Azərbaycan Milli Kitabxanası
Yüklə 5,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ədəbiyyat
- İnternetdə
- Rus dilində
|
Hüseyn Məmməd oğlu Ərəblinski (Hüseynbala Xələfov) 1881-ci ildə Bakıda doğulmuşdur. Azərbaycan romantik aktyor məktəbinin banisi sayılan Hüseyn, ilk təhsilini mol- laxanada aldıqdan sonra, 1893-cü ildə rus-tatar məktəbində oxumuş- dur. Məktəb illərində teatr dərnə- yinin qoyduğu tamaşalarda həvəslə oynayan Hüseyn, qohumlarının və yaxınlarının etirazlarına baxmayaraq həyatını teatra bağlamaq qərarına gəlmişdir. Rus dilini və ədəbiyyatını mükəmməl öyrənən aktyor, 1900-cü ildə hərbi məktəbə daxil olmaq üçün Tiflisə getmiş, ancaq nəslən hərbi qulluqçu ol- madığına və özünün həmin sahədə müəyyən iş stajının yoxluğuna görə onu məktəbə qəbul etmə- mişlər.
Hüseyn Ərəblinski ilk dəfə səhnəyə 1897-ci ildə Mirzə Fətəli Axundovun “Lənkəran xanının vəziri” komediyasında Mehtər Kərim rolunda çıxmışdır. 1905-ci ildə Lənkəran qastrolu zamanı Nəcəf bəy Vəzirovun “Müsibəti Fəxrəddin” tamaşasında oyna- dığı Fəxrəddin obrazı Hüseynə şöhrət qazandırmışdır. 1906-cı ildə Ərəblinski “Nicat” cəmiyyəti nəz- dindəki teatr truppasına daxil olmuş və 1913-cü ilədək bu truppa ilə tamaşalarda iştirak etmişdir. Sonralar o, “Səfa” cəmiyyətinin truppasına keçmiş, 1918-ci ildən isə Zülfüqar və Üzeyir Hacıbəyli qardaşlarının teatr truppasında işləməyə başlamışdır.
həm də rejissor kimi fəaliy- yət göstərmiş və teatra baş rejissor təyin olunmuşdur. H.Ərəblinski Azərbay- canın ilk peşəkar rejissoru hesab edilir. Obrazın daxili aləmini dərindən duymaq və açmaq, əsərin səciyyəvi xüsusiyyətlərini incə detal- larla verə bilmək qabiliy- yəti Ərəblinskinin rejis- sorluq sənətinin əsas mə- ziyyətlərindən olmuşdur. Onun hazırladığı tamaşalar böyük maraqla qarşılanırdı. Azərbaycan teatrının re- pertuarına Azərbaycan ta- rixi və milli müstəqillik uğ- runda hərəkatla bağlı səhnə əsərlərinin daxil edilməsin- də Ərəblinskinin böyük ro- lu olmuşdur. Ərəblinskinin aktyor tə- biətinə faciəvilik və roman- tik pafos daha yaxın olmuş- dur. O, S.Lanskoyun “Qə- zavat” əsərində Əhmədbəy Şamxal, Ş.Şaminin “Dəmir- çi Gavə” əsərində Gavə,
2011 130 illiyi Hüseyn Ərəblinski 1881-1919
Aktyor
401 Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin “Bəxtsiz çavan”ında Fərhad, N.Nərimanovun “Nadir şah” əsərində Nadir şah və s. rolları yüksək sənətkarlıqla oynamışdır. Yaradıcılığında milli teatr ənənələri ilə klassik Avropa teatr mədəniyyətini üzvi surətdə birləşdirən Ərəblinski müxtəlif janrlı əsərlərdə inandırıcı və parlaq obrazlar yaratmışdır. 1910-cu ildə V.Şekspirin “Otello” əsərində yaratdığı Otello obrazı Ərəblinski yaradıcılığının zirvəsi sayılır. Ərəblinski musiqili teatr səhnəsində də fəaliyyət göstərmişdir. Azərbaycan operasının birinci və ən məşhur tamaşası olan Üzeyir Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” operası 1908-ci ildə H.Ərəblinski tərəfindən tamaşaya qoyulmuşdur. Bundan sonra Ü.Hacıbəylinin “Əsli və Kərəm”, “O olmasın , bu olsun”, “Şah Abbas və Xurşidbanu”, “Aşıq Qərib”, “Evliykən subay”, “Əlli yaşında cavan” və s. əsərlərinin quruluşçu re- jissoru olmuşdur. Azərbaycanda peşəkar səhnə ustalarının yetiş- dirilməsində Ərəblinskinin böyük xidməti olmuşdur. O, Azərbaycan dramaturgiyası və teatrının fəal təbliğatçısı olmuş və bu işdən ötrü Cənubi Qafqaz, Şimali Qafqaz, Volqaboyu, Orta Asiya və Krım şə- hərlərinə qastrol səfərləri etmişdir. Azərbaycanda kino sənətinin yaradılmasında da Ərəblinskinin rolu olmuşdur. 1916-cı ildə “Neft və milyonlar səltənətində” adli ilk Azərbaycan bədii fil- mində Ərəblinski baş rolda – Lütfəli bəy rolunda çə- kilmişdir. Azərbaycan teat- rını dünya səviyyəsində təbliğ etmək, ölkədə kino sənətini inkişaf etdirmək kimi böyük arzularla yaşa- yan Hüseyn Ərəblinskinin həyatına xaincəsinə sui- qəsd edilmişdir. Qohumla- rından birisi onların nəslin- dən aktyor olmayacağını bildirərək Ərəblinskini hə- dələmiş, ondan peşəsini də- yişməyi tələb etmişdir. Hər dəfə rədd cavabı alan dayısı oğlu Əbdülxalıq 1919-cu il martın 17-də Ərəblinskini öldürmüşdür. Hüseyn
