə əvvəlki, dövrdən fərqlənərək təkrarlanır.