Bozorni tashkil qilish shakllari bo‘yicha mustaqil asosni belgilovchi va rol
o‘ynovchi xo‘jalik yuritish jihatdan mustaqil tashkilotlarni ko‘rsatish lozimdir.
Bularga:
1. Birjalar – umumiy bozorni segmentlari sifatida ochiq oldi-sotdi yo‘li bilan
talab va taklifni muvozanatlashtirish. Tovarlar va xom-ashyo resurslari bozorini
tartibga solish, unifikatsiyalash (bir xillashtirish), bozorni rivojlantirish va iqtisodiy
indikatorlar (bozorlarda turli Iqtisodiy ko‘rsatkich va hokazolarning ko‘tarilishi
yoki pasayishi) funksiyalarini rag‘batlantirish vazifalarini bajaradilar.
2. Auksionlar – (lotincha auctio – ommaviy savdodan) – individual faqat
o‘zigagina xos bo‘lgan xususiyatlarga va qiymatga ega bo‘lgan tovarlarni sotish
demakdir. Sotuvchi eng katta foyda olish uchun savdoda qatnashayotgan
xaridorlarning raqobatidan foydalanadi.
3. Ko‘rgazmalar – reklama faoliyatini yo‘lga qo‘yish potentsial
iste’molchilarga yangi mahsulot uni qo‘llash sohalari va sotib olish imkoniyatlari
haqida axborot berish, ishlab chiqaruvchilar o‘rtasida xo‘jalik aloqalarini oqilona
yo‘lga qo‘yishga yordam beruvchi tijorat axborotini almashish uchun o‘tkaziladi.
4. Yarmarkalar – ma’lum bir davr oralig‘ida, vositachilar, tashkilotlar vakillari
ishtirokida, manfaatdor aniq sotuvchilar va xaridorlarning bu yerda taqdim etilgan
tovarlarga kontraktlar va bitishuvlar tuzishlari uchun o‘tkaziladigan tadbirlardan
iboratdir.
Narx va bozor Baho va qiymat nima? Iqtisodda, «qiymat», aynan almashinuvdagi qiymat so‘zi alohida ma’noga ega.
Boshqacha qilib aytganda, narsa, buyumning qiymati uni almashtirish mumkin
bo‘lgan predmetlar orqali ifodalanadi.
Pulda ifodalangan baho (narx) almashish qiymatining o‘lchovidir. U ushbu
buyum boshqalarga nisbatan qancha turishini ko‘rsatadi.
Biz sotib oladigan ko‘pchilik tovarlarning narxini bozor omillari, ya’ni talab va
taklif belgilaydi. Taklif – bu odamlarning tovarlarni sotishga chiqarishga
