Fototranzistorlar aktiv çevricidir, çünki bu cihazlar işıq enerjisini elektrik enerjisinə çevirməklə yanaşı,
həm də fotocərəyanı gücləndirə bilir. Ona görə də fototranzistoru fotodiodla adi
tranzistorun birləşməsi
kimi təsəvvür etmək olar. Fototranzistorların
konstruksiyası iki p-n
kecidinə malik
və
tipli tranzistorlarda olduğu kimidir.
Onlarda da üç elektrod var: emitter,
baza və
kollektor. Baza şüalanma enerjisinə məruz qalır.
Konstruksiyasına görə fototranzistorlar şüşə
pəncərəsi olan metal korpusda hazırlanır.
Praktikada fototranzistorların iki qoşulma sxemi
Şəkil1.Fototranzistorun qoşulma sxemləri (a və b)
tətbiq edilir: sərbəst bazalı sxem şəkil 1a və bazaya sürüşmə gərginliyinin verilməsi sxemi şəkil 1b
Fototranzistorlar elə hazırlanır ki, işıq seli bazaya düşür. Adətən fototranzistorlar
ümumi emitterli sxem
üzrə qoşulur və işıqlanma olmadıqda onun kollektor keçidindən qaranlıq cərəyan axır. Baza
işıqlandırıldıqda onda əlavə elektron-deşik cütlərinin generasiyası baş verir. Bu
zaman baza üçün qeyri-
əsas yükdaşıyıcılar olan deşiklər kollektor keçidi vasitəsilə cəzb olunaraq kollektor
sahəsinə keçir və
kollektor keçidindəki əks cərəyanı yüksəldir. Baza üçün əsas yükdaşıyıcılar olan elektronlar bazada qalır
və bu halda emitter keçidinin potensial səddinin hündürlüyü azalır. Baza sahəsi şüalandırıldıqda
orada
əmələ gələn əlavə həcmi yüklənmə fototranzistorda fotocərəyanın güclənməsini təmin edir.
Fototranzistorun əsas göstəricilərinə daxildir: qaranlıq cərəyan, fotocərəyana görə güclənmə əmsalı,
cərəyanın həssaslığı, buraxıla bilən cərəyan, şüalanma gücü və büraxma zolağının eni.
Sahə fototranzistorları daha yüksək fotohəssaslığa və buraxma zolağına malikdir idarəedici
– keçidli
hazırlanır və üç elektrodu var: mənbə, mənsəb və idarəedici elektrod.
Fototranzistorlar fotodiodlar kimi avtomatika və ölçmə texnikası qurğularında,
hesablama
texnikasında, fotometriyada, optoelektron cütlərində və s. sahələrdə tətbiq olunurlar.
Dostları ilə paylaş: