1. kurikulumun əsaslari
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2. KURİKULUMUN NÖVLƏRİ
PLAN: 1. Rəsmi, Qeyri rəsmi kurikulum 2. İnteqrasiya olunmuş və əhatəli kurikulum 3. Nəticələrə və fənnlərə əsaslanan kurikulum Kurikulum təhsilin (və ya təlimin) məzmunu,təşkili və qiymətləndirilməsi ilə bağlı bütün məsələləri özündə birləşdirən sənəddir.Hər bir müəllim oz fənnini kurikulum sənədinə uyğun qurmalıdır.Kurikulumun aşağıdakı növləri vardır. 1.Rəsmi kurikulum-(Rəsmi Məktəbləri dövlət səviyyəsində əhatə edir).Rəsmi məktəb sistemində formalaşmış və biliklərin tədrisi ilə əlaqədar olan xüsusi kurikulum növüdür.Yəni rəsmi sənədlər, hər bir fənnə ayrılan vaxt,dərs planları, hər bir fənnin qiymətləndirilməsi, dərslər və s. rəsmi sayılan hər şey rəsmi kurikuluma aiddir.(məsələn şagirdlərə kitabdan A hərfini keçməyimiz rəsmi kurikuluma aiddir. 2.Qeyri-rəsmi kurikulum-( Rəsmi Məktəblərə aid olmayan kurikulumdur).Rəsmi məktəb kurikulumunun tərkib hissəsi olmayan biliklərin tədrisi, məsələn,dərnəklər rəsm kulubları,dram klublar,şahmat klubları,musiqi klubları və s.əhatə edir.Yəni dərsdən kənar məşğələlər qeyri rəsmi sayılır.(şagirdlərə A hərfinin şəklini çəkməyi və ya plastilin ilə həmin hərfi düzəltməyi tapşırmaq qeyri rəsmi kurikuluma aiddir) 3.İnteqrasiya olunmuş kurikulum- ayrı-atrı fənlərlə bağlı biliyi əhatə edir.Bu növ kurikulum fənləri asanlaşdırmağa xidmət edir,yəni Azərbaycan dilində sentyabrda İsim mövzusunu keçən şagirdlər oktyabrda İngilis dilində İsim mövzusunu keçən də, artıq bu mövzu barədə məlumatları olmuş olacaq və bu mövzu onlara tanış gəlmiş olacaq.İnteqrasiya əsasən təlimi asanlaşdırmaq üçün istifadə olunur.Əsasən ayrı-ayrı fənlərlə bağlı bilikləri əhatə edir.Bir fənni ya fəndaxili,ya da digər fənlər ilə əlaqələndirilməsi və biliklərin sintez prosesi inteqrasiya olunmuş kurikulumun əsasını təşkil edir.Məsələn,şagird dərs ilinin əvvəlində Ədəbiyyatda Ş.İ.Xətai mövzusunu keçir,dərs ilinin ortasında isə Tarixdən Səfəvi dövlətinin qurucusu- Xətai mövzusunu keçərkən dərs ilinin əvvəlində oxuduğu mövzu ilə əlaqələndirir və dərsi daha yaxşı mənimsəmiş olur. 4.Əhatəli Kurikulum- Bu kurikulum şagirdlərin müxtəlifliyini əsas prinsip kimi götürür.İrqi ayrıseçkilik,yaş ayrıseçkiliyi,fiziki qusurluluq kimi problenlərin həlli burda öz həllini tapmış olur.(yəni şagirdlər arasında heç bir baxımdan ayrı seçkilik etmək olmaz). 5.Nəticələrə əsaslanan kurikulum-və ya onu Təlabatyönumlu kurikulum da adlandıra bilərik.Bu o deməkdir ki, cəmiyyətin təlabatına uyğun kurikulum növündən istifadə olunmalıdır.Ən geniş yayılmış və ən çox istifadə olunan kurikulum növüdür.Onun əsas vəzifəsi təhsil sisteminin müəyyən etdiyi təlim məqsədlərini müəyyən etməkdir.Yəni, sonda əldə olunacaq təlim nəticələrini əvvəlcədən müəyyən olunması mütləqdir.Əvvəlcədən təlim məqsədləri müəyyən edilməlidir ki, sonda nəticə götürülsün.Şagirdlərə 70-ci illərin sistemi ilə təhsil versəniz, heç cürə nəticə götürə bilməzsiniz.Əlavə olaraq qeyd edək ki, təlim məqsədləri zaman keçdikcə dəyişə bilər.Məsələn,multikulturalizm (çoxmədəniy yətlilik) cəmiyyətini necə formalaşdırmaq olar? Müstəqil cəmiyyət qurmaq üçün şagirdlər hansı bacarıqlara yiyələnməlidirlər?”Zamanla ayaqlaşmaq “fikrini bu kurikulum növünü mənası kimi verə bilərik. 6.Fənlərə əsaslanan kurikulum- Bu modeldə təlim, şagirdləricəmiyyətin məhsuldar üzvlərinə çevirmək üçün lazım olan bilik və bacarıqlardan çox,fənlər ətrafında cəmləşir.Bu modelin tətbiqi ən çox universitet müəllimlərinə şamil olunur.Çünki,əsasən tələbələrə fənnin məzmunu haqqında çoxlu bilik və nəzəriyyə ötürür və onları bir fənn ətrafında birləşdirməyə çalışır.Halbuki,tələbələrin əsas ehtiyac duyduğu təcrübədir.Nəticədə də,şagirdlər real həyatın təlabatlarını ödəməkdə çətinlik çəkirlər.Məsələn, xaricdə olan məktəblərdə şagirdlərə dərs oxumaqdan çox təcrübə qazana biləcəkləri tapşırıqlar verilir və sonda istədiklərini əldə edə bilirlər.Yadda saxlamaq lazımdır ki,fənn məzmunu nə qədər təlabata uygun deyilsə,gənc nəslin də bir o qədər təhsil təlabatı ödənilməmiş qalacaq. |