1. kurikulumun əsaslari

4. TƏHLİL(ANALİZ) 
İşin təşkili strukturunu analiz edir. 
Məntiqi təfəkkürə əsaslanır.Bu 
mərhələdə şagird tətbiq etdiyi işin oxşar 
və fərqli tərəfini müəyyən edərək analiz 
edir.Məsələn, şagird hər hansı bölmə 
(morfalogiya) üzrə təhlil aparmaq üçün 
həmin bölməni bilməli, həmçinin 
bölməyə aid olan mövzuların hər birini 
ayrı-ayrılıqda (isim,sifət, say, qoşma, 
bağlayıcı və s.) tətbiq edə bilməlidir. 
Şagird hər hansı bir sözün tək və cəm 
olmasını, sadə düzəltmə mürəkkəb 
olmasını bilirsə, kök və şəkilçiyə ayıra 
bilirsə, demək təhlil edə bilir.Şagird 
( PS AHƏMM) 
“P”arçalayır onların bir yerdə necə 
mövcud olduğunu göstərmək üçün 
nəyisə parçalayır. 
“S”turukturu tapır.Ünsiyyətin  əsasınl 
təşkil edən sturukturu tapır. 
“A”yırır Sözü kök və şəkilçiyə ayırır. 
“H”hissələrə bölünür.Oxuduğu mətni 
hissələrə bölür və hər bir hissə haqqın-
da fikirlərini deyir. 
“Ə”laqələndirir Öyrəndiyi mövzunu
əvvəl öyrəndikləri ilə əlaqələndirir: 
Azərbaycan təbiətinin müxtəlifliyini 
iqlimlə əlaqələndirir. 
“M”üəyyən edir(strukturunu) 

---

qəbul etdiyi informasiyanı tətbiq edərsə
onu təhlil də edə bilər, hissələrə ayırar, 
strukturunu müəyyənləşdirər,müqayisə 
etmə bacarıqları formalaşar, gördüyü işi 
bir daha gözdən keçirərək analiz edir. 
5.SİNTEZ 
Əşyaları və ideyaları təsnif edərək 
sxemlər yaradır.Yaradıcı təfəkkürə 
əsaslanır.Bu mərhələni kontekstual 
bilik kimi də başa düşə bilərik.Sintez 
sözünə bir çox sahələrdə rast gəlirik: 
mürəkkəb üzvi maddələr sintezi, xalq 
sənəti ilə profesional sənətin sintezi, 
köhnə mahnıların yeni versiyaya 
salınması və s. Bu mərhələ güclü təhlil 
bacarığı, yaradıcılıq tələb edir və bütün 
şagirdlər bu mərhələyə qədərinkişaf 
edə bilmir.Ona görə də dərsin 
mərhələlərini düzgün seçmək lazımdır 
ki, uşaqları bu səviyyəyə çatdıra bilmək 
mümkün olsun.Təhlil analiz 
mərhələsində ayırırdıqsa da sintez 
mərhələsində birləşdiririk.Şagirdlərin 
fərqli vasitələri birləşdirib ixtiralar etmə 
si,ayrılmış hissələri ardıcıllıqla birləşdir- 
məsi(məsələn puzzle düzəltməsi, verilm 
iş feillərin hansı zamanda olduğunu 
müəyyən etməsi),və s. bu mərhələdə 
həyata keçir.Şagird informasiyanı təhlil 
etdikdən sonra onun başqa variantlarını 
da yarada və sintez edə bilər.