Shekiba samadi mening ikkinchi kitobim loyihasi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

39

 

O’TKAN KUNLAR 

 

 

 

Insonning bugunki kunda hayotning o’tgan  romanida ham payqab olsa bo’ladi. 

Chunki  hayotda  hech  bir  inson  yovsiz  bo’lmaydi.  Alloh  yaxshi  ko’rgan  insonlarini 

sinovdan  o’tkazadi.  Bugun  berovni  baxtini  birov  ko’raolmaydi.  Otabek  bilan 

Kumushning  haqiqiy  sevgisini  dushmanlari  ko’raolamadi.  Kumush  shuncha  jasur  qiz 

bo’lganki  otasi  bilan  erini  kutilmagan  holda  dushman  qo’lidan  qutqaradi.  Zaynabga 

bo’lgan  hurmati  uni  yaxshi  tarbiya  olganligi  va  uni  buyuk  shaxiyatini  ko’rsatadi. 

Kumushning  hayoti  qanchalik  mushaqatlar  bilan  kechmasin,  shugi  paytlarida 

Zaynabning bergan zahri uni judayam qiynab quydi. Axir naxod hayot shunchali qisqa 

bo’lsa. Agar boshida bunday munisibat bo’lmaganda edi, Kumushning hayoti bundauy 

bo’lmas edi. Suh uchun ushbu roman har bir oyla uchun katta darsdir. 

Yozuvchi  bir  vaqtning  oʻzida  oʻzbek  ayolining  taqdirini  ham  kuzatib  boradi. 

Rahm-shavqatsiz  anʼanalar,  jumladan  koʻpxotinlik,  Kumush  va  Zaynabning  oʻrtasida 

oʻlimga  olib  boruvchi  xusumatga  sabab  boʻladi.  Yozuvchi  oʻzgacha  muhabbat  va 

samimiyat bilan goʻzal, Otabekka boʻlgan sof va butun vujudini qamrab oluvchi sevgi 

ila hayot sinovlarini yengib oʻtuvchi Kumush obrazini yaratadi. Biroq fojia roʻy berishi 

muqarrar.  U  kundoshi  tomonidan  zaharlanib,  Otabek  esa  Vatanini  himoya  qilib, 

hayotdan koʻz yumishadi. 

„Oʻtkan  kunlar”  romani  haqida  eng  katta  adabiy-tanqidiy  materialni  1929-

1930yillardaSotti Husaynyozadi. U asarni oʻz davrining ijtimoiy-siyosiy, badiiy ijodni 

mavjud  shoʻrolar  hokimiyati  manfaatlariga  xizmat  qildirish  nuqtai-nazaridan  tahlil 

qiladi. Shu bois adibning mahorati, soʻz ustasi ekanligi, asarning sevib oʻqilishini inkor 

qilmagan  holda  asarni  markscha-lenincha  mafkura  targʻibotchisi  boʻlmagani  uchun 

keskin  tanqid  qiladi.  Xususan,  tanqidiy  maqolalaridan  birida  u  shunday  yozadi: 

„Yozuvchilarimizning birmunchalari „Oʻtkan kunlar”ni oʻqib, tilidan ancha foydalanib 

ish  koʻrayotqanlari  ochiq  ma'lum.  Bundan  koʻz  yumish  boʻlmas.  „Oʻtkan  kunlar” 

mafkuraviy, axloqiy tomondan bizga zararli boʻlishi bilan baravar, adabiy tilimizning 

takomili yoʻlida ancha foydalidir. Shuni alohida ta’kidlash joizki ushbu asarni qancha 

ko’p  oqigan  inson  Vatanni,  sevikli  yorini,  do’st-dushmanning  xarakatini,  siyosiy 

etuklikli shaxs sifatida shakllanishi uchun ham as qotadi.