T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

 
4.3.5.4
 
Genel Olarak Geçerli  Sosyal ya da Ahlâki Yükümlülükler 
           Bir  toplumdaki  toplumsal,  genel  olarak  geçerli  ya  da  ahlâki    yükümlülükler, 
(soziale,  allgemeingültige  oder  moralische  Pflichten)  bir  eylemi  gerçekleştirmekle 
ilgili  ahlâki    görev  ya  da  kurallar    da  sollen    ile  anlatılır.    HELBIG/BUSCHA(1998: 
49) bu kategoriden “ahlaki prensip, toplumsal normlar” olarak söz eder.  

---

 
224 
               1)  Die jungen Leute sollen den alten Leuten ihren Platz geben. 
                    Genç insanlar yaşlı insanlara yer vermelidir.             
 
     [ver-meli-dir] : 
                 [ver-]  
:   Sözlüksel bağımlı biçimbirim 
                 [-meli]       :   Gereklilik kipi (Notwendigkeitsform) biçimbirimi,  
                 [-dir]  
:   Koşaç, gerekliliği güçlendiriyor  
             Aynı  zamanda  [yer  vermeleri  lâzım/  şart/  gerekli/  gereklidir/  gerekmektedir/ 
gerekmekte] vb. karşılıklarla da ifade edilebilir. 
                                        
2) Die reichen Länder sollen den armen Ländern helfen, um auf der Welt in        
    Frieden leben zu können. 
    Dünyada barış içinde yaşayabilmek için zengin ülkeler fakir ülkelere    
    yardım etmelidir. 
 
Bu cümledeki kiplik fiilin Türkçedeki farklı anlatım seçenekleri ise [ yardım 
etmeleri gerekir/ etmeleri gereklidir/ şarttır/ zorunludur/ gerekmektedir/ lâzımdır/ 
elzemdir] vb. karşılıklardır. 
    [et-meli-dir]:  
    [et-]  
  :   Sözlüksel bağımlı biçimbirim 
  
      [-meli]         :  Gereklilik kipi biçimbirimi, [Ø]  sıfır  
                                         biçimbirimi  
                  [-dir] 
   : Koşaç, gerekliliği güçlendirir. 
           Bu cümlede 
[-
lEr
]
 çoğul 3. kişi biçimbiriminin kullanımı zorunlu değildir.                                        

---

 
225