O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat

Mavzu yuzasidan savol topshiriqlar. 
 
1.Tabiat burchagining ta`limiy ahmiyati deganda ni mani tushunasiz? 
2.Tabiat burchagining tarbiyaviy tomoni nimalardan iborat? 
3.Tabiat burchagiga qanday talablar qoyilgan? 
4.Turli guruhlarda tabiat burchagi qanday tashkil etiladi? 
VII. 
MAVZU: BOLALAR BOG’CHASINING ER MAYDONCHASI. 
 
Maqsad: Bolalar bogchasining er maydonchasini tashkil etnsh, rejalashtirish. Yil 
faellarda gulzorni tashkil etish haknda talabalarga bilim berish. 
Reja: 
l. Ep maydonchasining ta`limiy tarbiyaviy ahamiyati.

---

2. Bolalar bogchasining ekinzor va gulzorlari. 
3. Maydonchada hayvonlarni saqlash. 
Bolalar boqchasida er maydonchasi bo’lib, bolalar kun vaqtlarink o’sha srda 
utkazadilar. Mandoncha - oyinlar, sayrlar, mashg’ulotlar o’tkaziladigan butun yil 
danomida o’simlik va hayvonlarni kuzatadigan joydir. Maydonchada daraxtlar, 
butalar, ekinzor, gulxona, mevali daraxtlarning bulishi katta ta`limiy va tarbiyaviy: 
ahamiyatiga ega. Bolalar tarbiyachi bilan birga o’simliklarni ustiradilar, ularni 
parvarish qiladilar, o’sishi va rivojlanishn haqida aniq tasavvurlarga ega bo’ladilar. 
Bolalarga o’simliklarni pavarish qilish jarayonida, tuproqqa ishlov berishda zarur 
buladigan oddiy asboblardan foydalanish ko’nikmasi hosil bo’ladi hamda tabiatga 
unda yashovchilarga nisbatan ehtiyotkorona munosabatda bulish kabi xislatlar 
tarbiyalanadi. Maydonchani chiroyli, nafosatli bszatilish bolalarda badiiy va go’zallikni 
xis qilish, vataniarvarlik kabi nozik xislatlarni tarbiyalaydi. 
Bolalarda o’z o’lkasini sevishi, o’z o’lkasining tabiatini bilishi katta ahamiyatga 
ega. shu maqsadda maydonchaga ekiladigan daraxtlar usimliklar mana shu o’lka 
tabiatiga, iqlimga mos bulishi zarur. 
Ekinzorni tashkil etishda dastur mazmunidan kelib chiqhan holda bir guruh uchun 
poliz ekinlari tanlanadi. 
Kichik guruh uchun uruglari i pri k xomligicha iste`mol qilish mumkin bo’lgan: 
sabzi, rediska tavsiya etiladi. 
O’rta guruxda ham xuddi shular ekiladi. Biroq; imkoni borich,: ikki xil navi ya`ni 
kizil va ok. rediska ekiladi- Maksad bolalar ularni solshtirib uxshash va farkli 
tomonlarini anglashlaoi lozim 
Katta guruxda bolalar uchun tavsiya etilgan barcha sabzavot o’simliklari ekiladi. 
Gulzorni tashkil etishda, bogchaning tabiiy sharoitini hisobga olgan holda, erta 
bahordan to kech kuzgacha 1ullaydigan usimliklar tanlanadi. 
Masalan: lola, nartsiss (chuchmoma), kanalakgul, qo’qongul kabi gullar tanlanib, 
ularni markaziga baland buyli, chetlariga past buyli gullar tanlanadi. 
Er maydonchasida bahor, yoz oylarida jonli tabiat burchagi tashkil etiladi. 

---

Bogchaning tabiiy sharoitini hisobga olgan holda, jonli tabiat burchagida 
quyonlarni. tovuqlarni, o’rdaklarni boqib parvarish qilish mumkin. 
Bu bolalar joiivorlarni parvarish qilish, kunikma masalalarini tarbiyalash, ularga 
nisbatan hamgo’rlik munosabatlarini chuqurroq tarbiyalashga yordam beradi. 
Er maydonchasida har bir yosh guruh uchun uyin va jismoniy tarbiya 
maydonchalari, tabiiy material bilan uynash uchun kum solingan yashiklar kichikroq 
xovuz bo’lishi lozim. Jonivorlar quyon va tovuqlar boqish uchun joyi ajratiladi. 
Kichik guruh bolalari uchun ekinzor maydoni har bir bolaga 1 kvm hisobidan 
tashkil qilinadi. O’rta guruh bolalari uchun norma 1,5 kvm gacha, katta tayyorlov 
guruh, bolalari uchun 1,5-2 kvm gacha oshiriladi. Ekinzor atrofi past boyli usimliklar 
bilan o’raladi. Atrofi o’ralgan ekinzor chiroyli ko’rinishga ega bo’lishi bilan birga, 
guruxlarni bir - biridan tabiiy ajratib turadi. Ekinzor uchun tanlangan urug’lar yuqori 
iavli axshi ekish xususiyatiga ega bulishi kerak. Ekilgan uruglarning asosiy sifat 
ko’rsatkichi uning unib chiqashidir. Nihollar paydo bo’lishini tezlashtirish uchun 
urug’lar namlanadi va undiriladi. 
Gul o’simliklarining ekishning eng ko’p tarqalgan shakli klumba, rabotka va 
gazonlardir. Gulzorni bezashda manzarali o’simliklarni go’gri tanlash muhimdir. 
O’simliklarning yorug va namga bo’lgan galabini e`tiborga olish kerak. O’simliklarni 
tanlaganda klumbada erta bahordan to kech kuzgacha gul ochilib turishi nazarda 
tutilishi lozim. Erta bahorda ochilgan gulga ega bo’lish uchun kuzda erga piyozli 
o’simliklar - lola, chuchmoma ekiladi yoki iyul oyida kapalakgul, dastagullar zkilib, erta 
bahorda ular doimiy joylariga x.uchirib o’tkaziladi. Gulzorni bezashda chiroyli gullarni 
butazor va o’tsimon manzarali o’simliklardan foydalanish mumkin Ochiq erda yashash 
davomiyligiga ko’ra manzarali usimliklar ko’p yillik, 2 yillik, 1 yilliklarga bo’linadi. Ko’p 
yillik usimliklar guruhiga er ustidagi qismi kishda xalok usimliklar kiradi. Uning hayoti 
tuproq ostidagi organlarida; piyoz, tugunak ildizpoya, ildizida saqlanadi. Qishlovchi 
usimliklar bahorda tez o’sadi. Erta bahorda va kuzda gullaydi. Ko’p yillik o’simliklarga 
alohida e`tibor berish lozim Ikki yillik gulli o’simliklarga ko’iincha urug eepilgandan 
so’ng 2 yiliga gullaydigan o’simliklar kiritiladi. Bu usimliklar yozning brinchi yarmida 
ochiladi. 
Gulxonada bir vegativ davrda foydalaniladigan ngullarni bir yillik yoki yozgi 
o’simliklar deyiladi. Yozgi usimliklar ekilgan yili ochiladi, urug beriladi va xalok bo’ladi. 
Ularning guli chiroyli bo’lib, yozning ikkinchi yarmida qiygos bo’lib ochiladi- 

---

Maydoncha bogcha bolalari uchun yil mavsumi va fasllarning o’zgarishini 
kuzatadigan eng qulay joydir. Tarbiyachi bolalarni maydonchaga olib chiqib, tabiatda 
bo’ladigan o’zgarishlar, uning sabablari, qishlab qoluvchi va o’chib ketuvchi qushlar 
bilan tanishtiradi. Bir so’z bilan aytganda, bog’cha maydonchasi bolalarning har 
iomonlama rivojlanishida jonli va jonsiz tabiat bilan tanishishida, o’z ona -Vatanini 
sevishda uni muhofaza qilish. o’simlik va hayvonlarni asrash va ko’paytirishda tachlim 
- tarbiya aladgan ilk maskan hisoblanadi.