211-mashq. Ko‘chiring, ergashtiruvchi bog‘lovchilarni topib, izoh- lang. L. Tolstoyning fikriga qo‘shilasizmi? 1. Qo‘rqoq do‘st dushmandan xavflidir, chunki dushmandan
ehtiyot bo‘lasan, ammo do‘stga ishonasan. (L. Tolstoy) 2. Taraq-
qiyot tasodif emas, balki zaruriyatdir. (V. Gyugo) 3. Abdumalik
ota nevaralarini yeyishar deb, har bahorda ko‘chat ekadi.
(A. Shukurov) 4. Vatanimiz poytaxtida, ya’ni Toshkentda diq-
qatga sazovor joylar ko‘p. («Gulxan»dan) 5. Badantarbiya bilan
mashg‘ul bo‘lmay qo‘ygan kishi tez-tez kasalga chalinadi,
chunki harakatsizlik natijasida kishining a’zolari zaiflashadi.
(Ibn Sino)
212-mashq. Nuqtalar o‘rniga mos bog‘lovchilarni qo‘yib, gaplarni yozing. Bog‘lovchilarning tagiga chizib, turini ayting. 1. Tarixing bitmakka, xalqim, Mingta Firdavsiy kerak, ...
bir bor chekkan ohing Mingta doston, o‘zbegim. (E.Vohidov)
Ergashtiruvchi bog‘lovchilarning turlari Vazifasi Misollar Aniqlov
Gap bo‘laklarini va gaplarni tobe-
Ya’ni bog‘lovchisi
lantirib bog‘laydi, ular o‘rtasidagi
aniqlashtirish ma’nosini ifodalaydi
Sabab
Gaplarni o‘zaro tobelantirib bog‘-
Chunki, bog‘lovchilari
laydi, ular o‘rtasidagi sabab ma’no-
negaki sini ifodalaydi
Shart
Gap bo‘laklari va gaplarni tobelan-
Agar, bog‘lovchilari
tirib bog‘laydi, ular o‘rtasidagi shart basharti, ma’nosini ifodalaydi
garchi
104
2. ... shuncha mag‘rur tursa ham, Piyolaga egilar choynak.
(E.Vohidov) 3. ... o‘z aytganingda qattiq turib, meni so‘yib
yeganingda, ichimda kaptar tuxumiday bir marvarid chiqardi,
– debdi chumchuq cholga. (Sa’diy)