Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6- sinfi uchun darslik

89-mashq.
 
Uyga vazifa. «O‘zbekistonning qazilma boyliklari»
mavzusida matn tuzing. Unda ishlatilgan so‘zlarning guruhlanishiga
e’tibor qiling.
1-topshiriq. So‘zlarga so‘roq bering va ma’nosini aniqlang.
Daftar, bola, Ahmad, o‘qi, chiroyli, oq, o‘nta, ikkinchi,
men, siz.
2-topshiriq. Berilgan so‘zlarni qaysi so‘roqqa javob bo‘lishiga ko‘ra
jadvalga joylashtiring.
Oltin, gilos, moviy, yashil, ishlamoq, o‘n, ming, o‘sha,
bu, Salim, tog‘a, opa, bormoq.
?
m
i
K
?
a
m
i
N
?
y
a
d
n
a
Q
?
a
h
c
e
N
?
a
h
c
n
a
Q
?
i
s
y
a
Q
a
m
i
N
?
q
o
m
l
i
q
BILIB OLING.
 So‘zlarning so‘rog‘i va qanday
umumlashgan ma’no ifodalashiga ko‘ra guruhlarga
bo‘linishi so‘z turkumlari hisoblanadi.
So‘z turkumlari ma’no va vazifasiga ko‘ra quyidagi
guruhlarga bo‘linadi: 1. Mustaqil so‘zlar (fe’l, ot, sifat,
son, olmosh, ravish). 2. Yordamchi so‘zlar (ko‘makchi,
bog‘lovchi, yuklama). 3. Alohida olingan so‘zlar (undov
so‘zlar, taqlid so‘zlar, modal so‘zlar).
90-mashq.
 Matnni o‘qing, undagi so‘zlarga so‘roq berib, ma’nosini
aniqlang, mustaqil va yordamchi so‘z turkumlariga ajrating. Kenja
botirning gaplariga qo‘shilasizmi?
U akalari bilan ariq qazib, suvsiz cho‘lga suv chiqaribdi.
Yer ochib urug‘ sepibdi. Ko‘chat ekibdi. Hamma yoq ekinzor,
bog‘-rog‘ga aylanibdi. Shunda qayoqdandir son-sanoqsiz yov
bostirib kelibdi. Ekinzorlarni payhon qilishibdi, daraxtlarni qir-
SO‘Z TURKUMLARI

---

36
qib yoqishibdi. Dehqonobodliklar yovga qarshi bosh ko‘tarishibdi.
Kenja botir jangda akalaridan ayrilibdi. Boshqa sheriklari ham
jangda halok bo‘lishibdi. Yov: «Bizga bo‘yin eg!» — debdi.
Kenja botir: «Dushmanga tiz cho‘kib yashagandan tik turib
o‘lganim yaxshi!» — debdi. (S. Anorboyev)