O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat

K О‘ R G A Z M A L I U S L U B 
Kuzatish 
Uzoq 
muddatli, 
qisqa muddatli 
solishtirma

---

Kuzatishda ishtirok etuvchi har bir bola material to’plamini qo’liga oladi. Kuzatish 
jarayonida tarbiyachi bolalarga savollar beradi. Olingan tasavvurlar qiyoslanadi. 
Tarbiyachi bolalarni xulosa chiqarishlariga ko’maklashadi. Kuzatishlarda tarqatma 
materiallardan foydalanish bolalarning yuqori faoliyatini ta`minlaydi. 
Ko’rgazmali metoddar guruhiga bolalar bilan birga rasmlarni kurish diapozitiv va 
kinofilmlarni namoyish qilish ham kiradi. 
Bu metodlar foydalanish xilma-xil vazifalarni xal qilishga, tasavvurlarni aniklash va 
bilimlarini tazimlashtirish, umumlashtirish, estetik idrokni tarkib toptirishga yordam 
beradi. 
Rasmlar tabiat hodisalarini batafsilroq kurish, diqqatni uzoq muddat shu 
predmetga qaratash imkonini beradi, buni esa qupyncha tabiatni bevosita kuzatishda 
tabiatning dinamikligi va o’zgaruvchanligi tufayli amalga oshirilishining imkoni 
bulmaydi. Bundan tashqari kup hodisalarni bevosita kuzatish mumkin emas. Bolalarni
tabiat bilan tanishtirishda ta`limiy, voqeabandb predmetli, shuningdek badiiy 
rasmlardan foydalaniladi. Ta`limiy, vokeaband predmetli rasmlar bolalarni o’qitishda 
ko’rgazmali vosita sifatida maxsus yaratilgandir. Rasmlardan foydalanishdan maksad 
bolalarda tabiatga nisbatan estetik munosabatni tarkib toptirishdir. Bolalarni tabiat 
bilan tanishtirish ishida kitob jadvalidan ham foydalaniladi Qoyilgan maqsadlarga 
ko’ra kitoblarga illyustratsiyalarni ko’rish turlicha o’tkaziladi, ya`ni illyustratsiyalarni 
kurishdan oldin, o’qish davomida va ximoya sungida namoyish etish mumkin. 
Bolalar bogchasida bolalarni tabiat bilan tanishtirishda diapozitiv diafilm, 
kinofilm, telefilmlardan foydalaniladi. O’quv ekrani bolalarda tabiat hodisalarining 
dinamikasi: usimlik, hayvonlarning o’sishi va rivojlanishi - kattalarning mehnati 
haqidagi tasavvurini shakllantiradi, qisqa muddat ichida uzoq vaqt bo’lib o’tgan 
hodisalarni ko’rsatish imkonini yaratadi 
Filmni ko’rishga bolalarni oldindan tayyorlash lozim. Buning uchun film 
mazmuniga bog’liq suhbatlar, ekskursiyalar o’tkaziladi, kitoblarni o’kish tashkil etiladi. 
Bevosita filmlarni ko’rsatishdan oldin bolalar yo’llanma beruvchi suhbat o’tkazilib 
unda bolalarga filmini ko’rayotganlarida e`tibor berishlari lozim bo’lgan topshiriqlar 
beriladi Film ko’rib bo’lganidan keyin muxim joylarini ajratib kursatishga yo’llangan 
suhbat utkaziladi. Maktabgacha kichik yoshdagilar uchun ovozsiz filmdan foydalanish 
ma`qul. Ularning mazmunini tarbiyachi aytib turadi. Film sungida kichkintoylar bilan 
maxsus suhbat o’tkazish tavsiya etiladi.