Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
83 
dişindəki ümumi dəyişiklikləri, bütün hallarda bu təsirlərin 
obyektdəki iri molekulların bəzi kimyəvi rabitələrinin qırılmasına və 
ya ionların yerdəyişmə xarakterinin əvvəlkindən fərqlənməsinə
gətirir. Eyni sözü dənli və mədəni bitkilərin toxumlarına göstərilən 
müxtəlif fiziki təsirlər üçün də demək olar. Hazırda səpin qabağı 
toxumlara fiziki təsir göstərmək üçün onlarla üsullar vardır. Yumşaq 
rentgen şüaları ilə, ultrasəslə, maqnit və ya elektrik sahəsilə 
toxumlara fiziki təsir göstərdikdə alimlərin fikrincə, onlarıi 
daxilində təxminən eyni proseslər əmələ gəlir. Toxum enerji kvantını 
alır və bu enerji canlı rüşeymi təşkil edən molekullara təsir edir. 
Bəzi molokullar «qəlpələrə» ayrılır. Əlavə enerjisi olan molekulyar 
hissəciklər yaranır. Sərbəst elektronların sayı dəyişir. Müasir nüvə
fizikası bela fəal hissəciklərin sayını və enerjisini ölçməyi bacarır. 
Təcrübə və müşahidələr göstərmişdir ki, toxum daxilində fəal 
hissəciklərin sayı artdıqca onun həyat qüvvələri də artır. Belə ölçmələr 
elmi cəhətdən əsaslanmış dəqiq göstərişlər verə bilir. 
Beləliklə, fiziki metodlardai istifadə edilməsi, nəticədə bitkilər 
haqqında elmi dəqiq elmlərə yaxınlaşdırır, onların məhsuldarlığının 
artması üçün şərait yaradır. Bütün bu masələlər fakultativ kursda öz 
əksini tapmalıdır. 
Fakultativ kursa daxil olan fizika praktikumları da tədqiqat 
xarakterli olmalıdır. Bu işləri aparmaq üçün təlimat və icmal 
qabaqcadan hazırlanıb şagirdlərə təqdim edilir. 
Biologiya materialı üzərində hazırlanmış fizika praktikumu 
şagirdlərin biliyinin artmasına, onlarda fiziki tədqiqat metodlarını 
biologiyada tətbiq etmək bacarıq və vərdişlərinin aşılanmasına şərait 
yaradır. Tədqiqat xarakterli bu işlər həm də tərbiyəvi əhəmiyyət 
daşıyır. Çünki, şagirdlərin materialist dünyagörüşünün 
formalaşmasına, politexnik biliklərinin artmasına, təbiətin səbəb-
nəticə əlaqələrinin onların özləri tərəfindən aşkar edilməsinə kömək 
edir. 
Fakultativ kursa böyük gələcəyi olan və fiziki təsirlərlə 
səciyyələnən məsələlər daxil etməklə şa- 

---