Ərəblinskinin məzarı Fəxri Xiyabandadır. Sumqayıt Dövlət Musiqili Dram Teatrı və Bakı küçə- lərinin biri görkəmli sənət- karın adını daşıyır. Sabit Rəhmanın “Son faciə” po- vesti ona həsr olunmuşdur.
Əhmədov, S. Hüseyn Ərəblinski /S.Əhmədov //Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət.- Bakı, 2006.- S.142-143. Məhərrəmova, T. Bir aktyorun faciəsi: görkəmli aktyor və rejissor Hüseyn Ərəblinski haq. /T.Məhərrəmova //Kaspi.- 2006.- 17 mart.- S.6. Rəhimli, İ. Hüseyn Ərəblinski /İ.Rəhimli //Azərbaycan teatr tarixi.- Bakı, 2005.- S.157-162.
www.anl.az www.az.wikipedia.org
402
Nobel Mükafatları – (illik bey- nəlxalq mükafatlar) onları təsis etmiş İsveç mühəndis-kimya- çısı, ixtiraçı və sənayeçi Alfred Bernhard Nobelin adınadır. 1901-ci ildən verilir. Nobelin vəsiyyətinə əsasən onun ölü- mündən sonra qalan kapital Nobel fondunu təşkil etmişdir; əvvəllər 32 mln. İsveç kronası olan həmin məbləğin 12.4%-i (3.74 mln krona) Bakıdakı “Nobel qardaşları” şirkətindən A.Nobelə düşən səhmin hesabına idi. Bu vəsait səhm, istiqraz və borcda yerləşdirilmişdi. Onlardan götü- rülən gəlir hər il bərabər hissəyə bölünür və Nobel Mükafatları formasında fizika, kimya, fiziologiya, yaxud tibb, ədəbiyyat sahəsində ən yeni nailiyyətlər və əvvəlki işlərə (əgər onların əhəmiyyəti sonradan aşkar edilibsə), həmçinin sülhü möhkəmləndirmək sahəsindəki fəaliyyətə görə verilir. 1968-ci ildə İsveç Dövlət Bankı özünün 300 illiyi münasibətilə iq- tisadiyyat elmləri sahəsində işlərə görə Nobel xatirə mükafatını təsis etmişdir. Nobel mükafatı – üzərində A.Nobelin təsviri və müvafiq yazı olan qızıl medal, diplom və müəyyən məbləğdə pul çekindən ( Nobel fondunun illik gəlirindən asılı olaraq 30-70 min dollar) ibarətdir. Nobel Mükafatlarını Nobelin vəsiyyətinə görə Stokholmda Kral EA, Kral Karolina Tibb-Cərrahiyyə İnstitutu, İsveç Ədəbiyyat Akade- miyası, sülh mükafatını isə Norveç parlamentinin xü- susi Nobel Komitəsi verir. Sülh mükafatından başqa
bütün mükafatlar yalnız fərdi (yəni ayrı-ayrı şəxs- lərə) və ancaq bir dəfə veri- lir. İstisna olaraq M.Sklo- dovskaya-Küriyə (1903 və 1911-ci ildə), L.Polinqə (1954 və 1962) və C.Bar- dinə (1956 və 1972) Nobel mükafatı iki dəfə verilmiş- dir. Bir qayda olaraq, Nobel Mükafatları yalnız sağ olan şəxslərə verilir. Nobel Mü- kafatları namizədləri irəli sürmək hüququ olan şəxslər (təşkilatların hüququ yox- dur) Nobel Mükafatları haqqında əsasnamədə mü- əyyən edilmişdir. (Məsələn Nobel Mükafatları laureat- ları bu hüquqa malikdir). Namizədlər haqqında tək- liflər fevralın 1-dək Nobel Mükafatları üzrə 6 müvafiq komitəyə göndərilir. Təq- dim olunmuş işlərin müza- kirəsi və səsvermə məxfi şəraitdə keçir. Mətbuatda yalnız qisa şəkildə əsas- landırılmış qərar dərc olu-
2011 110 illiyi
Nobel Mükafatları 1901
