Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu

a
l
l
i
i
d
d
ə
ə
 
 
Ş
Ş
ə
ə
r
r
i
i
f
f
o
o
v
v
a
a
 
 
90 
Dədə Qorqud obrazını xatırladan obrazlara müxtəlif 
bədii əsərlərdə rast gəlmək mümkündür. Məsələn, S. Rüs-
təmxanlının dərin fəlsəfi-dini düşüncələrə sövq edən «Göy 
Tanrı» roman-mifində Qam Ata, Uslu Xoca obrazları Də-
də Qorqudu xatırladır. Lakin, romanda məhz Dədə Qorqud 
obrazının özünü olması da diqqəti cəlb edir. Oğuz xanın 
oğlu Gün xanla birgə böyümüş, bayat soyundan olan Ulu-
türk oğlu Qorqudun obrazı fikrimizə əyani sübutdur. Bu 
gənc «yeniyetməlik illərində elin ünlü dəliqanlılarından bi-
riydi. Getdikcə, əli qılınca uzanmalıykən, qopuza uzandı. 
Söz sinəsini deşirdi. Söz deyib, saz çalmaq, ir qoşmaq ru-
hunu sardı. Ulu xan Ata Bitikçinin kitablarını söylər, qoş-
qularını oxuyardı». 
Postmodern romanlarda müəlliflər insan və dünya ara-
sındakı ziddiyyətləri simvolik obrazlardan, işarə və ey-
hamlardan istifadə edərək, əsərin hüdudlarından kənarda 
olan məkanın bədii izahını verməyə cəhd İ. Fəhminin 
«Qarğa yuvası» əsərində simvolik obrazlar olan təsbeh də-
nələri və ölü qarğaların təsviri romanda diqqəti cəlb edən 
məqamlardandır. Ş. Sadiqin «OdƏrlər» romanında geniş 
yayılmış bir sıra simvollar yeni məzmunla zənginləşdirilir. 
Məsələn, romanda qılınc xeyrin şər ilə daimi mübarizədə 
xeyrə sadiqliyin rəmzidir. «OdƏrlər» əsərində müəllif tə-
rəfindən beş rəqəminin simvol kimi istifadə edilməsi də 
maraq kəsb edir. Sadəcə beşgüşəli ulduzun mənasını açıq-
laması, onu insana bənzətməsi, ən əsası isə Tanrı ilə müqa-
yisə etməsi oxucunu cəlb edir: «beşgüşəli ulduz yaradılışı 
əks etdirən simvoldur. İnsanın yaşadığı Olamın simvolu-
dur, yəni var oluşun göstəricisi. Bu gün pentoqram kimi 
tanınan simvol dünyanın yaranmasını özündə daşıyır. Əs-
lində, bu beşgüşəli ulduz insana oxşayır. Axı Yaradan in-

---