52
degan hadislarida yaxshi suhbatdosh haqida so‘z boradi. Kimni suygan bo‘lsak,
so‘zi uchun shaydo bo‘lganmiz. Kim deb kuygan bo‘lsak, so‘zlarining xumorida
ado bo‘lganmiz! So‘z — mo‘jizalar shohidir! U egilmaganni egdirib, erimaganni
eritadi. So‘z bilan yomon yaxshiga, nomard mardga aylanadi. Hatto u bilan insonni
o‘limdan olib qolshi mumkin! Dunyoda suhbatdoshiga so‘zni tanlab, terib ayta
bilgan odam eng baxtli odam! Va u boshqalarni ham baxtiyor etuvchidir! Qalam
axli uchun esa qalam izlari jon ipidir, u so‘z suratini chizolmay qolsa, shoirning
joni uziladi! Yaxshi suhbat — malhami tan, yaxshi suhbat — oromi jondir. Bir
so‘zlashuv, fikrlashuv dardida kishilar olis shaharlardan bir-birlarini izlab
keladilar. Bir dilkash odam duch kelsa, uni tinglab tong ottiradilar, baribir to‘ymay
qoladilar! Kishilarning ko‘ziga muhabbat bilan boqib, ixlos bilan aytilgan so‘z
ting-lovchining dilida inqilob yasay oladi. So‘zni chiroyli ayting, birodar! Gohida
«men so‘zga usta emasman, zeru zabar qo‘yib aytolmayman» degan gaplarni
eshitamiz, Aslo unday demang! Gapira oladiganki odamning ichida ming bir qavat
so‘zi bor. Har bir inson — so‘z sandig‘i. Faqat ro‘parangizdagi odamga qaysi so‘z
mos kelishini hushyorlik bilan tanlasangiz bo‘ldi! Aslida, so‘zni dilingiz tanlaydi,
shuning uchun avval dilingizni to‘g‘rilang. Ro‘parangizdagi odamni aslo yomon
ko‘rmang. Garchi u yomon odam bo‘lsada, yaxshi so‘z bilan yumshatishni niyat
qilib turing. Bu bilan avval o‘zingiz yutasiz, birinchidan, yumshagan odam sizni
«otib» qo‘ymaydi. Ikkinchidan, dil og‘ritishday og‘ir gunohdan forig‘ bo‘lasiz.
So‘z aytishni biling, birodar. «O‘tkan kunlar» kitobidagi Kumush bilan
Otabekning bir suhbati hali-hanuz yumshog‘u qattiq yuraklarni birday zil-zilaga
solib keladi: Otabekning Toshkentdan uylanishi kerakligi qudalarga ochdi-ochdi
bo‘ldi. Shu soniyalarda narigi xonada bu to‘xtam Kumushbibiga uqdirilmoqda
26
.
Narigi xonada esa Otabek bu gapni Kumush qanday qabul qilishini tasavvur
qilolmay, tizzalariga cho‘kkanicha, qo‘lidagi Fuzuliy devonini ham unutib, muz
qotib o‘tiribdi. Uning nazarida dunyo hozir charxpalakday aylanib ketadi, mana
hozir uning ichida bir narsa portlaydi, bir narsa chil-chil sinadi! Shunday alfozda
o‘tirganida eshik horg‘in ochildi, musavvirlar mehr qo‘yib chizgan suratday
26
Sodiqova T. Ayolga qasida. –T.: O‘zbekiston, 2013. –B. 44.
53
Kumush ko‘rindi. U asta kelib, etaklarini mayin shildiratgancha Otabekning
qarshisiga havoday qo‘ndi. Otabek uni oxirgi marta ko‘rayotganday, yuzlariga
ko‘zi bilan emas, joni bilan termuldi. Mahbubasining yuzi-yu qaboqlari yig‘idan
ko‘pchib ketgan edi.
—Kim yig‘latdi sizni?
—Yig‘labmanmi?
—Ko‘zingiz, kiprakingiz...
—O‘zi shunaqa...
27
Javobni qarang! «O‘zi shunaqa» emish! Yurakni sidirib soladigan javob bu!
Otabekning dunyosini ostin-ustun qiladigan javob bu! Shu ikkitagina so‘zga
osmonga etgulik dodu faryodlar cho‘kib turibdi! «Bundan keyin shundoq qiyofada
yashash menga qismat endi» degani bu. «Siz tufayli diydasi giryonlar safiga
qo‘shildim» degani bu. «Yuzimning oftobi so‘ndi, bundan buyon meni ko‘z
yoshlarim dengizidan topaverasiz endi» degani bu!
Dostları ilə paylaş: