2.2
Umid
2600
90,
87
3,
62
0,
85
0,
32
0,
52
3,
2
0,
55
0,
07
56
2.3
Quruq
2500
87,
9
5,
41
2,
12
0,
56
0,
73
1,
15
0,
87
1,
18
20
III
Neft konlari
3.1
Shimoliy
O‘rtabuloq
4300
78,
0
10,
6
5,
5
2,
8
1,
8
0,
6
0,
7
-
-
3.2
Sharqiy Toshli
1100
59,
9
18,
1
10,
35
4,
95
3,
28
1,
22
2,
2
-
-
Neftning fraksion tarkibi va undagi qo‘shimchalar
Neft tarkibidagi ko‘plab uglevodorodlarning har birini to‘g‘ridan to‘g‘ri aniqlash qiyin.
Shuning uchun neftning tarkibini o‘rganishda uni har hil qaynash haroratlariga bog‘liq ravishda
fraksiyalarga ajratadi.
Neftning tovarlik sifati va fraksion tarkibi laboratoriya sharoitida uni haydash yo‘li bilan
aniqlaniladi. Neftni haydash uning tarkibiga kiruvchi har bir uglevodorodni o‘zining qaynash
haroratiga bog‘liq ravishda alohida tashkil etuvchilarga ajratib olishdan iborat. Masalan
pentanning qaynash harorati +36
o
S, geksanniki esa +69
o
S ga teng. Og‘ir uglevodorodlarning
qaynash harorati juda yuqori, ya’ni +300
o
S va undan yuqori.
Laboratoriya sharoitida neftni haydash 200, 250, 300, 350 va 400
o
S haroratlarda olib
boriladi. Neftni qayta ishlash to‘g‘ridan to‘g‘ri uni haydashga asoslangan bo‘lib, atmosfera
bosimi sharoitida 350-400
o
S gacha qizdiriladi. Bu jarayon davomida neftdan benzin-ligroin
fraksiyasi bir necha 10
o
S dan 200
o
S harorat oraliqlarida, kerosin-gazoyl 200
o
S dan 300
o
S gacha,
solyarka 300
o
S dan 350
o
S gacha harorat oraliqlarida qaynab bug‘lanib chiqib ajraladi. Ulardan
so‘ng mazut (qoramoy) qoladi.
Benzin tarkibida turli guruhdagi uglevodorodlar miqdori aniqlangan. Har hil neft konlari
neft mahsuloti tarkibida asosan bir hil turdagi benzinli uglevodorodlar turli miqdorlarda
uchraydi. Nazariy jihatdan benzin tarkibidagi uglevodorodlar va ularning izomerlari soni 500
tagacha yetadi. Neftning benzin va boshqa fraksiyalarining tarkibidagi 150-200 turdagi alohida
uglevodorodlari o‘rganilgan.
Kerosin-gazoyl fraksiyasi tarkibida parafinli va monotsiklli naftenlar, aromatik
uglevodorodlar va bitsiklik uglevodorodlar mavjud.
Neftning moyli fraksiyasi tarkibiga solyarka, mazutdan ajralib chiqadigan juda og‘ir va
murakkab aralashma tuzilishidagi uglevodorodlar kiradi. Bunday uglevodorodlar molekulalarida
20 ta va undan ortiq uglerod atomlari mavjud. Bu uglevodorodlarning ichida benzol, naftalin,
fenantren gomologlari, molekulasida 2-3 halqali naften-aromatik uglevodorodlar va ularning
izomerlari, hamda normal va izomer tuzilishidagi yuqori molekulyar parafinli uglevodorodlar
mavjud.
Neftni
fraksiyalarga
ajratishda
ko‘pgina
to‘yinmagan
uglevodorodlar
(
Dostları ilə paylaş: