15
Ülkemizde 17 Ağustos 1999 tarihinde depremin yaşanmasıyla, GSYİH’de yüzde 4.7
turizm gelirlerinde yüzde 27.5, yolcu trafiğinde yüzde 12.2’lik, yük trafiğinde ise yüzde
5.5’lik bir azalış meydana gelmiştir. Bunun sonrasında 11 Eylül 2001 ABD’de yaşanan
terörist saldırıları sonucu sivil havacılığa olan güven sarsılmış, etkileri ise havacılık
sektörünü çok derinden etkilemiştir. 2001 yılında, dünya yolcu trafiğinde % 2, yük
trafiğinde ise % 5 oranında düşüş yaşanmıştır. Türkiye’de ise GSYİH’de % 7.5’lik,
yolcu trafiğinde % 3.3’lük, yük trafiğinde % 4.2’lik bir düşüş görülmüştür. 11 Eylül
saldırılarının havayolu işletmelerine maliyeti yaklaşık 36 milyar dolar olmuştur.
28
2003 yılında meydana gelen Irak savaşı ile
akut solunum yetmezliği sendromu
(SARS) krizi sektörü bölgesel olarak etkilemiş olup, insanların ortaya çıkan bu virüsle
mücadele etmesi yolculuk hayatına da yansıyarak dünya da yolcu trafiği ve yük trafiğini
etkilemiştir. Yaşanan bu krizin bölgesel olarak ülkemize uzak olması
sebebiyle Türk
sivil hava taşımacılığı sektörü bu krizlerden çok fazla etkilenmemiştir.
29
2003 yılında GSYİH’de yüzde 5.9, turizm gelirlerinde yüzde 55.6’lık bir artış
yaşanmıştır. Yolcu trafiğinde yüzde 1.9, yük trafiğinde %5.8’lik bir artış görülmüştür.
2004 yılı tüm dünya da sivil hava taşımacılığının, hızlı bir gelişim dönemine girdiği yıl
olmuş, 1.8 milyardan fazla kişi hava taşımacılığını tercih etmiştir. Türkiye’de ise 2004
yılında GSYİH’de yüzde 9, turizm gelirlerinde yüzde 20.3, yük trafiğinde yüzde
20.9’luk artış gözlemlenirken, yolcu trafiğinde yüzde 30.7’lik hızlı bir artış olmuştur.
30
Türkiye’de 2004 yılında yolcu trafiğinde görülen bu artışın önemli bir nedeni, iç hat
uçuşlarında özel havayolu işletmelerine yönelik kısıtlamaların kaldırılmasıdır. Böylece
THY’nin iç hatlardaki tekeli sona ermiş ve Türk Sivil Hava Taşımacılığı’nda
yeni bir
gelişim ve rekabet dönemi başlamıştır. Ülkemizde özel hava yollarına uçuş serbestîsinin
getirildiği 2003 yılı itibariyle yolcu trafiği incelendiğinde hem iç hem de dış hatlarda
genel olarak bir artış olduğu gözlenmektedir. Ülkemizde 2002 yılında iç hatlarda
8.697.864, dış hatlarda 24.927.311 ve toplamda 33.625.175 adet yolcu taşınmışken,
taşınan yolcu sayıları yıldan yıla artış göstermiştir. İç hatlarda yine en büyük artış, özel
hava yollarına uçuş serbestisinin getirildiği 2003 yılından sonraki yıllarda yaşanmıştır.
28
Web_13, E.T. 23.12.2015.
29
Web_14, E.T. 18.01.2015.
30
Çizmecioğlu, s.36.
16
2006 yılında ise iç hatlarda 26.644.450, dış hatlarda 32.133.681 ve toplamda 58.778.131
adet yolcu taşıma rakamına ulaşılmıştır.
31
Türkiye, coğrafi konumunun üretim ve tüketim merkezlerine yakınlığı avantajı ile
lojistik sektöründe büyüyen bir ülkedir. Lojistik sektörü 2010 yılında 2009’a
oranla
AB’de ortalama yüzde 7, Türkiye’de ise yüzde 23 civarında büyümüş ve Türkiye
lojistik sektörü AB’ye oranla 2,7 misli hızlı büyüme kaydetmiştir. Dünya Bankası’nın
2010 yılı Lojistik Performans Endeksinde 150 ülke arasında 39. sırada bulunan
Türkiye’nin Gayri Safi Milli Hasıla içerisindeki payı % 22 olmuştur. Geçmiş yıl verileri
incelendiğinde havayolu ile taşınan yük miktarında
da yükselen bir trend
gözlemlenmektedir.
32
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) tarafından hazırlanan raporda, Türkiye'de
havacılık sektörünün tarihi bir büyümeye imza attığına işaret edilmektedir. Birliğin Sivil
Havacılık Meclisi Sektör Raporunda, Türkiye'de 2003'te başlatılan bölgesel havacılık
politikası kapsamında son 10 yılda ticari uçuş sayısının yüzde 168, taşınan yolcu
sayısının yüzde 233 ve taşman kargo miktarının da yüzde 126 artış kaydettiği
belirtildi.2013 sonu itibarıyla Türkiye'nin filosunda toplam bin 260 uçak bulunuyor.
Sivil hava ticari taşımacılık faaliyetlerinin 100. yılının kutlandığı 2013'te,
dünya
çapında bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 5 artışla 3.1 milyar yolcu taşımacılığı
gerçekleştiği belirtilmiştir. Türkiye'de 2012'de 946 bin 897 olan ticari uçak trafiği geçen
yıl yüzde 11.9 artışla 1 milyon 59 bin 391'e, 624 bin 58 ton olan kargo trafiği yüzde
17.3 artışla 731 bin 962 tona, 131 milyon 29 bin 516 olan iç hat-dış hat toplam yolcu
sayısı da yüzde 14.5 artışla yaklaşık 150 milyona ulaşmıştır. Devlet Hava Meydanları
İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü kısa dönem tahminlerinde ise bu yıl yolcu sayısının
166.5 milyona, uçak trafiğinin 1.6 milyona ulaşacağı öngörülüyor. Söz konusu dönemde
hava yolu şirketlerinin uçak sayısı 370'ten 385'e, toplam koltuk kapasitesi 65 bin
208'den 66 bin 539'a, kargo taşıma kapasitesi ise 1 milyon 264 bin 513 kilogramdan 1
milyon 682 bin 663 kilograma ulaşmıştır. Bir önceki yıl yolcu bazında Avrupa
sıralamasında altıncı
olan Türkiye, 2013'te İtalya'yı geride bırakarak beşinci sıraya
yükseldi. İç hat yolcu trafiği, geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 17.7 artışla 76.1
31
Çizmecioğlu, s.38.
32
Ayşe Elif Yazgan ve Sema Yiğit,
“Türk Sivil Havacılık Sektörünün Uluslararası Rekabetçilik
Dostları ilə paylaş: