Paxta xom ashyosini tayyorlash, saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

O’LCHASHNI BAJARISHGA TAYYORGARLIK. 

Paxta  tolasidan  namuna  tanlab  olish,  namuna  piltasini  sinashga  tayyorlash 

O’zRST 604 va O’zRST 614 ga muvofiq bajariladi. 

O’LCHASHLARNI BAJARISH. 

Pishib etilganlikni qutblangan yorug’likda aniqlash usuli. 

Qutblangan  uskunani  ikkita  vint  bilan  mikroskopning  predmet  stoliga 

shunday  mahkamlanadiki,  bu  holda  mikroskop  ob’ektivi  yuqori  qutblantirgich 

uskunasini markazidan ustida joylashgan bo’lsin. 

Namuna  piligidan  25-30  mg  massada  taram  (shtapel)  tayyorlanadi.  Taram 

qora duxobali taxtacha ustiga qo’yilgan to’rtta predmet oynalariga qisqich yordamida 

tola tarqalishiga yo’l qo’yilmagan holda to’liq taxlanadi. 

---

34 

 

Tolalar bir tekis qatlamda bir-biriga parallel holda shunday taxlanadiki, bunda 

mikroskop ostida qaralganda  ko’rilgan qismda paxta tolasi 40-50 ta atrofida bo’lishi 

kerak. Ko’rilgan paxta tolalarining umumiy soni 300-400 dan kam bo’lmasligi kerak. 

 Har bir tola joylangan predmet oynachasini ketma-ket qutblantirgich uskuna 

stoliga mahkamlanadi. 

Paxta  tolalari  kesishgan  qutblantirgichlarda  ko’riladi.  Bunda  ko’rinish 

qismdagi  qutblangan  yorug’likda  kristall  plastinkalari  qizil  rang  asosini  ta’minlaydi 

va pishib etilganligiga qarab har xil interferension bo’yalgan paxta tolalari ko’riladi. 

Paxta  tolasining  pishib  etilganlik  darajasi  uning  keng  qismidagi  eng  past 

interferension bo’yalishi asosida aniqlanadi. 

4-rasmga  binoan  paxta  tolasining  qutblangan  yorug’likda  bo’yalishi,  to’rtta 

pishib etilganlik guruhiga bo’linadi. 

 

 

 

4-rasm. Qutblangan nurda turli guruhdagi tolalarning ko’rinishi.