403 nur (sülh mükafatlarının verilmə səbəbi göstərilmir). Mükafat verilməsi haqqında qərardan şikayət vermək və ya onu ləğv etmək olmaz. Nobel mükafatının təqdim olunması mərasimi dekabrın 10-da, Nobelin ölümünün il dönümü günü – Stokholmda və Osloda keçirilir. Nobel mükafatlarından bəzən qərəzli məqsədlər üçün istifadə olunur. Bu vaxta kimi 815 şəxs Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Bunun da 25 nəfəri qadındır. Nobel mükafatı alanların 60-65% ABŞ, Almaniya, İngil- tərənin payına düşür. Bunun da əsas səbəbi həmin ölkələrdə xüsusi təyinatlı mərkəzlərin fəaliyyəti ilə bağlıdır. Keçmiş SSRİ-də 21 nəfər Nobel mükafatı almışdır. Bu vaxta kimi 6 nəfər müsəlman Nobel Mükafatı almışdır: Ə.Sədat, A.Salam, N.Maxfuz, Y.Ərəfat, Ş.Ədabi, O.Pamuk. Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 1996-cı il 70 saylı qə- rarı əsasında Azərbayanda Nobel İnformasiya Mərkəzi yaradılmışdır. Bu dünyada sayca 5-ci mərkəzdir (ABŞ, Almaniya, İngiltərə, Rusi- yadan sonra). Mərkəzin nəzdində xüsusi ekspertlər qrupları fəaliyyət göstərir. Hazırda Beynəlxalq Nobel İnformasiya Mərkəzinin hə- qiqi üzvü, BNİM Qafqaz və Orta Asiya ölkələri üzrə sə- lahiyyətli nümayəndəsi B.Ələsgərovdur.
Əliyeva, A. Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatı laureatları /A.Əliyeva.-Bakı: Elm, 2004.- 234 s. Xəlilov, Ə. Nobel mükafatı laureatları görkəmli kimyaçılar /Ə.Xəlilov.- Bakı: Nərgiz. 2003.- 187 s. Mirzəyev, M. Nobelçi fiziklər /M.Mirzəyev.- Bakı: Nasir, 2001.- 98 s. Şəkərəliyev, A. Nobel mükafatı alan iqtisadçılar /A.Şəkərəliyev.-Bakı: Elm, 2005.- 240 s.
Лауреаты Нобелевской премии: энциклопедия.- М.: Прогресс, 1992.-740 с. Нобелевская премия.- М.: Наука, 2009.-290 с.
www.cabmin.gov.az
404
Əbülhəsən Əlibaba oğlu Ələkbərzadə 1906-cı ildə İsmayıllı rayonunun Basqal kəndində, kəndli ailəsində anadan ol- muşdur. 1912-ci ildə burada kənd ib- tidai məktəbini bitirmişdir. Erkən yaş- larından məşəqqətli əməyin bütün ağır- lığını duymuşdur. Bu da onun xarakte- rini bir çox cəhətdən formalaşdırmış və mətinləşdir- mişdir. Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra 1925-ci ildə Bakı Darülmüəllimini bitirmişdir. İnqilabın ilk illərində o, Dərbənd şəhərində Pedaqoji texnikumda müəllim işləmiş, böyüməkdə olan nəslə savad öyrətmişdir. Ə.Əbülhəsən ədəbiyyata 20-ci illərin əvvəlində gəlmişdir. Ədəbi fəaliyyətə “Maarif və mədəniyyət” jurnalında çap olunan “Sofi” hekayəsi ilə başlamışdır. Onun ilk hekayələri kəndlilərin həyatına həsr olunmuşdur. Yazıçının ilk romanı olan “Yoxuşlar”, kənddə barışmaz sinfi mübarizədən bəhs edir. İstedadla yazılmış bu əsər Azərbaycan romanında müasir mövzunun bünövrəsini qoymuşdur. Ə.Əbülhəsənin ədəbiyyatımızda görkəmli hadisəyə çevrilən “Dünya qopur” romanı sovetlər hakimiyyətinin təşəkkülü və möhkəmlənməsi uğrunda Azərbaycan xalqının mübarizəsinə həsr edilmişdir. Ədibin bunun ardınca yazdığı bir çox povestləri və hekayələri Azərbaycan nəsrinin inkişafına sanballı töhvə olmuşdur. Moskvada sovet yazıçılarının qurultaylarında, Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti günlərində, ayrı-ayrı respublikaların ongünlüklərində və s. tədbirlərdə iştirak etmişdir. Böyük Vətən mühari- bəsi illərində Əbülhəsən silaha sarılaraq mənfur düş- mənə qarşı vuruşmuş, eyni zamanda yaradıcılıq fəaliy- yətini də davam etdirmiş- dir. Müharibədən bəhs edən bir sıra əsərləri vardır. Bunlara “Krım hekayələri”, “Oğullar və atalar”, “Dost- luq qalası” və s. əsərlərini misal göstərmək olar. Ə.Əbülhəsən Azərbay- can Kinematoqrafiya Ko- mitəsində baş redaktor iş- ləmiş, uzun müddət “Azər- baycan” ədəbi-bədii jurna- lına başçılıq etmiş, Azər- baycan Yazıçılar İttifaqının məsləhətçisi olmuşdur. Döyüş və ədəbi-ictimai fəaliyyətinə görə 1979-cu ildə Azərbaycanın Xalq yazıçısı adına layiq görül- müş, üç dəfə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni (1966, 1971, 1976), fəxri fərmanlar və döyüş medal- ları ilə təltif edilmişdir.
