bunday shakllanadi:
boshqa sharoitlar bir xil bo‘lganida past narxlarda talab
hajmi yuqori narxlardagiga qaraganda ko‘proq bo‘ladi.
«Boshqa sharoitlar teng, bir xil bo‘lganda» – bu qoidaning muhim qismidir. Biz
bir qadar ishonch bilan tovarning narxi tushganida unga bo‘lgan talab ko‘proq
bo‘ladi, deb ta’riflashimiz mumkin, lekin biz bunda boshqa omillarning o‘zgarmay
qolishiga yo‘l qo‘ygan holdagina yuqoridagi fikrni tasdiqlashimiz mumkin. Agar
tovarning
narxi tushib boraversa, iste’molchilarning daromadlari, ularning didlari
yoki boshqa tovarlarning narxlari ham o‘zgarib borsa, narxi pasaytirishning
oqibatlari nimaga olib kelishini oldindan aytish qiyin bo‘lib qoladi.
Talab qiyshiq chizig‘ining shakli.
Talabning qiyshiq chizig‘i – nuqtalari xaridor ma’lum
vaqt davomida
tovarlarning turlicha miqdorini qaysi narxlarda sotib olishlari mumkinligini
ko‘rsatuvchi qiyshiq chiziqdir.
Nimaga talabning qiyshiq chizig‘i pastga chapdan o‘ngga qarab yo‘naltirilgan?
Nima uchun odamlar tovarlarni uning narxi tushganida ko‘proq oladilar va nega
bahosi oshganida kamroq xarid qiladilar? Talabning qiyshiq chizig‘i nega bunday
shaklga ega ekanligini bir nechta izohi bor. Biz narxning o‘zgarishining
ikkita
natijasi bilan bog‘liq bo‘lgan oddiy izohni ko‘rib chiqamiz.
Agar ushbu tovarning narxi tushayotgan bo‘lsa, iste’molchilarning daromadlari
va boshqa tovarlarning baholari esa o‘zgarmay qolayotgan bo‘lsa, unda
iste’molchilarning turmush darajasi ko‘tariladi: demak, endi ushbu tovarni boshqa
tovarlar hisobiga emas, aynan uning narxi pasaygani sababli ko‘proq sotib olish
mumkin.
Biz qaysidir buyumni sotib olayotganimizda ularning qaysi birini tanlashimizga
to‘g‘ri keladi, chunki ko‘pchilik tovarlarning ularga yaqin bo‘lgan, ularning o‘rnini
bosa oladigan o‘zaro raqobatlashadigan tovarlar bor.
Shuning uchun, tovarning
narxi pasayganida, uning o‘rnini bosuvchi tovar
narxlari bilan solishtirganda,
ancha jozibador ko‘rinadi. Mazkur tovarga talab hajmi iste’molchilar bu
tovarlarning o‘rnini bosuvchilarning narxlari nisbatan qimmat bo‘lib qolgani uchun
o‘rin bosuvchi tovarlarni olmay qo‘yganliklari sababli oshib ketadi.
Tovar narxining ko‘tarilishi teskari natijalarga olib keladi.
Taklif.
Taklifning hajmi (kattaligi) tovarning mavjud zaxirasi haqida dalolat bermaydi:
Dostları ilə paylaş: