Paxtaobod pedagogika kolleji

6-ILOVA
Nazorat savollari .

1. Annotatsiya ta’riflab bering .

2. Bibliografik tavsif elementlari qanday turlarga bo'linadi ?
3. Majburiy elementlar ma’nosini ayting .
4. Shaxsiy guruhlash nima?
5. Bibliografik guruhlash maqsadi qanday ?
6. Bibliografik guruhlashning qanday turlari bor?
7. Alifbo tartibida guruhlash qanday bo’ladi ?

№	Savollarga javob beradi va misol keltiradi 5	Savollarga javob beradi,misollar keltirmaydi 4	Savollarga qisman javob beradi 3	Umuman ishtirok etmaydi 2	Jami 5
1
2
3

Mavzu yuzasidan taqdimot yaratib kelish.

Uyga vazifa


7-ilova
Kelgusi mashg’ulot: Bibliografik qo‘llanmalar

22-mavzu: Bibliografik ro’yxat tuzish
Reja:
1. Bibliografik ro’yxat tuzish haqida tushuncha.
2. Bibliografik ro’yxat tuzish tartibi.
3. Bibliografik guruhlash
Ma'lumki, bibliografik tavsif elementlari majburiy va ixtiyoriy (ixtiyoriy)ga bo'linadi. Majburiy elementlar hujjatni aniqlash uchun bibliografik ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Majburiy elementlar hujjat haqida qoʻshimcha maʼlumot beruvchi bibliografik maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi. Faqat majburiy elementlardan foydalanilganda, qisqacha bibliografik tavsif olinadi; majburiy va qisman ixtiyoriy - kengaytirilgan bibliografik tavsif; barcha mumkin bo'lgan elementlar - to'liq bibliografik tavsif. Izohlangan bibliografik roʻyxatni tuzishda biz qisqa va kengaytirilgan bibliografik tavsiflardan foydalanamiz. Bibliografik tavsifda maydonlar va elementlardan oldin belgilangan chegaralovchilar qoʻyilganligini unutmang. Agar element (mintaqaning birinchi elementidan tashqari) takrorlansa, oldingi belgilangan tinish belgisi takrorlanadi, qiya chiziqdan tashqari. Agar tavsifda element keltirilmagan bo'lsa, unga ko'rsatilgan belgi ham olib tashlanadi. Bibliografik tavsifni tuzish variantlaridan biri testning yakuniy qismiga ilovada keltirilgan. 2.4 Izoh Annotatsiya (lot. Annotatio — eslatma, eslatma, belgi) — hujjatning maqsadi, mazmuni, turi, shakli va boshqa xususiyatlarining qisqacha tavsifi. Turli hujjatlar va nashrlar uchun annotatsiya matnini tayyorlashga qoʻyiladigan meʼyoriy talablar GOST 7.9-95 davlatlararo standarti bilan belgilanadi. Nazorat ishi mavzusi boʻyicha izohli bibliografik roʻyxatni tayyorlashda annotatsiyaning asosiy funksiyasi hisobga olinadi. hisob - hujjatning asosiy mazmunini belgilash, uning dolzarbligini aniqlash qobiliyati. Izohlar turi uning xususiyatlari bilan belgilanadi: funktsional, mazmunni aks ettirishning to'liqligi va izohli nashrlar soni [9, p. 149]. Eng muhim funktsional xususiyatga ko'ra, umumiy annotatsiya toifalari: 1) signal (ma'lumotnoma) - sarlavhani aniqlaydi va (yoki) bibliografik tavsifni faktik ma'lumotlar bilan to'ldiradi; 2) baholovchi - mazmunni tanqidiy tavsiflaydi; 3) tavsiyaviy - muallifning kasbiy va psixologik imkoniyatlarini hisobga olgan holda mazmunni tavsiflaydi. Hujjatdan foydalanish bo'yicha ko'rsatmalar bilan iste'molchi. Mazmunni aks ettirishning to'liqligi bo'yicha izohlarning ikki toifasi farqlanadi: 1) umumiy - mazmunni bir butun sifatida tavsiflaydi; 2) analitik - tarkibning bir qismi yoki tomonini tavsiflaydi. nazorat ishining asosiy oqimi, biz umumiy (va ba'zi hollarda, analitik) xarakterdagi signal annotatsiyasidan foydalanamiz. 2.5 Bibliografik guruhlash Bibliografik guruhlash – bibliografik yozuvlarni hujjat belgilarining o‘xshashligi va/yoki farqiga ko‘ra tartiblash bo‘lib, bu ro‘yxat bo‘yicha yaxshiroq harakatlanishga, kerakli materiallarni tezda topishga, ular o‘rtasidagi munosabatni ko‘rishga yordam beradi. Guruhlashning uchta asosiy usuli mavjud: - rasmiy - ma'lumot beruvchi; - tavsiyaviy. FORMAL (oddiy) usul hujjatlarni tashqi xususiyatlari bo'yicha izlashni ta'minlaydi. Turlari bor: Alifbo tartibida guruhlash- mualliflar alifbosi va asarlar nomlari (agar muallif ko'rsatilmagan yoki uchtadan ortiq muallif bo'lsa). Birinchi o'rinda qonun hujjatlari. Xorijiy manbalar ish tilidagi barcha manbalar ro‘yxatidan keyin alifbo tartibida joylashtiriladi. Yozuvlar birinchi so'zlar alifbo tartibida, ikkinchisi va boshqalarga to'g'ri kelganda joylashgan; bir muallifning bir nechta asarlari bilan - alifbo tartibida. Bitta muallifning asarlari - teskari xronologik tartibda. Monografik asarning boblari bo'yicha- birinchi navbatda - umumiy adabiyotlar, so'ngra alifbo yoki xronologik tartibda ma'lum bir bobga oid materiallar. Tizimli guruhlash- bilimlarning alohida sohalari, ularning mantiqiy bo'ysunishidagi masalalar va mavzular bo'yicha. Xronologik guruhlash- to'g'ridan-to'g'ri yoki teskari xronologiyada nashr etilgan (nashr qilingan) sana yoki aks ettirilgan voqealar xronologiyasi bo'yicha. Tipologik guruhlash (hujjatlarning turlari va turlari bo'yicha)- har doim ham oqilona emas, chunki ro'yxat bilan ishlashni qiyinlashtiradi, lekin shaxsiy ro'yxatda yoki tarixiy mavzular ro'yxatida ruxsat etiladi. Nashr joyi bo'yicha guruhlash. Aralash guruhlash- manbalar ish matnida ularga havola qilingan holda raqamlangan tartibda joylashtiriladi. Bibliografik yozuvlar va asosiy matn o'rtasidagi bog'liqlik iqtibosning tartib raqami yordamida o'rnatiladi. Guruh qoidalar- aktlar bibliografik ro'yxatlarning boshida joylashtiriladi va qonuniy kuchga ega bo'ladi (yuridik kuchga teng - qabul qilingan sana bo'yicha: 1. Xalqaro normativ hujjatlar 2. Konstitutsiya 3. Federal konstitutsiyaviy qonunlar 4. Konstitutsiyaviy sud qarorlari 5.). Kodekslar 6. Federal qonunlar 7. Qonunlar 8. Prezident farmonlari 9. Hukumat hujjatlari (birinchi navbatda qarorlar, keyin buyruqlar) 10. Oliy va Oliy arbitraj sudlarining hujjatlari 11. Vazirlik va idoralarning normativ hujjatlari (ierarxiya: qarorlar, farmoyishlar, buyruqlar, xatlar) 12. Mintaqaviy normativ hujjatlar (rus tili bilan bir xil tartibda) 13 GOST 14. SNiPs, SP, ENIRs, VNIRs va boshqalar MAZMUNI (mavzu) usuli hujjatlar mavzusiga asoslanadi va strukturani qurishning boshqa xarakteriga ega bo'lishi mumkin: ro'yxatga olish, ierarxik yoki integral.), maxsus tizim qo'llaniladigan qo'llanmaning turli mavzu bo'limlarida aks ettirilishi mumkin. havolalar. Farqlash: Tematik guruhlash- material katta hajmdagi yozuvlar bilan mavzular bo'yicha mantiqiy ketma-ketlikda joylashtirilgan. Tematik sarlavhalar doirasida material mualliflar alifbosi va unvonlari (agar mualliflar bo'lmasa) bo'yicha guruhlangan. Shaxsiy guruhlash- ma'lum bir shaxsga bag'ishlangan material (uning asarlari, maktublari, u haqidagi adabiyotlar) "shaxsiy uyada" joylashgan. Mintaqaviy guruhlash- yozuvlar hududiy sarlavhalarga birlashtiriladi, ularning ketma-ketligi ma'muriy-hududiy bo'linish yoki geografik nomlar alifbosida belgilanadi. Iqtisodiy, geografik va tarixiy bibliografik ro'yxatlar uchun odatiy. TAVSIYA ETILGAN (mavzu-qiymat) usuli tavsiya etilayotgan ma’lumotlarning yangiligi, qimmatliligi va foydaliligini, aniq iste’molchilarning ijtimoiy-psixologik sifatlarini, tavsiya etilgan adabiyotlar ro‘yxatini samarali o‘zlashtirish qobiliyatini hisobga olish zarur bo‘lganda qo‘llaniladi. nazorat mavzusi bo'yicha izohli bibliografik ro'yxatni tuzishda rasmiy guruhlash usuli qo'llaniladi. Ro'yxatdagi manbalar tipologik printsipdan foydalangan holda alifbo tartibida taqdim etiladi.