2011
105 illiyi
1906-1986
Yazıçı 405 Əbülhəsən Əlibaba oğlu Ələkbərzadə uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra 1986-cı il mayın 21-də 81 yaşında vəfat etmişdir. Doğma kəndində dəfn olun- muşdur. Bakı küçələrindən biri onun adını daşıyır.
Ədəbiyyat Povestlər və hekayələr /Əbülhəsən; red. C.Bağırov; Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.- Bakı: “E.L” NPŞ MMC, 2006.- 400 s İsmayılov, Y. Əbülhəsənin yaradıcılığı.- Bakı: Elm, 1986.- 208 s. Cəfərov, M. Ə.Əbülhəsənin nəsrinin dili.- Bakı: APU, 1992.- 97 s.
www.az.wikipedia.org www.ismayilli.aztelekom.org www.kataloq.az
406 Seyid Məhəmmədhüseyn Behcət Təbrizi (Məmmədhüseyn Şəhriyar) 1906-cı ildə Təbriz şəhərinin Bağme- şə bölgəsində, o zamanın tanınmış hü- quqşünaslarından Hacı Mirağa Xoş- ginabinin ailəsində dünyaya gəlmiş- dir. İlk təhsilini kənd məktəbində Molla İbrahim adlı bir axunddan almış və bu savadlı, qayğıkeş, mehriban müəllimini həmişə böyük hörmətlə yad etmişdir. O, ibtidai və orta məktəbləri Təbrizdə başa çatdırmış, məşhur “Talibiyyə” ruhani mədrəsəsində isə görkəmli müəllimlərdən ərəb dili və ədəbiyyatından dərs almışdır. İlk şeirini Təbrizdəki “Məhəmmədiyyə”orta məktəbinin buraxdığı “Ədəb” adlı jurnalda dərc etdirmişdir. Şəhriyar Təbrizdə orta təhsilini bitirdikdən sonra Tehrana gedərək, əvvəlcə 1921-ci ildə Tehran Dar-ül- fünununda, sonra isə Tibb fakultəsində ali təhsil almağa başlamışdır. Lakin fakültənin sonuncu kur- sunda təhsilini yarımçıq qoyub dövlət qulluğuna gir- məyə məcbur olmuşdur. XX əsr Azərbaycan poeziyasının ən görkəmli nümayəndələrindən biri olan Məhəmməd Hüseyn Şəhriyar öz əsərləri ilə sağlığında klassiklər səviy- yəsinə yüksəlmişdir. Şəhriyar klassik şeirin bütün janrlarında yazmış, ədəbiyyatı yüksək məzmunlu qəzəl, qəsidə, məsnəvi, qitə və rübailərlə zənginləşdir- mişdir. İlk yazdığı qəzəllərində nakam məhəbbətdən bəhs edən şairin “Sızlayır əhvalıma sübhə kimi tarım
mənim” misrası ilə başla- nan qəzəli də bu qəbildən- dir. Ziyalıların acınacaqlı taleyindən bəhs etdiyi şeir- ləri “Elm və hikmət”, “Kə- malülmülkün ziyarəti” ad- lanır. “Eynşteynə müraciət” adlı məsnəvisi də məşhur əsərlərindən biridir. Şair “El bülbülü”, “Qafqazlı qardaşlar ilə görüş”, “Gö- züm aydın” şeirlərində Ara- zın bu tayında olan qardaş- lar ilə görüş həsrətini dilə gətirir. Şəhriyarın ilk şeir kitabı 1931-ci ildə Tehranda üç böyük şair və alimin – Mə- liküşşüəra Baharın, Səid Nəfisinin və Pəjman Bəxti- yarinin müqəddimələri ilə nəşr olunmuşdur. Milli ədə- biyyatın və mədəniyyətin qorunması və inkişafı uğ- runda fədakarlıqla çalışan vətənpərvərlərin səyi ilə “Heydərbabaya salam” əsə- ri 1954-cü ilin mart ayında Təbrizdə nəşr olunmuşdur. Şəhriyarın ən məşhur əsəri
2011
105 illiyi
Məmmədhüseyn Şəhriyar 1906-1988
Şair
407 “Heydər Babaya salam” adlanır. Bu əsər 1954-cü ildə Heydərbaba dağının ətəyində keçən uşaqlıq illəri xatirəsinə həsr edilmişdir. Həmin nəşrə müqəddimə yazmış alimlər – Mehdi Rövşənzəmir və Əbdüləli Karəng onu yüksək qiymət- ləndirmiş, haqlı olaraq bu poemanın dünya ədəbiyya- tının bir sıra nadir əsərləri ilə eyni səviyyədə dayandı- ğını göstərmişlər. Şair ömrü boyu Şimali Azərbaycanı, Bakını görə bilməsə də, bu mövzuda xəyali səyahət etmiş, vüsal şeirləri yazmış, Şimali Azərbaycan şairlərindən Süley- man Rüstəm, Məmməd Rahim, Bəxtiyar Vahabzadə, Nəbi Xəzri və başqaları ilə əlaqə saxlamış, öz əsərlə- rində tez-tez, Sabiri, Üzeyir bəyi, Səməd Vurğunu xatır- layaraq yad etmişdir. Daha çox Şəhriyar təxəl- lüsü ilə tanınan böyük Azərbaycan-İran şairi şeir- lərini Azərbaycan və fars dillərində yazmışdır. Məhəmməd Hüseyn Şəhriyar 18 sentyabr 1988- ci ildə vəfat edib. Onun və- fat etdiyi gün, yəni 18 sentyabr hər il İranda “Milli şeir günü” kimi qeyd edilir. Ədəbiyyat Seçilmiş əsərləri /M.Şəhriyar; tərt. ed. N.Rizvan, X.Quliyeva, İ.Qəribov; ön sözün müəl. B.Nəbiyev.- Bakı: Avrasiya Press, 2005.- 480 s. Seçilmiş əsərləri /M.Şəhriyar; red. Hey. Ə.Quliyev (baş red.) və b.; tərt. və ön söz. Müəl. İ.Həbibbəyli; red. T.Əhmədov.- Bakı: Çaşıoğlu, 2004.-272 s.;
(Azərbaycan ədəbiyyatı) Şəhriyarın divanı /M.Şəhriyar; haz. M.İsmayılzadə.- Bakı: Beynəlxalq Əlhuda, 2003.
Heydər babaya salam /M.Şəhriyar; tərc. K.Məşrutəçi.- Tehran: Neqahe Səbz Xelağan, 2009. Nəbiyev, B. Kəlamın vüsəti //M.Şəhriyar. Seçilmiş əsərləri.- Bakı, 2005.- S.4-34. Şəhriyar fars dilli ədəbiyyatşünaslıqda: [fars dilindən tərcümə] /tərc. ed. S.Nabioğlu; ön söz. Müəl. Qulamrza, S.; elmi red. V.Sultanlı; Dünya Azərbaycanlarının Əlaqələndirmə Şurası; Ana dili fondu.- Bakı: Nurlan, 2006. Quliyev, E. Şəhriyar poeziyası və milli təkamül: [monoqrafiya] /E.Quliyev; red. H.Qasımov.- Bakı: Elm, 2004.
