Xvi bob. O ilaning konstitutsiyaviy asoslari

birinchidan,
 
saylovlar demokratiyani am alga oshirishning be­
vosita shakli bo'lib, fuqarolarni u y u sh g an holda o'zlari y ash ab tur- 
gan davlat va jamiyatni boshqarish jarayonlariga safarbar etadi. 
Saylov xalq hokimiyatining bevosita oliy ifodasini tashkil etadi. 
Bunda fuqarolar har qanday jarayonning ishtirokchisi bo'lganidek, 
saylov jarayonida ishtirok etib, siyosiy tajriba orttiradilar. Ular, 
avvalambor, o'zlarining siyosiy ongini charxlab, siyosiy-huquqiy 
madaniyatini oshiradi va bu jarayonda ishtirok e tis h n in g tash- 
kiliy-huquqiy jihatlarini takomillashtirib boradilar. Shuningdek, 
fuqarolar uyushqoqlik, hamjihatlik bilan, o'z harakatlarini kelishuv 
asosida namoyon qilishlarida siyosiy tajriba va ko'nikm alarni ort- 
tirib boradilar;
I K arim ov I.A . T in c h lik va x a v fs izlig im iz o'z k u c h -q u d ra tim izg a , h a m jih a tlig im iz va 
q a t’ iy iro d am izg a bog'liq. T.12. - Т.: O 'zb e k is to n , 2 0 0 4 . - 163-bet.
280
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ikkinchidan,
dem okratik davlatning muhim belgilaridan 
birini vakillik dem okratiyasi tashkil etadi. Vakillik demokratiyasi 
fuqarolarning manfaatlarini birlashtirib, qonunlar va qarorlar qabul 
qilishga m utlaq huquq berilgan saylanadigan m uassasalar orqali 
xalq hokimiyatini am alga oshirishidir. Bundan kelib chiqadiki, va­
killik d em ok ratly asinin g haqiqatan amalga oshishi asosan saylov 
jarayonining dem okratik tamoyillarga amal qilishiga to'g'ridan- 
to'g'ri bog'liq. Bundan xulosa qilish mumkinki, demokratiya va 
saylovlar bir-biri bilan uzviy bog'liq tushunchalardir.
Saylovlarning ijtimoiy hayotdagi yuqori o'rni hisobga olinib, 
Prezident tom onidan ilgari surilgan Konsepsiyaning IV bo'limi 
“O 'zbekistonda saylov huquqi erkinligini t a ’minlash va saylov qo- 
nunchiligini rivojlantirish” , deb nomlanadi.
Unda qayd qilinishicha: “Saylovlar - bu mamlakatimizda 
amalda bo'lgan huquqiy normalarning nechog'lik demokratik 
ruhda ekanini nam oyon etadigan demokratik huquqiy davlatning 
uzviy belgisi, xalqning o'z xohish-irodasini erkin ifoda etishi- 
ning, fuqarolarning davlat va jamiyat boshqaruvidagi ishtiroki- 
ning asosiy shakli bo'lib, o 'ta muhim va hal qi-luvchi ahamiyatga 
ega m asalad ir” 1. Bu saylovlarning ahamiyatini to'la ko'rsata ola- 
digan ilmiy va ham m a uchun tushunarli t a ’rifdir. Konsepsiyada 
O 'zbekistonda o'tadigan saylovlarning yanada erkin o'tishini 
ta ’minlovchi ko'plab fikrlar bayon qilingan va saylov qonunchili- 
gini takomillashtirish bo'yicha takliflar ilgari surilgan.