Pedagogik nazokat va pedagogik odob-axloq Pedagog talabalar oldida nixoyatda odobli xatti-xarakatlarni kilishi, notugri xarakatlardan saklanishi lozim, aks xolda Pedagog xurmati keta boshlaydi. Pedagogik nazokat me'yor tuygusi uz talabalari bilan tugri munosabatda amal kilishdir. Pedagogik nazokatning asoslari deb, bir kolipdagi fikrlar (barkaror tasavvurlar) ijtimoiy yul-yuriklar va shaxsiy xislatlar jamini aytish mumkin, ular Pedagogning talabalar bilan muomalasi sohasidagi xulk-atvorini belgilab beradi. Pedagogning pedagogik nazoratini mazmuni va uni namoyon bulishi shakllarini belgilab beradigan ayrim ijtimoiy yul-yuriklarini kurib chikamiz.
O’zga odamning dahlsizligi, nozikligi, jamiyatini ehtiyot kil, odamlarga yomonlik kilma, ranjitma, dilini og'ritma, tashvish va notinchlikka yul kuyma degan edi. (V.A. Suxomlinskiy). Kimki insonlikni uzida sinab kurmagan ekan, u hech qachon odamlarni chukur bilmaydi. (N.G. Chernishevskiy. ) Birovni erga ursang, u bilan uzing ham erga urinasan. (B. Vashington).
Sening xar bir xulk-atvoring boshka kishilarga ta'sir etadi, yoningda inson borligini unutma. (V.A. Suxomlinskiy. ) Kishini erkalash hech kachon ziyon keltirmaydi.
Uzgalar aybiga tetik nazar sol.
Uz aybing kurgandek undan ibrat ol. (Nizomiy Ganjaviy) Yaxshi kishi kurmagay yomonlik hargiz,
Har kimki yomon bulsa, jazo topkusidir. (Bobur ) Pedagogda pedagogik nufuz bulishi talabalarning estetik didini ustirishga saykal beradi. Pedagogda nazokat bulishi, talabalarni bir-biriga sadokatga, odobli bulishga, shirinsuxanlikka boshlaydi.
Dilkashlik va odamga aralashmaslik shaxsni xususiyatlari sifatida karab chikish eksira va intraversiya tushunchalari bilan boglik ravishda samarali buladi.
Eksiravert-shaxslarga umumiy faollik, osoyishtalik, ta'sirlarga moyillik xosdir.
Introvert-ichki olamga berilgan, odamlarga aralashmaydigan, o'z-o'zini nazorat qilishga, refleksga ichki xavotirlikka moyil bo'ladi.
Dilkashlik-ko'proq ekstravert tiplariga oiddir.
Introvert tiplariga odamlarga aralashmaydiganlar kiradi.
Pedagogik vaziyatlar tez-tez o'zgarib turadigan sharoitda pedagogning vazifasi ruy bergan vaziyatda tez muljal olib, unga tugri baxo bera bilish, zarur tarbiyaviy axamiyatga ega bulgan tugri karorga kelishdan iboratdir. Agar pedagog talabalarining xatti-xarakatlarini tugri idrok etib, baxo bera bilsa, ularni vijudga keltirgan sabablarini chukur kura olsagina, shu bilan birga uzida sabot, uzini tuta bilish, sabr tokat, sezgirlik kabi fe'l-atvor xususiyatlarini rivojlantira olsagina, yukoridagi vazifaga erishishi mumkin. Bu pedagogik nazokatga rioya kilishning zarur shartidir. Nazokat me'yor tuygusi yoki odob koidalariga rioya kilishni bildiradi.
Adabiyotlar: 1. O'zbekiston Respublikasi «Tatlim to'g’risida»gi Qonun. Barkamol avlod-O'zbekiston taraqqiyotiniig poydevori. -T. 1997.
2. Barkamol avlod-O'zbekiston taraqqiyotiniig poydevori.-T. 1997.
3. I. A. Karimov. O'zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. -T, O’zbekiston, 1993.
4. Sayidahmedov H. Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiyalar. T. 2003.
5.Azizxo’jayeva N.N. Pedagogik texnologoya va pedagogik mahorat. T. 2003.
6.Mahmudov N. O’qituvchi nutqi madaniyati. T. 2007.
7.Musurmonova O. Ma’naviy qadriyatlar va yoshlar tarbiyasi. T. 1996