www.abiyeshan.blogcu.com www.anl.az www.az.wikipedia.org www.edebiyyat.az www.vatanbaku.turkblog.com www.adam.az Nailə Alışova 408
Mikayıl Cabbar oğlu Zeynalov 1926-cı ildə Tovuz rayonunun Azaflı kəndində anadan olub. Erkən yaşlarından “Solğun”, “Coşqun” təxəllüsləri ilə şeirlər yazan aşıq- şair az sonra təxəllüs kimi doğma kəndinin adını götürüb. Mikayıl Azaflı o xoşbəxt insanlardandır ki, xalqın yaddaşında ozan, ustad aşıq, saz-söz ustası, el sə- nətkarı – şair, bəstəkar kimi yaşayır. Qurbani kimi, Ələsgər kimi, indi onu da “aşıq” adlandırırıq. Onların keçdiyi yol böyük yoldur. Bu yolun başlanğıcında adlarını bilmədiyimiz çox qədim ozanlar durur, onların bizə çatan son və ən qədim nümayəndəsi Dədə Qorqud dayanır. Sonralar bu yol Qurbani, Abbas Tufarqanlı, Xəstə Qasım, Valeh, Alı, Ələsgər sənəti ilə inkişaf edib. Mikayıl Azaflı XX əsrin ikinci yarısında xalqın yetişdirdiyi görkəmli el sənətkarıdır, şairdir, eyni za- manda görkəmli saz havaları yaradan ustaddır. Sovet dövründə Mikayıl Azaflının əsərləri toplu şəkildə işıq üzü görə bilməyib. Mikayıl Azaflının təcnis yaradıcılığı çox zəngindir. Aşıq, təcnisin 28 növündə şeirlər yazmış, struktur- forma tələbləri ilə bərabər, mənaya da ciddi diqqət yetirmişdir. Bunlar onun yaradıcılığının nə qədər əl- van olduğunu aydın göstərir. Mikayıl Azaflının gözəl müxəmməsləri də var. 16- lıq şəklində yazılmış bu müxəmməslərin misralarını aşıqlar asanlıqla 8 hecalı şeir kimi bölüb oxuyurlar. Adi müxəmməslərlə yanaşı, qoşayarpaq cığalı müxəm- məsləri də maraqlıdır. Vücudnaməsi, divaniləri, sicilləmələri, ustadnamələ- ri, cahannamələri vardır. Mikayıl Azaflı bir vaxt- lar “Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin qara siyahısına düşmüş” və 1961-1964-cü illərdə həbsxana həyatı ke- çirmişdir. Həbsxanada bir sıra şeirlər yazmışdır. Tər- tibçilər həmin şeirləri “Zin- dan şeirləri” adı altında ver- mişlər. Azaflı – Şəhriyara, Səməd Vurğuna, Qarslı Aşıq İslama, Hüseyn Bo- zalqanlıya, Aşıq Ələsgərə, Aşıq Alıya, Aşıq Şəmşirə, Aşıq İmrana, qızı Marala, Aşıq Pəri məclisinə, Mül- külü Həsənə, Cahan Əfru- za, Əli Kafkasiyalıya, Os- man Sarıvəlliyə, Aşıq Mir- zəyə və bir sıra başqa şəxs- lərə ithaflar yazmışdır. Qar- şılıqlı olaraq ona da baş- qalarının ithafları vardır. Bunlardan əlavə, Azaflı bir
2011 85 illiyi Mikayıl Azaflı 1926-1990
Aşıq 409 sıra görkəmli aşıqların, şairlərin ünvanına mərsiyələr yazmışdır. Mikayıl Azaflı coşqunluqla yazıb-yaradan, aşıq sənətini inkişaf etdirən, sağlığında klassikləşən ustad aşıq idi. Mikayıl Azaflı 1990-cı ildə dünyasını dəyişmiş, doğma kəndində dəfn
edilmişdir.
Qoca Azaflıyam /M.Azaflı; tərt. ed. Və ön söz. Q.Paşayev, M.Azaflı; red. M.Qasımlı, G.Azaflı.- Bakı: Nurlan, 2008.-128 s. Kazımov, Q. Azaflı yaradıcılığına salınan işıq /Q.Kazımov //Azərbaycan.- 2009.- 13 yanvar.- № 8.- S.5. Paşayev, Q. Azaflı /Q.Paşayev //Mədəni maarif.- 2009.-№ ½.- S.51-53. Yaqub, Z. Azaflı çinarı: aşıq Mikayıl Azaflı haqqında /Z.Yaqub //Ədəbiyyat qəzeti.- 2008.- 18 aprel.- S.8.
www.anl.az www.az.wikipedia.org www.kitab.az Nailə Alışova 410 YUBİLYARLARIN ƏLİFBA GÖSTƏRİCİSİ A
Abbasov Akim Əli oğlu-100 148 Abbasov Əsgər Məmmədis- mayıl oğlu-95 112
Abbasov Qurban Abbasqulu oğlu-85
267, 285
Abbasov Midhət Teymur oğlu-85
196 Abaszadə Abasqulu Ağabala oğlu-105 111
Abdullayev Aydın Ələkbər oğlu-65
215 Abdullayev Aydın Həsən oğlu-60 111
Abdullayev Cahangir Məmməd oğlu-110 148 Abdullayev İslam Əbdül oğlu-135 380
Abdullayev Məzahir Ağaverdi oğlu-100 170 Abdullayev Mikayıl Hüseyn oğlu-90 320,338
Abdullazadə Gülnaz Abutalıb qızı-65 247 Ağalarov Abbas Fərhad oğlu- 100 197
Ağalarova Dünya Ələkbər qızı-105 318 Ağaoğlu Məhəmməd-115 217 Ağamirov Midhət Mirmusa oğlu-90
149 Ağayeva Xurşid Həsən bəy qızı-105 112
Axundov Vəli Yusif oğlu-95 148, 158
Axundova-Bağırbəyova Sona Əbdül qızı-115 378 Axundova Elmira-100 111 Axundova Rəfiqə Hacı qızı- 80 217
Allahverdiyev Mahmud Qara oğlu-80
146 Aristoksen (e.ə. 354-300) 2365 378
Aristotel (Ərəstun) (e.ə. 384- 322) 2395 378 Arazlı Abbas-75 146 Aslanov Aslan Məmməd oğlu-85 7,12
Aşıq Əhməd-90 381 Aşıq Ələsgər-190 381, 391 Aşıq Hüseyn Cavan-95 381 Aşurbəyli Sara Balabəy qızı- 105 5,32
Atakişiyev Əlisəttar Ələsgər oğlu-105 320, 350
Atakişiyev Rafiq (Rauf) İsrafil oğlu-85 380 Atatürk Mustafa Kamal-130 377, 397
Atillanın (406-453) anadan olmasının 1611 illiyi 377 Azaflı Mikayıl-85 381, 408 Azayev Əlisəfa Soltan oğlu- 60 194
Azəroğlu Balaş-90 292,300 Aznaurov İsgəndər Söhrab oğlu-55 216,
230
411 B
Babayev Aqşin Əlisəttar oğlu-75
292,309
Babayev Rafiq Fərzi oğlu-75 69,103 Babayeva Ələviyyə Hənifə qızı-90 215,
226 Babayeva Çimnaz Məmməd qızı-65 321
Babazadə Baba Qurbanqulu oğlu-100 111 Bağırov Allahverdi Teymur oğlu-65 110,136
Bağırov Zakir Cavad oğlu-95 69,86 Bağırova Bəsti Məsim qızı- 105 378
Bağırzadə Faiq Məmməd oğlu-85
68 Balasaquni Yusif Xass Hacib oğlu-990 373
Barto Aqniya Lvovna-105 37
Bartok Bela-130 69
Bayramov Həbib Əbdülhüseyn oğlu-85 171, 180
Bayramov Hüseyn Abbas oğlu-95
373 Bayramov Soltanağa Nəhmət oğlu-75 267,
276 Bayramzadə Əlirza Baxşəli oğlu-100 67
Bexer İohannes Robert-120 147
Belinski Vissarion Qriqoryeviç-200 169 Bellini Vinçenso-210 294 Berinq Vitus İonassen-330 377 Berq Lev Semyonoviç-135 68
Bədəlbəyli Şəmsi Bədəl 40,58 oğlu-100 Bəktaşi İnayət Heydər oğlu- 80
66 Billuri Hökumə İbrahim qızı- 85 65,70
Brahe Tixon-465 318
Bulqakov Mixail Afanasyeviç-120 146 Burdenko Nikolay Niloviçin- 135 170
Buzoni Ferruçço Benvenuto- 145
111 Bünyadov Ziya Musa oğlu- 90 319,
348
C
Cahangirov Cahangir Şirgəşt oğlu-90 171,
191 Cavanşir-1395 377, 384 Cəfərzadə Əzizə Məmməd qızı-90 316,
359 Cəlil Musa-105 37, 53 Cəlilov Afiyəddin Cəlil oğlu- 65 216
Cuvarlı (Cuvarlinski) Cavad Nəcəf oğlu-125 39
Ç
Çələbi Övliya-400 68
D
Dadaşov İbrahimpaşa Hüseyn oğlu-85 112
Dadaşov Rafael Məlik oğlu- 6
412 65
Dadaşov Soltan Baba oğlu- 105
149 Dadaşzadə Araz Məmməd oğlu-75
Dağlı Seyfəddin-90 215, 240
Davudova Mərziyə Yusif qızı-110 320, 329
De Sika Vittorion-110 196
Dekart Rene-415 68,105
Diks Otto-120 320
Disney Uolt-110 320,325
Donatello-625 379 Dostoyevski Fyodor Mixayloviç-190 292,
302 Drayzer Teodor-140 215, 241
Dürer Albrext-540 149
Dvorjak Antoni-170 247
E Edilov Yelmar Şahmar oğlu- 65 110,
126 Ehtisami Pərvin-105 373 Elcanlı Sadıq-55 4 Eminov Allahverdi İsgəndər oğlu-70 109
Eyvazov Fərman Allahverdi oğlu-80
65
Ə
Əhmədov Həsən Əbdüləli oğlu-135
379 Əhmədov Hüseyn Mustafa oğlu-85
195, 205
Əhmədov Riad Fikrət oğlu- 318,
55 340 Ələkbərzadə Çingiz Əbülhə- sən oğlu-75 266
Ələkbərzadə Əbülhəsən Əlibaba oğlu-105 372, 404
Əlibəyli Ənvər Əliverdi oğlu-95
109,113 Əlikişibəyov Mustafa Məmməd oğlu-110 319
Əliverdibəyov Nazim Ağalar oğlu-85
218, 219
Əliverdizadə Kərim Səlim oğlu-100 111 Əliyev Aqil Əlirza oğlu-85 318, 331 Əliyev Cəmil Əziz oğlu-65 68,99 Əliyev Əbülfət Əsəd oğlu-85 321,363 Əliyev Firudin Əli oğlu-75 39 Əliyev Hüseyn Əlirza oğlu100
112, 134
Əliyev İlham Heydər oğlu-50 318, 342
Əliyev İlham Müzəffər oğlu- 50
148, 152
Əliyev Kamil Müseyib oğlu- 90
268, 278
Əliyev Tamerlan Əziz oğlu- 90
267 Əliyev Yavər Yaqub oğlu-55 170 Əliyeva Fərəh Şirməmməd qızı-50
247 Əliyeva-Kəngərli Aybəniz İbrahim qızı-65 171,
176 Əlizadə Əbdülkərim Əli oğlu-105 5 Əlizadə Ələşrəf Əbdülhüseyn oğlu-100 110
Əlizadə Mübariz-100 316
Əmir Teymur-675 110,
124 413 Ərəblinski Hüseyn -130 379, 400
Əsədov Əsəd Soltan oğlu-55 67 Əsədov Məhəmməd Nəbi oğlu-70 318
Əsədullayev Şəmsi-170 378, 393
Əsgərova Salatın Əziz qızı- 50
317, 336
Əşrəf (Eşref) Mehmet-165 373
Əyyubov Əsgər Cabbar oğlu- 85
217 Əyyubov Tələt Ömər oğlu-95 373 Əzimi Səfurə-65 7 Əzimov Cəbrayıl Əlimuxtar oğlu-85
149 Əzimov Nəriman Abbasqulu oğlu-75 170
Əzizbəyov Şamil
Əbdürrəhim oğlu- 105
39
F
Fadeyev Aleksandr Aleksan- droviç-110 317
Faradey Maykl-220 246
Fəqir Hacıağa -175 372
Fəna Mirzə Rəhim-170 372 Fətəli xan Hüseynəli xan oğlu-275 377
Flober Qustav-190 317
Franklin Bencamin-305 5,20
G Gerasimov Sergey Apollina- riyeviç-105 171
Gəncəli Novruz-90 245,
255 Gəncəvi Nizami-870 372, 389
Göyalp Ziya-135 373,
395 Göyçəli Bəhmən-95 149 Gülgün Mədinə-85 4,19
H Hacıbəyli Ceyhun bəy Əb- dülhüseyn oğlu-120 37, 42
Hacıyev Aydın Səfər oğlu-75 5 Hacıyev Etibar Firudin oğlu- 40 110,117
Hacıyev Tofiq İsmayıl oğlu- 75
146, 150
Hacıyeva Nina Alekseyevna- 85
170 Haqverdiyev Əyyub Məmmədəli oğlu-100 69 Haqverdiyev Xanlar Məm- məd oğlu-105 247,
259 Haqverdiyev Məşədi Zeynal- 150 380
Haşımov Bakir Musa oğlu-85 380 Heydərov Arif Nəzər oğlu-85 170 Heydərov Kəmaləddin Fəttah oğlu-50
195 Heydərov Nəzər Heydər oğlu-115 377
Həbibzadə Əmir Şamil oğlu- 95
6 Həsənov İlham Gülbala oğlu- 35 148,
155 Həsənzadə Nəriman Əliməmməd oğlu-80 37, 54
Hidayətzadə İsmayıl Hüseyn oğlu-110 218 Hüseynli Qəmbər Muxtar oğlu-95 111,
128 414 Hüseynov Böyükağa Murtuza oğlu-85 65
Hüseynov Cəlil Yusif oğlu- 115 319 Hüseynov Elşən İbrahim oğlu-35 170
Hüseynov Əlikram Həsən oğlu-85
112 Hüseynov Əyyub Müseyib oğlu-95 247,
250 Hüseynov Sadıq Dayandur oğlu-50 195,
213 Hüseynova Sofiya Həsən qızı-85 39
Hüseynzadə Ədilə Hacağa qızı-95
112 Hüseynzadə Məcid Əziz oğlu-95 217
Yüklə 5,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|